door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke.
De regering-De Wever wil dat staatsbank Belfius 84 procent van de winst – 1 miljard euro – als dividend uitkeert. Dat geld moet helpen om het defensiebudget op te trekken. Een beslissing die veel kritiek kreeg. Sommigen verwijzen naar de Verhofstadt-jaren : toen probeerde men de begroting op te smukken via allerlei boekhoudkundige trucs en vreemde verkoopoperaties. Toch gaat die vergelijking niet op. Wat wel klopt, is dat de bijkomende geldstroom vanuit Belfius tijdelijk moet zijn.
Dat succesvolle overheidsbedrijven een melkkoe zijn om de staatskas te spijzen, is niet nieuw. Wanneer het bedrijf winst maakt, verwacht de federale regering van pakweg een Proximus dat het daar een deel van als dividenden uitkeert. Het gaat vaak om honderden miljoenen die meehelpen om de begroting te saneren. Met de staatsbank Belfius is het niet anders. Voor het komend boekjaar wordt een dividend van 445 miljoen euro verwacht. Maar kijk : de federale regering wil meer.
“Als Belfius kredieten blijft verlenen aan regeringen met oplopende tekorten, dan zullen de Vlamingen extra geld moeten ophoesten”
Om de defensiedoelstelling van 2 procent van het bbp te halen is 4 miljard euro extra nodig. De Arizona-regering heeft weinig zin om die middelen bij de burger te gaan halen. En dus moet de kaskoe Belfius een handje toesteken. Concreet wil de regering dat Belfius in 2025 84 procent van de winst als dividend uitkeert. Wellicht gaat het om zo’n 1 miljard euro. Voor volgend jaar zou daar nog eens 500 miljoen aan dividenden bijkomen.
Dan liever belastingverhogingen ?
Zowel in politieke als in economische kringen kwam er kritiek. Sommige partijen zien hierin een situatie die vergelijkbaar is met de Verhofstadt-jaren (1999-2007), toen er allerlei trucs werden gebruikt om de begroting in evenwicht te krijgen. Denk aan de verkoop van overheidsgebouwen om met dat geld dan een budgettaire sanering door te voeren. Terwijl die gebouwen daarna opnieuw gehuurd moeten worden van de nieuwe eigenaar. Of het aanslaan van het NMBS en Belgacom-pensioenfonds. Dat spijsde de staatskas, maar het gevolg was wel dat de federale overheid sindsdien de jarenlange pensioenverplichtingen van de personeelsleden van de spoorwegmaatschappij en het telecombedrijf heeft moeten honoreren.
Kortom, wat een gemakkelijke besparingsoperatie was, bleek in de praktijk meer te kosten. Indien de regering effectief het gros van de winst als dividend wil incasseren dan is dat geen ‘truc’ waarvan men later de budgettaire rekening gepresenteerd krijgt. Dat er niet 50 maar 80 procent of meer van de winst wordt uitgekeerd als dividend aan de aandeelhouders, is trouwens niet zo uitzonderlijk. BNP Paribas Fortis heeft de gewoonte om zijn winst integraal als dividend uit te keren.
“De regering kan deze operatie niet elk jaar herhalen”
En laten we eerlijk zijn : heeft Jan Modaal liever dat het defensiebudget wordt opgetrokken met dividenden of via nieuwe belastingverhogingen ? Het antwoord is bekend. Wel is het zo dat de federale regering ervoor had kunnen kiezen om het geld voor het defensiebudget te gaan zoeken bij besparingen. Of men kon beslissen om een aantal hervormingen in het arbeidsmarktbeleid en de pensioenen vroeger uit te rollen en minder te spreiden in de tijd. Vanuit die optiek is de gedeeltelijke financiering van defensie via het Belfius-dividend geen probleem, maar het ook niet meer dan een tijdelijke oplossing. De regering kan deze operatie niet elk jaar herhalen. Het is gewoon omdat er snel moet worden gehandeld dat men voor deze piste kiest.
Failliete overheden
Naast de politieke oppositie waren ook een aantal economen kritisch over de operatie. In welke mate worden er via dat dividend geen middelen weggezogen uit Belfius ? De bank had naar verluidt overnameplannen. De Tijd verwees vorige week naar een interview met topman Marc Raisière die het had over mogelijke overnames en investeringen in het buitenland. Plannen die straks wellicht mogen worden opgeborgen, waardoor de groei van de staatsbank in gevaar komt.
Belfius-geld voor defensie is geen probleem. Zij het tijdelijk.
Een andere kritiek is dat het geld niet kan gebruikt worden om kapitaalbuffers op te bouwen, zodat banken tegen een financiële schok kunnen. Welnu, die kapitaalbuffer van 15 procent die banken moeten aanhouden om het etiket ‘comfortabel’ te krijgen, wordt probleemloos gehaald. Belfius zit aan 15,4 procent. Niets belet echter dat er in de toekomst een vraag komt om de kapitaalbuffers verder op te trekken. Maar dat zal dan niet te maken hebben met het feit dat de winst grotendeels als dividend terugvloeit naar de staatskas. Wel omdat Belfius als financier van lokale besturen en regionale overheden geldschieter is van overheden die het financieel moeilijk hebben. Wallonië en zeker Brussel om precies te zijn. Als Belfius kredieten blijft verlenen aan die regeringen terwijl hun begrotingstekorten verder oplopen, dan kan de Europese Centrale Bank (ECB) in Frankfurt eisen dat kapitaalbuffers extra worden opgetrokken. En in dat geval zijn het de belastingbetalers die het gelag betalen. Want dan zullen de Vlamingen extra geld moeten ophoesten voor het onverantwoordelijke beleid in Wallonië en Brussel. Maar dat is een ander verhaal.
