door Wannes Neukermans in ’t Pallieterke .
Na de bekendmaking dat de onderhandelende partijen een akkoord bereikten over de vorming van een federale regering, werd er nog een (bij)zin toegevoegd aan het akkoord. De regering mag voor institutionele hervormingen geen steun zoeken bij ‘extremistische stemmen’, waardoor een tweederde meerderheid vinden nog moeilijker wordt.
Eerste minister Bart De Wever (N-VA) krijgt een aanvullende kabinetscel die een staatshervorming moet voorbereiden. Dat staat op de eerste pagina’s van het federaal regeerakkoord. Omdat er geen tweederde meerderheid is, moet er op zoek gegaan worden naar extra partners.
Geen extremistische partijen
“Hierover zal de eerste minister de nodige contacten leggen om bijkomende parlementaire steun te vinden om de benodigde meerderheden te bereiken”, klinkt het in het regeerakkoord.
Opvallend genoeg merkten we dat daar later nog iets aan werd toegevoegd. In de versie van het regeerakkoord van 1 februari was er nog geen sprake van, maar in die van 3 februari – dus nadat er akkoord gegaan werd over het regeerakkoord – stond plots het volgende : “… om de benodigde meerderheden te bereiken zonder de steun van extremistische stemmen.”
Een N-VA’er zegt dat de passage over de ‘extremistische stemmen’ allicht op het laatste moment is toegevoegd “op vraag van Franstaligen of socialisten”. Bij de onderhandelaars zelf konden we nog geen reactie bemachtigen.
Amateurisme of bewust
Op wiens vraag die bijzin nog werd toegevoegd, is onduidelijk. Wel is zeker dat het de eerste versie was die werd opgestuurd naar de leden van verschillende partijen, ter voorbereiding van de toetredingscongressen. “Het schrijven van zo’n regeerakkoord moet snel gaan, daar hoort vaak het nodige amateurisme en haastwerk bij”, duidt politicoloog Bart Maddens (KU Leuven). Toch vindt hij het opvallend dat dergelijke fundamentele wijzigingen op die manier toegevoegd zijn.
“Die partijen willen hun leden bovendien geen tijd geven om de teksten in detail te lezen.” De Wever & co vonden pas in de late avond een akkoord. De tekst van het regeerakkoord was pas op zaterdagochtend beschikbaar. Zaterdagavond moesten de Vooruit-leden al voor of tegen het regeerakkoord stemmen.
Bevoegdheidsverdelingen
Er werden nog heel wat opvallende zaken aangepast in het regeerakkoord, ook op communautair vlak. Zo staat er in de tekst dat er aan het einde van de regeerperiode een lijst van grondwetsartikelen opgesteld zal worden ter herziening. In de eerste versie benadrukte men nog dat dit artikels “in het bijzonder inzake bevoegdheidsverdeling” zou zijn. In de latere versie werd die verduidelijking verwijderd. Ook de ambitie om een eigen parket en een volwaardige rechtbank voor Halle-Vilvoorde te realiseren haalde het in het uiteindelijke akkoord niet.
Staatshervorming onmogelijk
Met de passage over ‘extremistische stemmen’ bedoelt men allicht die van Vlaams Belang en PVDA. Volgens Vlaams Belang betekent dit de facto dat deze regering – met ook de N-VA – het cordon sanitaire heeft onderschreven.
Het betekent daarenboven ook dat de regering een staatshervorming met een tweederde meerderheid op voorhand al quasi onmogelijk maakt. PVDA/PTB en Vlaams Belang nemen samen 35 van de 150 Kamerzetels in. Zonder hen een tweederde meerderheid vinden, lijkt erg moeilijk.
Het uitsluiten van PVDA/PTB en Vlaams Belang – “want die partijen bedoelt men hiermee” – zorgt ervoor dat communautaire hervormingen zo goed als uitgesloten worden, bevestigt Maddens. “Jean-Marie Dedecker zijn ze nu ook al kwijt, dus dat betekent dat men 19 stemmen buiten de regering moet zoeken.” Volgens Maddens kan dat heel misschien lukken om de Senaat af te schaffen, voor andere hervormingen sluit hij dat uit. Vlaams Belang (20) en PVDA-PTB (15) hebben samen 35 zetels in de Kamer. Als de Arizona-regering (81 zetels) aan een twee-derde meerderheid wil geraken, zal het steun moeten zoeken bij de PS (16 zetels), Ecolo-Groen (9 zetels), DéFI (1 zetel) en de onafhankelijke Jean-Marie Dedecker.