Vandaag betaalt Vlaanderen vele miljarden via allerlei kanalen aan Wallonië en Brussel. Over de omvang, de aard en de tijdsduur van deze financiële stromen bestaat er de nodige discussie. We vonden een interessant historisch boek dat de nodige achtergrondinformatie levert.

De mythe van de omgekeerde transfersIn zijn boek ‘De mythe van de omgekeerde transfers’ maakt emeritus hoogleraar Juul Hannes komaf met deze kwakkel en bewijst hij dat Vlaanderen al sinds 1830 meer bijdraagt tot de Belgische schatkist dan Wallonië. In het debat over de transfers wordt vaak gezegd dat de huidige geldstroom van Vlaanderen naar Wallonië te rechtvaardigen is omdat het welvarende Wallonië vroeger lange tijd met het arme Vlaanderen solidair is geweest. Dat zou tot ‘omgekeerde’ transfers geleid hebben. Er is evenwel geen feitelijke basis voor dat argument, zegt professor Juul Hannes. Hij is emeritus hoogleraar economische geschiedenis aan de Universiteit Gent en aan de Vrije Universiteit Brussel en onderzoekt al meer dan 15 jaar de fiscale verhoudingen in het 19e-eeuwse België. Hij heeft de resultaten daarvan in een boek gegoten : De mythe van de omgekeerde transfers. ‘Vanaf 1860 lag het regionaal product, de rijkdom van Wallonië veel hoger dan dat van Vlaanderen’, zegt professor Hannes. ‘Maar dat zie je niet in de belastinginkomsten.’ Vlaanderen bleef als armere regio meer tot de schatkist bijdragen doordat de fiscale wetgeving verouderd was. Die dateerde nog uit de periode toen België onder de Nederlandse kroon viel. Hannes : ‘Ons belastingsysteem is in de 19e-eeuw nooit aangepast aan de industriële revolutie en benadeelde het landelijke Vlaanderen. Toen het fiscale systeem door de Nederlanders hervormd werd, bestonden er zeer weinig grote fabrieken. Daardoor spitste het systeem zich toe op ‘oude rijkdom’. De inkomsten van kleine handelaars zoals slagers en timmermannen, het grondbezit van de boeren : dat waren inkomsten die men al jaren goed kon schatten en belasten. De groeiende industrie in Wallonië werd nooit belast.’ Volgens professor Hannes werd België een fiscaal paradijs voor de grotendeels Waalse industrie door het uitblijven van een hervorming. ‘In de Nederlandse tijd had je enkel nog maar kleine hoogoventjes. De belastingtarieven waren voor hen heel licht. Mettertijd ontwikkelden die zich tot industriële mastodonten. Toch bleven zij door de staat als een klein fabriekje belast worden.’ Vlaanderen bleef als armere regio meer tot de schatkist bijdragen doordat de fiscale wetgeving verouderd was. De wetgeving is ondertussen wel aangepast, Vlaanderen is de rijkere regio geworden maar één ding is er nog steeds niet veranderd : de transfers naar Wallonië nemen jaarlijks nog toe en bedragen nu reeds meer dan 12 miljard euro. Hoe lang moeten we dit nog blijven accepteren ?

Prof. em. Dr. Juul Hannes, ‘De mythe van de omgekeerde transfers’, Roularta Books, 2007,117 blz., € 15,90.