www.doorbraak.be – door Danny Geerts
Het was al een tijd geleden dat er kritiek op het monopolie en het veel en gemakkelijk verdienen door notarissen werd gehoord. Begin maart werd in Knack de vinger nog eens op de wonde gelegd. Ook traditioneel is dat de verdedigers van de notarissen wijzen op de verpletterende verantwoordelijkheden, de zeer lange studietijd en de geweldige service.
Opvallend is het stilzwijgen van Kris Peeters
Opvallend is het stilzwijgen van Kris Peeters. Er gaat geen dag voorbije of hij verdedigt de consumenten in de lucht, ter zee en op het land, bestelt een studie of laat een onderzoek uitvoeren. Nu hebben we niets van hem gehoord. Zou dat komen door zijn vriendschap met notaris K.Tobback [1] ?
Opmerkelijk is ook dat in het Vlaams en federaal parlement geen vraag werd gesteld, geen opmerking werd gemaakt over dit onderwerp, hoewel anders geen onderwerp in de media aan de aandacht van onze parlementairen ontsnapt.
Akte-fabriekjes
De notaris levert diensten die grofweg ingedeeld kunnen worden in de familiepraktijk, de onroerend-goedpraktijk en de ondernemingspraktijk. De afnemer van notariële diensten heeft doorgaans geen keuze : hij moet deze afnemen bij de notaris. De notaris is een ondernemer met een domeinmonopolie op het opstellen van akten. De notaris kan ook niet-wettelijke diensten in verband met voorbereidend en adviserend werk op notarieel-juridisch gebied, zoals het opstellen van huurcontracten, fiscale constructies, opvolgingsproblemen, aandeelhoudersovereenkomsten. Van de omzet wordt het leeuwendeel gerealiseerd met het opmaken van notariële akten.
Bij de meeste notariskantoren komt het gros van de opbrengsten van de onroerend goedpraktijk. 99% daarvan betreft bandwerk verricht door notariële medewerkers waar de “notaris” enkel bij betrokken wordt om zijn handtekening te zetten.
De kracht van de verandering ?
Voor sommigen kunnen ambtenaren de taken van een notaris perfect overnemen
Voor sommigen kunnen ambtenaren de taken van een notaris perfect overnemen. Dat is in theorie mogelijk, maar politiek science-fiction. Het notariaat zou stammen uit de Romeinse tijd en volgens onze grote leider waren dat heel wijze mensen.
Maar laten we het simpel houden, wat al moeilijk genoeg zal zijn. Notarissen hebben niet alleen een beschermd domeinmonopolie, ze kennen ook geen prijsconcurrentie en genieten van door de overheid opgelegde ereloontarieven die gedeeltelijk proportioneel zijn met de waarde van de onroerendgoedtransactie. Zo wil iedereen ondernemer zijn. Het is dus aangewezen om meer concurrentie in het bestaande systeem in te blazen.
In Nederland werden op 1 oktober 1999 – na 15 jaar discussies – de notaristarieven stapsgewijs vrijgemaakt [2]. Vanaf 1 juli 2003 zijn de tarieven volledig vrij. Heeft dat geleid tot drama’s ? Bij ons weten niet. Door de vrijmaking van de notaristarieven in Nederland zijn er heel wat notarissen die werken met “vaste tarieven”, dat wil zeggen tarieven die los staan van de waarde van het onroerend goed. Gemiddeld zijn de vastgoedtarieven meer dan gehalveerd.
Als je in België een woning koopt van 200.000 euro met een lening van 200 000 euro dan betaal je een ereloon aan de notaris van een goede 3.000 euro (exclusief BTW) [3]. In Nederland zal dat bij vele notarissen minder dan een derde zijn van dat bedrag [4].
Lethargie
Waarom krijgt deze aberratie weinig aandacht van de overheid, politieke partijen en consumentenverenigingen ? Waarschijnlijk omdat de meeste mensen maar één of enkele keren met die hold-up worden geconfronteerd, terwijl ze wekelijks naar de supermarkt gaan. De erelonen van notarissen worden volledig betaald door de onmachtige consument, terwijl de erelonen van bijvoorbeeld dokters wegen op het sociale zekerheidsbudget en zo aandacht krijgen van de beleidsmakers. Tot nu toe hebben 1.500 notarissen het moeiteloos gewonnen van 11,3 miljoen Belgen.
[1] Notariskantoor TOBBACK, WELLEKENS & ROOMS uit Boom. Jarenlang kabinetsmedewerker in de Vlaamse tijd van K. Peeters en nu kabinetsmedewerker van minister van justitie K. Geens voor “informatisering en modernisering van justitie”.
[2] Voor de vrijmaking waren de tarieven in Nederland al lager.
[3] Bij een uurtarief van 100 euro zo dat 30 uren werk veronderstellen.
[4] http://www.degoedkoopstenotaris.nl
Foto’s © Gazet van Hove.