Emmanuel Macron maakt na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen een grote kans om de volgende bewoner van het Élysée te worden. De tweede ronde op 7 mei zal geen walk-over worden zoals het duel tussen Jacques Chirac en Jean-Marie Le Pen in 2002. Maar het verschil in de peilingen (65/35 of 62/38) met Marine Le Pen van het Front National is dermate groot dat een verrassing uitgesloten lijkt.
De Fransen kiezen dus voor een 39-jarige ex-minister die nog nooit aan een verkiezing heeft deelgenomen. Een oud-medewerker van de Rothschild-bank en dat in een land dat een aversie heeft van ‘de macht van het geld’. Een kandidaat ook met een zeer oppervlakkig en soms onduidelijk programma. Dat heeft een aantal analisten ertoe verleid Macron af te schilderen als een leeg vat waar zijn entourage in kan gieten wat het wil. Een entourage die gaat van de ex-communist Robert Hue over de vergeelde mei ’68-adept Daniel Cohn-Bendit tot de rechtse liberaal Alain Madelin.
Maar het is fout Macron te zien als iemand zonder enige inhoud. Hij is de verzameling van drie politieke stromingen die tijdens de Vijfde Republiek invloedrijk zijn geweest : het chiraquisme (van Jacques Chirac), het rocardisme (van ex-premier Michel Rocard) en het hollandisme (François Hollande). Die politieke stromingen hebben gemeen dat ze zowel centrumlinks als centrumrechts willen verenigen om Frankrijk te besturen. Een bestuur dat weinig voorstelt en neerkomt op het letten op de Franse winkel. Geen te grote hervormingen doorvoeren dus. En zodra er straatprotest komt, inbinden. Jacques Chirac deed het als president (1995-2007), Rocard als premier van Mitterrand (1988-1991) en François Hollande als president (2012-2017).
Een grap uit de Corrèze
Zeker voor de hier twee voornoemde presidenten gold : de Fransen zijn conservatief en willen geen verandering. Welnu, we laten alles bij het oude, maar we geven in wollige toespraken wél de indruk dat er iets verandert. De rechtse publicist Eric Zemmour noemt het “een grap uit de Corrèze”. Toen in 2012 François Hollande een poging deed president te worden, ontving hij ex-president Chirac in de Corrèze. Beiden hebben dit Zuid-Franse departement als hun kiesomschrijving gehad. Tijdens dat bezoek zei Chirac, ex-president voor de centrumrechtse UMP (de voorganger van Les Républicains) : “Aangezien Alain Juppé geen kandidaat is voor rechts, zal ik voor u stemmen.” Uittredend president én kandidaat op de herverkiezing Nicolas Sarkozy was woedend.
Anno 2017 zou Chirac, die niet meer over zijn geestelijke vermogens beschikt, hetzelfde hebben gezegd : “Aangezien ik niet voor mijn politieke zoon Alain Juppé kan kiezen, wordt het Emmanuel Macron.” En zie, verschillende ex-ministers van Chirac verkozen Macron boven François Fillon van Les Républicains.
De drietrapsraket van Hollande
Maar die steun van voormalige rechtse ministers was natuurlijk niet genoeg om Macron naar het Élysée te stuwen. Daarvoor moest François Hollande, onpopulair en in ogenschijnlijk totale lethargie, in actie schieten. Hij dokterde een plan uit om zijn ex-minister van econoom en ex-adjunct-kabinetschef naar het presidentschap te loodsen. Een drietrapsraket werd met succes gelanceerd.
Stap één : de gedoodverfde winnaar François Fillon moest geëlimineerd worden. Het ‘cabinet noir’ binnen het ministerie van Financiën, een dienst die toegang heeft tot alle belastinggegevens, en ten dienste staat van Hollande had dynamiet ontdekt : betaalde nepjobs voor François Fillons echtgenote en kinderen. Het gerecht – gecontroleerd door linkse magistraten – schoot in actie, gesteund door de bevriende pers. Fillon zakte in de peilingen en kon dat nooit herstellen.
Tweede stap : de audiovisuele media een pro-Macron-campagne laten voeren. Ook dat lukte wonderwel, dankzij BFMTV, het Franse equivalent van CNN. De geschreven pers volgde. Zeker omdat journalisten in Frankrijk van fiscale voordelen genieten die Marine Le Pen wil afnemen.
En dan was er drie : het imago van de ideale schoonzoon. Macron werd daarin goed begeleid. Door zijn echtgenote Brigitte Trogneux en door zijn media-adviseurs. Elk woord, elke houding paste in een strategie. Hij moest zelfs met zijn schouders bewegen zoals Sarkozy deed.
En zie, de aanpak werkte. François Hollande gaat de geschiedenis in als de meest onbekwame president van de Franse Republiek, maar hij heeft zijn politieke zoon aan de macht gebracht. De kans is groot dat Hollande achter de schermen veel invloed zal uitoefenen. Dat zal nodig zijn, want de bewoner van het Élysée zal na de parlementsverkiezingen van juni wellicht met een vijandige meerderheid moeten samenwerken. En Macron zelf ? Wat zal die doen ? Bereid u voor op langdradige en politiek absoluut nietszeggende redevoeringen, de komende vijf jaar.
Salan
in
Foto’s (c) Gazet van Hove.