Robrecht Bothuyne (CD&V) : ‘De to do-lijst van Bart De Wever voor Zuhal Demir is lang.’
Vlaams Parlementslid Robrecht Bothuyne (CD&V) moedigt de regering-De Wever aan om snel werk te maken van de vooropgestelde arbeidsmarkthervormingen.
De nieuwe federale regering gaat voor grote hervormingen. Met de taxshift van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) en de broodnodige pensioen- én arbeidsmarkthervormingen ligt er heel wat brood op de plank.
Eén en andere verdient het om in herinnering te worden gebracht. De werkloosheidsuitkeringen worden, na jarenlang debat, in de tijd beperkt. Wie werkt houdt netto meer over, langdurige uitval en arbeidsongeschiktheid worden zo veel mogelijk vermeden en langdurig zieken worden, wanneer mogelijk, terug naar werk begeleid. We streven naar langere én duurzamere loopbanen.
Grote hervormingen en die zijn ook dringend nodig. Meer dan een half miljoen mensen zijn langer dan een jaar weg van de arbeidsmarkt en een recordaantal mensen gaat de komende jaren met pensioen (en moeten dus vervangen worden). We kampen met andere woorden met een structureel tekort op onze arbeidsmarkt. Dat zijn belangrijke redenen om niet te talmen met die hervormingen.
Vlaanderen
Maar… die federale hervormingen kunnen alleen maar slagen als de deelstaten én de lokale besturen er mee hun schouders onder (kunnen) zetten. De lokale besturen zijn alvast sterke partners. Denk maar aan de OCMW’s die die mensen kunnen helpen die hun werkloosheidsuitkering verliezen en recht hebben op een leefloon. Vaak hebben die langdurig werklozen een welzijnsproblematiek (armoede, verslaving, gebrek aan huisvesting, …) die best lokaal wordt aangepakt. Alleen moeten de lokale besturen daartoe wel de middelen en mensen krijgen. Federaal is er geld voorzien, maar als dat niet snel bij de lokale besturen belandt, dreigt daar al snel een capaciteitsprobleem.
De Vlaamse jobbonus moet worden geïntegreerd in het federaal beleid om werken meer lonend te maken dan niet werken
En dat brengt ons naadloos bij Vlaanderen. Niet alleen moet de Vlaamse jobbonus geïntegreerd worden in het federaal beleid om werken meer lonend te maken dan niet werken, er is ook (en vooral) veel werk aan de activeringswinkel. De VDAB speelt hier een grote rol. Meer dan ooit zullen zij een snelle en gepaste begeleiding moeten aanbieden om ervoor te zorgen dat werkzoekenden zo snel als mogelijk duurzaam geactiveerd worden.
Ook voor langdurig zieken staat de VDAB voor uitdagingen. Zo moet er een nieuw samenwerkingsakkoord komen met het RIZIV, waarbij de VDAB minstens 20.000 langdurig zieken per jaar opnieuw naar werk begeleidt. De federale overheid voorziet daartoe middelen, maar die zullen afhangen van het effectief gerealiseerde aantal re-integraties op de arbeidsmarkt. De dienstverlening moet dus opnieuw sluitend zijn.
Wallonië en Brussel
Er moet ook worden ingezet op interregionale mobiliteit : meer werkzoekenden uit Wallonië en Brussel naar Vlaamse knelpuntjobs begeleiden is de doelstelling. Maar ook dat gaat niet zomaar. Denk maar aan de extra taalopleidingen die nodig zijn of de nieuwe samenwerkingsakkoorden tussen de VDAB en zijn Waalse en Brusselse evenknieën.
Minstens 27.000 Vlaamse langdurig werklozen zullen de komende jaren hun RVA-uitkering verliezen. Dat wil niet zeggen dat ze zomaar uitgeschreven worden bij de VDAB. Integendeel, we verwachten dat de VDAB ‘een ultiem begeleidings- en jobaanbod’ doet voor elke werkzoekende wiens uitkering dreigt weg te vallen. Dat wil zeggen dat de VDAB al in de komende maanden al die langdurig werkzoekenden opnieuw moet screenen en een aanbod moet doen. Anders dreigen we het doel van de beperking in tijd van de uitkering te missen : mensen versneld en duurzaam aan het werk krijgen.
VDAB-radar
Maar ook wiens RVA-uitkering is weggevallen blijft op de VDAB-radar. Ten eerste is het wegvallen van een RVA-uitkering geen reden om uit de VDAB-databank te verdwijnen. De VDAB blijft de bevoegde instantie om die mensen aan het werk te helpen. En voor wie vervolgens recht heeft op een leefloon, is een inschrijving bij VDAB ook een must – sinds vorig jaar is dat ook decretaal verplicht. Het is immers niet de bedoeling dat het OCMW de vergeetput voor onze arbeidsmarkt wordt. Daar is niemand bij gebaat, de overheid niet, maar zeker ook de betrokkenen niet. Werken is immers veel meer dan een loon. Werk biedt sociale contacten, zelfvertrouwen, structuur in het leven, …
Het is niet de bedoeling dat het OCMW de vergeetput voor onze arbeidsmarkt wordt
Dat Vlaanderen via de VDAB jaarlijks duizenden werkzoekenden een langdurige knelpuntopleiding laat volgen en zo nieuwe instroom van gediplomeerde zorg- en verpleegkundigen of leerkrachten creëerde, was al duidelijk. En dat voor de 4.000 mensen die zo straks hun uitkering dreigen te verliezen een overgangsmaatregel moet worden uitgewerkt, is dat nu zelfs voor N-VA.
Maar minstens even belangrijk is dat Vlaanderen nieuwe opleidingsprogramma’s uitwerkt die niet meer jarenlang rekenen op RVA-uitkeringen en tegelijk de noodzakelijke gediplomeerden voor knelpuntjobs opleveren. En snel. Want zonder duidelijkheid zal in 2025 geen enkele uitkeringsgerechtigde nog aan zo’n langdurige opleiding starten. Gelukkig is de minister van Onderwijs en Werk in Vlaanderen één en dezelfde…
Zuhal Demir
Wie vandaag in de VDAB-statistieken duikt, ziet dat zowat 40 procent van wie langer dan twee jaar werkloos is, kampt met een vorm van arbeidsbeperking. Allicht is voor die mensen een job in de sociale economie een optie. Minister Hilde Crevits (CD&V) werkt al aan een uitbreiding van die tewerkstelling via een groeipad voor het aantal plaatsen. Vanaf 1 april 2025 kwamen er al bijna 200 plaatsen bij in de erkende maatwerkbedrijven. Maar ook hier moet minister Zuhal Demir (N-VA) via de VDAB zorgen voor de gepaste begeleiding en indicering. Alleen dan kunnen die mensen in de sociale economie aan de slag. En laat daar net nu al een wachtrij zijn…
Overigens, wie langdurig werkzoekend dreigt te worden, heeft vaak nood aan werkervaring. Maar de belangrijkste Vlaamse werkervaringsinstrumenten – IBO (Individuele Beroepsopleiding), wijkwerken en gemeenschapsdienst – hebben dringend nood aan hervormingen. Dat werd ook in het Vlaamse regeerakkoord zo afgesproken. De VDAB moet niet wachten tot het te laat is. Nee, er moet veel sneller ingegrepen worden met een traject naar werk, op maat van de mogelijkheden van de werkzoekende. Op die manier komen ze ook in contact met werkgevers die hun kansen op de werkvloer kunnen bieden. Want ook van hen mogen we inspanningen verwachten op deze krappe arbeidsmarkt.
De to do-lijst van Bart De Wever voor Zuhal Demir is lang. Te lang voor dit opiniestuk. Maar één ding is zeker : het succes van de grote arbeidsmarkthervormingen van de regering-De Wever ligt in handen van één vrouw. Geen tijd te verliezen.
Robrecht Bothuyne is Vlaams parlementslid voor CD&V.
foto’s (c) Gazet van Hove .