www.doorbraak.be – door Herman Matthijs .
De laatste maanden is er nogal wat te doen over vele schandalen binnen de Brusselse openbare besturen. Maar buiten het feit dat de SP.A uit het schepencollege van de stad Brussel is gestapt, blijft iedereen rustig in zijn of haar bestuurszetel zitten. De eerste confrontatie met de kiezers is op 14 oktober aanstaande met de gemeenteraadsverkiezingen en op 26 mei 2019 volgt de verkiezing voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Maar op heden is de kieskoorts al volop losgebarsten. Een analyse over de Brusselse toestand.
Historie
De PS en CD&V zitten al sinds 1989 in de Brusselse regering. Bij de PS heeft dat meestal geleid tot het Minister Presidentschap met de heren Picqué en Vervoort. Maar bij CD&V heeft er wel een zware devaluatie plaatsgevonden. Inderdaad men is geëvolueerd van het viceminister-presidentschap onder Chabert tot het huidige staatssecretariaat. Al de andere partijen hebben de oppositie gekend. In 2019 kan men 30 jaar Brusselse regering vieren met de PS-score van 30 jaar op 30, CDH/PSC ( 21 jaar), Défi/FDF (20 jaar), Ecolo (10 jaar) en de MR (9 jaar). Inderdaad de MR maakte enkel deel uit van deze regering tussen 1995-2004. Langs Vlaamse kant haalt CD&V de beste score met 30 jaar op evenveel bestaansjaren en wordt gevolgd door Open Vld (20 jaar ), sp.a (19 jaar), Volksunie (10 jaar) en Groen (5 jaar). De Vlaamse liberalen zitten dus veel langer in deze Brusselse regering dan de MR. Alleen in de periode 1989-99 zat de Open Vld in de Brusselse oppositie. Het valt wel op dat de politieke families, over de taalgrenzen heen, niet altijd samen in deze regering zitten. Maar de meest uitgesproken discrepantie vindt men wel tussen de Open Vld en de MR. Trouwens, het niveau van de regeringen van de deelstaten, met uitzondering van de Duitstalige regering, is de zwakke politieke schakel bij de MR. Deze partij zit, net als de Open Vld, al sinds 1999 onafgebroken in de federale regeringen en dat zijn de enige twee politieke partijen die dit op hun rapport kunnen schrijven. Desalniettemin zijn de liberalen veel minder aanwezig, en zeker de MR, in het bestuur van de deelstaten.
What’s up ?
Een cruciale vraag is of de PS gaat instorten à la Frankrijk en wat gaat er overblijven van het cdH
Momenteel wordt die Brusselse regering gevormd door de PS, défi, cdH , Open Vld, sp.a en CD&V. De laatste opiniepeilingen (december 2017, RTL-VTM ) laten vooral de opmars zien van de N-VA, Groen, Ecolo en de PTB. Men gaat er vanuit dat het door de schandalen geplaagde PS en het intern opblazen van het cdH nogal wat Franstalige stemmen gaan verschuiven. Maar naar waar ? Want een groei van Ecolo en de PTB gaat het er ook niet gemakkelijker op maken om Brussel te besturen. Bovendien kan de MR wel als grootste partij uitkomen, maar dan heeft ze nog coalitiepartners nodig. Men mag ook niet vergeten dat het Fransdolle Défi goed blijft scoren in de peilingen en zich ver weg houdt van de schandalen. Dit Défi heeft ook nog een rekening te vereffenen met de MR ! Het ziet er naar uit dat er aan Franstalige kant er opnieuw drie partijen gaan nodig zijn om een meerderheid te vromen binnen de COCOF. Een cruciale vraag is of de PS gaat instorten à la Frankrijk en wat gaat er overblijven van het cdH. Want federaal en te Eupen oppositie voeren, Waals besturen met de MR en in de fédération alsook in Brussel met de PS de regeringen vormen, dat wordt een dodelijke medley voor de politieke marketing voor cdH.
Langs Vlaamse zijde zitten Groen en vooral de N-VA in de lift. Zodoende zou een volgende Brusselse regering een andere samenstelling moeten hebben dan de huidige. Want in het parlement van de Brusselse Vlamingen heeft men minstens 9 zetels op 17 nodig om te kunnen besturen. Men kan de huidige tripartite uitbreiden met Groen. Maar dan wordt het wel een vierpartijencoalitie tegen de N-VA. Alleen in die laatst aangehaalde peiling komt de N-VA uit op 6,1% of 9 op 17 zetels. Groen scoort al maanden de tweede plaats in die peilingen en zou daardoor, in een anti-N-VA-coalitie, het viceminister-presidentschap kunnen opeisen. Het wordt ook uitkijken of Ecolo en Groen hun lot aan elkander binden. Maar Groen heeft wel de geschiedenis tegen. Inderdaad, deze partij peilt steeds hoger dan de wettelijke verkiezingsuitslag.
Als de N-VA in dit VGR-Parlement een dergelijke score zou halen, dan is er natuurlijk een hefboom voor een ander bestuur binnen het Brussel Gewest alsook een mogelijke nieuwe staatshervorming. Maar er is een institutioneel wapen tegen de N-VA. Inderdaad de ‘Bijzonder Wet betreffende de Brusselse Instellingen ‘ (BWBI) van 12 januari 1989 spreekt in art. 20 over de lijstenverbindingen. Zodoende kunnen de daaraan deelnemende partijen hun stemmen laten samentellen, wat een voordeel is bij de zetelverdeling van het systeem-D’Hondt. Dat zou dan moeten gebeuren door de drie traditionele partijen en Groen. Uiteraard zou een dergelijke lijstverbinding ook gevolgen hebben voor de toekomstige Vlaamse – en de federale coalitie gesprekken. Dat systeem van lijstverbinding is begin van deze eeuw gebruikt tijdens de electorale hoogdagen van het Vlaams Belang/Blok. Maar die lijstverbinding moet wel meer stemmen halen dan de optelsom van N-VA en Vlaams Belang.
Ongetwijfeld zijn er Vlaamse kiezers die naar de N-VA overgaan, maar een dergelijke score is enkel mogelijk als Franstalige stemmen overgaan naar de Vlaamse kiesgroep. Uiteraard heeft dat te maken met de asiel- en migratieproblemen in dit gewest. Trouwens met 6% der stemmen behaalt de N-VA vlotjes één van de 15 kamerzetels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Didier
Als Charles Michel zichzelf wil opvolgen als regeringsleider, dan is zijn beste waarborg de grootste partij van het land : de N-VA
Die opmars van de N-VA te Brussel is ook Didier Reynders niet ontgaan. De ‘numero uno’ van de MR in het Brussels Gewest wil zijn partij graag terug in die Brusselse regering krijgen, want dat is al geleden sinds 2004. Uiteraard kan de N-VA daar een partner in zijn. Maar het gaat over meer dan dat. Als Charles Michel zichzelf wil opvolgen als regeringsleider, dan is zijn beste waarborg de grootste partij van het land : de N-VA. Want die N-VA is toch geen vragende partij voor de Wetstraat 16. Didier Reynders is al twintig jaar – non-stop – een topminister in de federale regering en heeft nog ambities. Misschien Brussel, maar zeker Europa. Want in 2019 krijgt België normaliter een vicevoorzitter in de EU-Commissie en dat zou toch wel een zeer mooi politiek geschenk zijn voor de tweetalige Didier Reynders. Als men in dit land ooit een prijs gaat uitreiken aan een politicus met de grootste kennis over Machiavelli; zonder deliberatie gaat die uitreiking naar Didier Reynders.
Conclusie
Peilingen zijn ook maar peilingen en het is wachten op het verdict van de kiezers in mei volgend jaar. De aankomende gemeenteraadsverkiezingen kunnen een graadmeter zijn en dan vooral voor de Franstalige partijen. Want de impact van de Vlaamse partijen op de Brusselse lokale bestuur is gering te noemen. Het is vooral afwachten op de gewestelijke verkiezingen van mei 2019, want die kunnen belangrijke gevolgen hebben voor de rest van ’s lands politiek en bestuur.
Foto’s © Gazet van Hove.