Financiële vrijheid

door Anton Schelfaut in ’t Pallieterke .

De geopolitieke aardverschuivingen van de afgelopen weken laten zich ook voelen op de beurzen. Hoe kunnen beleggers zich wapenen tegen een onzekere toekomst? Ben Granjé, CEO van de Vlaamse Federatie van Beleggers, legt uit.

Het adjectief ‘Vlaams’ zit niet zomaar in de naam van de Vlaamse Federatie van Beleggers. De VFB is zo’n 45 jaar geleden immers ontstaan als tegenreactie op het Franstalige bastion dat de Brusselse beurswereld destijds was. Via de VFB wilde men ook Vlaamse beleggers van de nodige beursinformatie in de eigen taal kunnen voorzien. “Voor de jongere generatie is dat Vlaamse aspect misschien wat minder belangrijk. Beleggen doe je immers niet alleen in België, maar wereldwijd”, zegt CEO Ben Granjé.

Toch is Granjé ervan overtuigd dat een groot deel van de oudere VFB-leden een rechts-conservatieve achtergrond heeft. “Ik zou onze beleggers centrum tot centrumrechts noemen. We houden van conservatieve krachten: wat werkt, moet je vooral laten doen. Maar we zijn ook progressief, in die zin dat we evenzeer houden van een beetje disruptie, evolutie en innovatie. Dat is de dunne lijn die we bewandelen: behoud wat goed is, verbeter wat verbeterd kan worden. Beleggers hebben politieke meningen, maar die zijn eigenlijk niet relevant voor hun portefeuilles.” 

De keuze om bijvoorbeeld aandelen van defensiebedrijven te kopen is toch ingegeven door een bepaalde mens- of maatschappijvisie ? Ik neem aan dat pacifisten niet staan te springen om te investeren in defensiebedrijven.

“Wij werken graag ‘evidence-based’, op basis van het verleden. Of er nu een linkse of een rechtse regering aan de macht is, maakt eigenlijk niet veel verschil op economisch vlak. Zeker in België hebben regeringen eigenlijk weinig te vertellen. Ze kunnen enkel accenten leggen binnen het kader dat Europa ons oplegt. Ook in de VS, waar een regering een groter verschil kan maken, maakt het voor langetermijnbeleggers relatief weinig uit of er nu een Republikein of een Democraat aan de macht is. Dat is vooral op de korte termijn van belang.”

Raadt de VFB haar leden intussen aan om te beleggen in defensiebedrijven ?

“Jarenlang werd gezegd dat beleggen in wapens of fossiele bedrijven niet goed is. Maar dat is net de dunne lijn die beleggers moeten bewandelen. Zijn we het ermee eens dat een evolutie nodig is, omdat we op deze manier niet in een richting evolueren die gunstig is voor onze kinderen en kleinkinderen? Absoluut. Maar hebben we nog altijd fossiele brandstoffen nodig om onze economische en industriële activiteiten in stand te houden? Ook absoluut. Iemand moet de overgang financieren. Bedrijven maken de klimaattransitie niet voor de mooie ogen van Ursula von der Leyen. Ze doen dat omdat daar winst uit te puren valt. Dat is ook de afweging die beleggers maken. Als we vandaag zouden beleggen in defensiebedrijven, is dat omdat we daarin groeipotentieel zien.”

De Chinese economie zal de komende jaren een sterkhouder in mijn portefeuille zijn

“In tweede instantie moet je ook discussiëren over de vraag wat duurzaamheid precies inhoudt. Als we moeten uitgaan van onze eigen sterkte, vinden we absoluut dat je in defensiebedrijven kan beleggen. Wat is defensie en wat is agressie? Met hetzelfde wapen kan je beide doen. Ook geld is in se amoreel. Niet immoreel, maar amoreel. Geld is niet goed of slecht. De vraag is wat je ermee doet. Wapens an sich zijn niet goed of slecht. De vraag is opnieuw wat je ermee doet. Ongeveer drie jaar geleden is er een hele discussie ontstaan omdat de schermen van Barco worden gebruikt om drones te besturen. Maakt dat van die schermen een oorlogswapen? Hoever moet je daarin gaan? Alles hangt af van de definitie die je hanteert. Wanneer is iets een wapen dat bedoeld is om dood en verderf te zaaien?”

Stel dat de overheid morgen defensieobligaties zou uitgeven. Wat zou de VFB haar leden dan aanraden ?

“Als het rendement goed is: waarom niet? Wij hebben oudere leden die minder risico in hun portefeuille nemen. Er zijn obligatieportefeuilles die een mooie coupon opleveren en waarmee mensen hun pensioen kunnen aanvullen. Je steunt er de bevolking, de maatschappij, jezelf én je familie mee. Dus waarom zou je er niet in investeren, als het rendement voor jou voldoende is ?”

Dat brengt ons al snel bij de fiscaal gunstige staatsbon die toenmalig minister van Financiën Vincent Van Peteghem in september 2023 heeft uitgegeven. Waren jullie daar even enthousiast over als de doorsnee Vlaming ?

“Wij waren geen grote fan van de staatslening, om meerdere redenen. Ten eerste omdat de regels die voor iedereen gelden, opeens blijkbaar niet meer voor de overheid golden. Kijk maar naar de roerende voorheffing en de controles. Als je de staatslening bij een bank aankocht, moest je nog steeds je profilering doen en bewijzen dat je weet waarover je het hebt. Maar als je die rechtstreeks bij de overheid aankocht, moest dat opeens niet. Door een gebrek aan financiële opvoeding maken veel Belgen de fout om hun beleggingsbeslissingen sterk te laten beïnvloeden door fiscale voordeeltjes. Wij proberen duidelijk te maken dat op de lange termijn dat fiscaal voordeel eigenlijk verwaarloosbaar is. Er zijn vaak veel betere keuzes met een mooier rendement en langere looptijd.” 

“Het enige positieve wat we over de staatslening te zeggen hebben, is dat veel mensen die nog nooit belegd hadden het geld van hun spaarboekje hebben gehaald en het op die manier geactiveerd hebben. We vonden het dan ook spijtig dat op het einde van de looptijd een aantal banken hun rentes op spaarboekjes hebben verhoogd om dat geld opnieuw te deactiveren. Begrijpen we dat? Ja, ze hebben dat geld ook nodig voor hun eigen werking. Maar het is spijtig, omdat de staatslening een mooi opstapje naar een obligatie, ETF, fonds of – wie weet – zelfs een aandeel had kunnen zijn. Dat zou op de lange termijn gunstiger zijn. Dat brengt ons bij de vraag waarom de VFB doet wat ze doet. Wel, omdat wij denken dat beleggen de beste manier is om je financiële toekomst te verzekeren. Alle cijfers tonen dat ook aan.”

Maken jullie een onderscheid tussen Amerikaanse defensiebedrijven en Europese ?

“Voor de duidelijkheid: wij geven geen advies. Wij zijn geen professionelen. Wij zijn zelf beleggers die ooit besloten hebben onze ervaring en kennis te delen met anderen. Wij praten met elkaar en iedereen heeft eigen ideeën. Al onze 15.000 tot 20.000 leden denken het allemaal beter te weten. Dat is typisch voor beleggers.”

“Tot op heden hebben we geen onderscheid gemaakt tussen Amerikaanse en Europese defensiebedrijven. Maar dat zou op dit moment zeker een thema kunnen zijn. Als je dan toch moet beleggen in defensie, waarom dan niet in Europese aandelen? Maar dat gaat over een periode van 4 jaar. Dat is een heel korte termijn, terwijl de investeringen die wij doen over twintig, dertig of veertig jaar gaan. Ook willen we de NAVO, die ons sinds de Tweede Wereldoorlog heeft behoed voor grote conflicten, niet zomaar opblazen. Voor beide opties valt iets te zeggen, maar je moet altijd een ethische afweging maken. Dat doe ik ook bij niet-militaire bedrijven. Twee jaar geleden zou ik bijvoorbeeld een Tesla overwogen hebben. Vandaag ben ik minder fan van dat automerk. De auto is waarschijnlijk nog even goed, maar ik heb het moeilijk met de emotionele connotaties.” 

Een cryptomunt is waard wat de idioot ervoor wil betalen. En zolang iemand idioter is dan jij, is het een goede investering. Maar als jij de grootste idioot bent, heb je een probleem

U belegt dus niet in bedrijven als u zich niet in hun beleid kunt vinden ?

“Het feit dat Meta stopt met het beoordelen van fake news, vind ik geen goede zaak. Dat vind ik ook van het feit dat X in handen is van iemand die het gebruikt als een louter politiek platform dat overspoeld wordt met beelden van geweld en porno, en weet ik wat nog allemaal. Ik moet voor mezelf dan de afweging maken of ik het nog een goed idee vind om daarin te blijven investeren. Staar ik mij blind op de winst? Of vind ik dat dat niet moet gebeuren met mijn centen? In die zin zijn mijn centen een wapen, ook al zal iemand als Elon Musk niet wakker liggen van mijn petieterige portefeuille (lacht). Maar als vele kleintjes zoals ik beslissen om niet meer in X te investeren, dan zal dat bedrijf terugvallen. En dat zie je met Tesla gebeuren. Is dat product ineens een slecht product? Nee, dat is hetzelfde als 2 jaar geleden. Maar wij zijn het niet eens met de manier waarop hij met het geld dat wij hem geven door een auto te kopen, omgaat.”

Dat brengt ons meteen bij de ‘Magnificent Seven’, de zeven grote technologiebedrijven uit de Verenigde Staten. Hoe schat u hun toekomst in ?

“Op de korte termijn dreigen de Verenigde Staten geconfronteerd te worden met een verhoogde inflatie en dus een verhoging van de rente. Er zal zeker een beetje lucht uit de beurskoersen worden geblazen. We zien de recente dalingen als koopkansen. Daarmee wil ik niet zeggen dat de dalingen al gedaan zijn. Want naarmate de impact van alle maatregelen van de huidige administratie voelbaar zal worden, blijft een ernstige correctie absoluut mogelijk.”

“Maar als je op de lange termijn kijkt naar de toekomst van bedrijven zoals Microsoft, Nvidia, Amazon of Google, dan zie ik geen grote problemen. Er is een heel groot verschil tussen de koers – wat een toevallige momentopname is – en de onderliggende waarde van een bedrijf. En de onderliggende waarde van die bedrijven is fundamenteel sterk. Dus als de koers met 20 of 30 procent zou dalen, dan is dat voor ons geen ramp. Dan gaan wij op dat moment instappen. Misschien duurt het dan een paar jaar vooraleer de volgende administratie terug orde op zaken stelt. Maar een Microsoft is de motor van zoveel bedrijven. Dat zal nooit zomaar verdwijnen, of toch niet op korte termijn. De verweving van dat soort bedrijven met onze volledige economie maakt dat quasi onmogelijk. Maar de volgende 3,5 jaren zouden wel eens stormachtig kunnen worden. Hoewel president Trump heeft gezegd dat de beurs de facto zijn eindscheidsrechter is. Als de beurs te snel of te hard haalt, dan moet hij zijn beleid bijsturen.”

Bedrijven maken de klimaattransitie niet voor de mooie ogen van Ursula von der Leyen

Is artificiële intelligentie (AI) een bubbel ?

“Iedereen mag dat een bubbel noemen. Maar tegelijkertijd moet je de impact van AI op de samenleving correct inschatten. De rijkdom, de welvaart en de opbrengst van dat soort instrumenten is van dien aard dat je toch moet overwegen om erin te investeren. En dan kom je bij de vraag waarom zoveel mensen niet beleggen: het is enorm moeilijk om een waarschijnlijkheid en een mogelijkheid in te schatten. Maar een heleboel jobs zullen door AI verdwijnen. Je moet dus een alternatieve inkomstenbron zoeken, want je zal altijd een inkomen nodig hebben om van te kunnen leven. Het beste wat je kan doen om dat verlies op te vangen, is investeren in het product. Want als jouw job verloren gaat, moet je ergens anders geld mee verdienen.”

Is pakweg Nvidia overgewaardeerd ? 

“De prijs van Nvidia is hoog omdat men denkt dat het bedrijf nog jarenlang zal groeien. En dan krijg je een vreemde situatie waarin een bedrijf als Nvidia enorm gegroeid blijkt te zijn, maar toch een prijsdaling laat optekenen. Waarom is dat zo ? Omdat het groeitempo alleen maar kan dalen. Het is gemakkelijk om van 1 euro naar 2 euro te gaan. Maar het is al wat moeilijker om van 1 miljard naar 2 miljard euro te springen. Dat duurt langer. Nvidia werd het afgelopen jaar weggezet als ‘te duur’. Onheilsprofeten waarschuwden dat het aandeel zou instorten en dat de bubbel zou barsten. Maar de omzet van Nvidia is in een jaar tijd wel met 80 procent gegroeid. Dan denk ik dat de onheilsprofeten toch niet goed hebben ingeschat wat de impact van AI op de maatschappij is. Wil dat zeggen dat Nvidia dit jaar opnieuw met 80 procent zal groeien? Dat kan ik niet inschatten. Maar ik heb Nvidia in portefeuille. Momenteel is de prijs wat teruggevallen door de gebeurtenissen in de Verenigde Staten. Maar voor de lange termijn heb ik er alle vertrouwen in dat Nvidia een degelijke onderneming is die goed wordt geleid.”

‘Hangmatbeleggen’ was vorig jaar het ‘Woord van het Jaar’. Hoe verhoudt de VFB zich tot hangmatbeleggen ?

“We hebben jarenlang vrij veel betaald voor een dienst, namelijk beleggingsadvies van banken, die niet altijd goede resultaten opleverde. Een hele tijd geleden kwam er iemand op het idee om gewoon de hele hooiberg te kopen, in plaats van op zoek te gaan naar de speld in die hooiberg. Op lange termijn bleek dat vaak het beste resultaat op te leveren. Wij zijn een grote fan van ‘evidence-based investing’. Als blijkt dat je beter de hele markt koopt en langdurig in de markt aanwezig bent, in plaats van te proberen om de markt te timen en dat ene aandeel eruit te vissen, dan zou ik absoluut aanraden om via ETF’s (Exchange-traded funds, red.) te beleggen.”

“De term ‘ETF’ is wel een beetje misleidend, want veel mensen denken dat een ETF hetzelfde is als een tracker. Dat is helemaal niet zo. Er zijn ETF’s die veel actiever worden beheerd dan fondsen. En sommige fondsen worden dan weer veel passiever beheerd dan een ETF. Dat is één van de zaken die we aanklagen. Als een fonds de facto ook een tracker is, waarom betaal ik dan nog hogere beheerskosten ?”

“Via ETF’s – het zogenaamde ‘passief beleggen’ – kan je ook heel actieve posities innemen. Ik geef een voorbeeld. In Europa beleg ik in aandelen die ik goed ken, maar voor Azië heb ik niet de tijd of de goesting om al het beursnieuws op te volgen. Als je dan toch in de Aziatische markt aanwezig wil zijn, zonder daar tijd aan te besteden, is een ETF een goede optie. Je kan voor bepaalde segmenten, werelddelen of industrieën perfect in een hangmat gaan liggen. Dan ben je een hangmatbelegger. Wil dat zeggen dat een hangmatbelegger niks doet of niet nadenkt over zijn geld ? Absoluut niet. Hij hoeft alleen geen 3 uur per dag voor zijn computerscherm te zitten om de kranten te lezen en alle blogs op te volgen.”

Door een gebrek aan financiële opvoeding maken veel Belgen de fout om hun beleggingsbeslissingen sterk te laten beïnvloeden door fiscale voordeeltjes

De VS beschouwen vooral China als de grote concurrent. Hoe schat u de Chinese markt in ?

“Ik ben niet noodzakelijk een fan van wat de Chinese president Xi Jinping allemaal doet en uitkraamt. Maar ik geloof wel dat de Chinese economie de volgende jaren een sterkhouder in mijn portefeuille zal zijn. Er zijn zeker Chinezen die niet openbaar durven te zeggen dat ze het niet eens zijn met hun president, maar die zich met hart en ziel inzetten voor hun bedrijf en de Chinese economie. De voorbije drie jaar hebben we meer in India geïnvesteerd, omdat we zagen wat er in China gebeurde: men heeft de lucht uit de bubbel gelaten en de economie herschikt. Die operatie is nu grotendeels afgelopen. Ik zeg niet dat er geen schommelingen meer zullen zijn, maar de economie is klaar om opnieuw met economische groei aan te knopen. Daar wil ik graag deel van uitmaken.”

De goudprijs breekt al maanden records. Is het de ultieme veilige haven in deze tijden van geopolitieke turbulentie ?

“Absoluut. Beleggers haten onzekerheid. Goud biedt een vorm van zekerheid. Centrale banken over heel de wereld zijn hun goudvoorraad aan het heropbouwen. Iedereen in de industrie kiest voor goud als reddingsboei in woelige wateren. Het heeft een eindige aanwezigheid op aarde. Het is niet zo dat we ineens goud kunnen bijmaken. Naarmate meer mensen goud in hun kluis willen leggen, al dan niet fysiek, zal de waarde stijgen. Dat geldt ook voor andere edelmetalen.”

“Normaal gezien is er een zekere correlatie tussen zilver en goud. Die is de voorbije jaren een beetje verloren gegaan. Zilver is sterk achtergebleven. Daarom zou ik ook durven aanraden om een bepaalde positie in zilver te nemen. Ik zeg niet dat dat morgen zal gebeuren, maar men verwacht dat de prijs van zilver ooit zal normaliseren. De vraag is dus eigenlijk of je de tijd hebt om daarop te wachten. Dat is de essentie van de beurs. Je kan wel gelijk hebben, maar je kan ook failliet gaan in afwachting van het moment dat je gelijk krijgt.” 

“Ze zeggen wel eens dat de beurs dankzij de ‘onzichtbare hand’ altijd rationeel is. Dat is zo, maar enkel op de lange termijn. Op de korte termijn is de beurs als een blinde stier die in alle mogelijke richtingen loopt en die achterna wordt gezeten door de massa. Als de massa achter goud loopt, zal de waarde van goud stijgen. En pas wanneer we ons opnieuw veilig voelen en geloven in de toekomst, zal de waarde ervan opnieuw dalen.”

In hoeverre zijn de voordelen van goud ook toepasbaar op cryptomunten ?

“Daar hebben we het heel lang moeilijk mee gehad, omdat we van mening zijn dat je niet moet beleggen in wat je niet begrijpt. We vinden het heel moeilijk om te begrijpen wat de onderliggende waarde is van cryptomunten. Naarmate er meer regels en controle komen, zou je kunnen zeggen dat cryptomunten een zekere plaats in je portefeuille verdienen. Blackrock, bijvoorbeeld, zegt dat cryptomunten 3 tot 5 procent van je portefeuille mogen uitmaken. Waarom is dat? Om de heel simpele reden dat almaar meer overheden bitcoin zullen accepteren als een regulier betaalmiddel. El Salvador heeft de bitcoin zelfs aangenomen als officiële munteenheid. De Amerikaanse president wil een strategische reserve aan bitcoins aanleggen. Dat zal de vraag en de betrouwbaarheid alleen maar ten goede komen.”

Ik zou durven aanraden om een bepaalde positie in zilver te nemen

Hoe moet Europa omgaan met cryptomunten ?

“Ik zou toch graag zien dat Europa probeert om een zekere mate van toezicht uit te oefenen. Want zolang een X-bericht van een of andere idioot kan zorgen voor een koersstijging of -val van 50 procent, beschouw ik cryptomunten toch eerder als speculatie dan als een belegging. Beleggen houdt in dat je een zeker vertrouwen kan hebben in wat de uitkomst van een bepaalde handeling zal zijn. Speculeren is hetzelfde als een Lotto-ticketje kopen. Je kan winnen, maar ook alles verliezen. Wat is een cryptomunt dan waard? Wel, wat de idioot ervoor wil betalen. En zolang iemand idioter is dan jij, is het een goede investering. Maar als jij de grootste idioot bent, heb je een probleem.”

Wat is het advies van de VFB inzake crypto ?

“Je ziet dat bijvoorbeeld een Bitcoin vandaag terugvalt. Dan zou je er een positie in kunnen nemen, want je zou kunnen verwachten dat de koers opnieuw zal stijgen, gelet op de gebeurtenissen in de VS en in Azië. Dat mag, maar zorg er dan voor dat het slechts een klein stukje van je portefeuille is waarmee je wat meer risico neemt.”

“Hetzelfde zou je kunnen zeggen over een investering in biofarma. Als een geneesmiddel van een farmabedrijf wordt goedgekeurd, kan de koers omhoogschieten, zoals bij Argenx het geval was. Als die goedkeuring er niet komt, krijg je misschien een Horus, dat het momenteel moeilijk heeft om kapitaal op te halen. Maar als dat bedrijf morgen een goedkeuring krijgt, zal de koers weer de hoogte ingaan. Zo eenvoudig is het. Als jij gelooft dat je winst kan halen uit de Donald Coin of de Melania Coin, dan zou ik zeggen: vooral doen, maar niet met al je spaargeld.”

foto’s (c) Gazet van Hove .