Door Julien Borremans – www.doorbraak.be .

Van ‘bloed-en-bodemtheorie’ naar beleid.

‘Vreemdelingen die criminele feiten plegen, vreemdelingen die alleen profiteren van onze sociale zekerheid en vreemdelingen die een fundamentalistische vorm van islam aanhangen, die moeten we … terugsturen. Die horen hier niet.’ Van wie zou deze uitspraak zijn ? Van Tom Van Grieken of van Theo Franken ? Beide heren kunnen dit citaat opeisen. Hoe bits de campagne tussen beide partijen ook loopt, ze hebben meer gemeen dan dat de meesten denken.

Van staatshervorming naar staatsvorming.

In 2010 liet Bart De Wever in een debat met Filip Dewinter optekenen dat de ontvoogdingsstrijd van de N-VA totaal anders verloopt dan die van het Vlaams Belang. De Wever: ‘Wij zijn geen rechtspopulistische partij. Wij zijn een pro-Europese partij. Dat is een totaal ander product met een totaal andere strategie.’
Dewinter : ‘Terwijl de N-VA kiest voor staatshervorming, kiest het Vlaams Belang voor staatsvorming… Ik zou een oproep aan de N-VA willen doen. Durf de Vlaamse onafhankelijkheid als doelstelling naar voor te schuiven.’ De Wever zweerde toen bij het confederalisme omdat ‘het ook in het programma van de Open VLD en de CD&V staat, wat de mogelijkheid biedt om een grote Vlaamse meerderheid te mobiliseren om het te realiseren.’ De Wever ging verder: ‘Het Vlaams Belang wil het onafhankelijk Vlaanderen hier, nu, onmiddellijk realiseren, maar leeft in een soort isolement. Het is de grootste partij en het heeft nog nooit iets kunnen doordrukken .. Het steriele radicalisme van het Vlaams Belang heeft geen enkele waarde.’

Dewinter zal stilaan moeten toegeven dat de onafhankelijkheidsgedachte in Vlaanderen niet leeft, terwijl De Wever enkel kan beamen dat zijn eigen partij – intussen de grootste van België – er op communautair vlak niets van gebakken heeft. De N-VA is intussen de grootste pleitbezorger van het Belgische pacificatiemodel. Jan Jambon ambieert het premierschap om het economisch programma van de partij verder door te drukken. Van een communautaire agenda lijkt er in de verste verte geen sprake, ook de volgende legislatuur niet. Resultaat? Beide partijen verzanden in een vorm van communautair pacifisme: veel retoriek, maar weinig daadkracht. Op communautair vlak bewandelen ze strategisch een ander pad, maar kruisen elkaar op hetzelfde punt.

Oorlogsretoriek versus constructieve voorstellen

Op het vlak van migratie liggen de standpunten van beide partijen veel dichter bij elkaar dan de meeste kiezers vermoeden. In 2012 speelde Theo Francken voor het eerst op het terrein van het Vlaams Belang: ‘Het asiel- en migratiebeleid in dit land vormt een ernstig probleem.’ Daarmee zette de N-VA het Vlaams Belang een pad in de korf. Dewinter en de zijnen hadden plots niet meer het alleenrecht op dit heikele thema. Francken: ‘Wat de regularisatie betreft… zorg dat de wortel niet zo dik is, dat de asielzoekers kiezen voor de realistische optie van terugkeer… Wat betreft de migratie staan we absoluut niet in de schaduw van het Vlaams Belang. De migratiestandpunten van het Vlaams Belang zijn pure sciencefiction.’

Francken heeft amper een kiezelsteentje verlegd in de kolkende migratierivier

De oorlogsretoriek van het Vlaams Belang versus de constructieve voorstellen van de N-VA. Geldt die tegenstelling nog in 2019 ? Theo Francken hangt intussen in de touwen. Van zijn migratiebeleid is niets in huis gekomen. Nog nooit kende dit land zoveel nieuwkomers als in de laatste jaren. Het asiel- en het terugkeerbeleid waren allesbehalve een denderend succes. Dan zwijgen we nog over het inburgerings- en integratiebeleid van de Vlaamse regering. Onder de nieuwkomers – die braaf het inburgeringstraject volgen – blijft de werkloosheid torenhoog en de segregatie is op straat duidelijk voelbaar. Francken heeft amper een kiezelsteentje verlegd in de kolkende migratierivier.

Filip De Winter

Het 70 puntenplan

Doet het Vlaamse Belang het beter ? In 2016 onderzocht het weekblad Knack hoeveel voorstellen van het 70 puntenplan uit 1996 van Dewinter intussen gerealiseerd zijn. Acht voorstellen werden integraal uitgevoerd, terwijl er 18 deels in beleid werden omgezet. Dat is toch niet kwaad voor een partij die door Bert Anciaux nog in 2014 omschreven werd als ‘donkerbruine blubber’, verantwoordelijk voor ‘de insijpeling van fascistisch gedachtegoed, een druppelend infuus zoutzuur dat de fundamenten van onze beschaving aantast, erosie en vergiftiging van democratie…’

Intussen merken we dat de discussie over migratie en integratie sterk geëvolueerd is in de richting van een opgeschoond Vlaams Belang-discours. Theo Francken beseft dit en in een debat met Tom van Grieken moest hij onlangs toegeven : ‘Ik lees jullie teksten, ik lees jullie programma, ik probeer er ook inspiratie uit te halen. Ik kijk wat gaat en wat niet gaat.’ De N-VA’er gaf Vlaams Belang ook een pluim om ‘als een ­kanarie in de koolmijn” jaren geleden het migratievraagstuk bespreekbaar te hebben gemaakt.’
Deze uitspraken staan mijlenver van wat Francken in 2012 zei over het migratiediscours van het Vlaams Belang, dat hij toen omschreef als een ‘bloed- en bodemtheorie’. Bij monde van Francken, klinkt de N-VA nu veel inschikkelijker tegen de ‘The New Generation’ van het Vlaams Belang. Komt dit omdat de N-VA op communautair vlak en voor wat betreft migratie faalde ?

Bruno Valkeniers

Islamzuil en apartheidscultuur

In een debat met Bart De Wever in 2012 onderstreepte Dewinter dat we in dit land een islamzuil aan het creëren zijn die op zijn beurt een apartheidscultuur aanwakkert. Dit wordt intussen door prominente N-VA’ers – zoals Francken – bijgetreden. Wat de kopman van de N-VA ook zegt, de retoriek over migratie en inburgering van zijn partij schuift steeds meer op in richting het Vlaams Belang. In 2012 onderstreepte De Wever dat België ‘een migratiesaldo heeft dat vier keer boven het Europees gemiddelde ligt.’ De Wever: ‘Nergens zijn er zoveel passieve migranten dan in ons land. Zowat 80 % van de migranten komt niet naar hier om te werken. Het merendeel van de klanten van het OCMW zijn vreemdelingen. De helft van de gevangenen…’ Na meer dan 4 jaar Theo Francken aan het roer, is er aan het lijstje van De Wever niets veranderd. Integendeel. De Wever staat met de billen bloot. Dat weet hij. De nervositeit is in de partij duidelijk voelbaar.

De Conventie van Genève

In datzelfde debat wierp de voorzitter van de N-VA de kemphaan uit Antwerpen voor de voeten dat veel van de voorstellen over migratie van het Vlaams Belang in strijd zijn met de Conventie van Genève. De Wever: ‘Daar gaan wij nooit aan meedoen.’ Dewinter gaf toe dat de Conventie van Genève moet worden herzien. Deze conventie zag in volle Koude Oorlog het levenslicht. Door de fel gewijzigde internationale situatie, is die volgens Dewinter niet realistisch meer. Dewinter: ‘De Conventie van Genève moet een territoriale beperking krijgen. Vluchtelingen moeten opgevangen worden in hun eigen continent.’ Niet Francken, maar Dewinter was aan het woord. De voorman van het Belang pleitte voor gesloten opvangcentra en een streng terugkeerbeleid. In het recente boek van Theo Francken – Continent zonder grens – kan je de voorstellen en de analyse van Dewinter – inclusief het voorstel om de conventie te wijzigen – haast letterlijk terugvinden.

In 2015 zei Bart De Wever op een gastcollege aan de UGent : ‘Niet alleen onze eigen wetten moeten minder gul zijn voor vluchtelingen, ook de internationale rechtsregels moeten worden aangepast. De Conventie van Genève moet worden herzien.’ Van zijn diepe verontwaardiging over de ‘oorlogsretoriek’ van Dewinter blijft niet zoveel meer over. Integendeel.

Bloem & bindmiddel

Is de scheidingslijn tussen het Vlaams Belang en de N-VA dunner dan gedacht ?

Is de scheidingslijn tussen het Vlaams Belang en de N-VA dunner dan gedacht ? De N-VA mag dan een beleidspartij zijn en het Vlaams Belang een oppositiepartij, ze hebben een gemeenschappelijke sociologische basis. De taart die beide partijen bakken, zoals De Wever dit plastisch uitdrukte, mag dan al sterk verschillen, beide partijen gebruiken dezelfde bloem.

Vorige week publiceerde Knack een interview met Mark Elchardus. Elchardus – ooit beschouwd als de huissocioloog van de sp.a – is nu een graag geziene gast bij de N-VA en… bij het Vlaams Belang. Een aantal maanden geleden bond de voormalige VUB-professor de kat de bel aan in verband met het Marrakesh-pact. Met zijn opiniestuk in De Morgen – ‘Het migratiepact is een schabouwelijke tekst’ – zette hij de discussie op scherp. Elchardus pleit al lang voor een stevig migratie- én integratiebeleid. Dat klinkt bij de N-VA en bij het Vlaams Belang als muziek in de oren. Hij liet zich onlangs voor het blad van de Vlaams Belang Jongeren interviewen. Elchardus: ‘Ik werd ondervraagd door twee beschaafde, intelligente jongens. Ze hebben eerlijk weergegeven wat ik heb gezegd, ook mijn kritiek op hun partij.’ De sp.a-kopstukken stikten haast van verontwaardiging.

Het normatieve gemeenschapsdenken

Is de ‘linkse’ VUB-professor rechts geworden ? Helemaal niet. Elchardus : ‘De grondslag van mijn denken is de laatste veertig jaar dezelfde gebleven… Ik ben en blijf een normatieve gemeenschapsdenker.’ Zijn gemeenschapsdenken staat tegenover het liberalisme waar het voor het individu en diens persoonlijke zelfontplooiing zaligmakend is. Het gemeenschapsdenken hecht ook belang aan het individu, maar voegt daar enkele cruciale punten aan toe: Het autonome individu bestaat niet. Het is een product van zijn beschaving, zijn cultuur en zijn opvoeding en dus: ‘van de collectiviteit, de gemeenschap’.  De collectiviteit schept de voorwaarden voor de ontwikkeling van het individu, aldus Elchardus. De overheid zorgt voor opleiding, vorming, gezondheidszorg… Maar de collectiviteit mag haar rechten doen gelden: ‘De rechten van de gemeenschap zijn de plichten van het individu. Dat is de sociologische basis van het rechten-en-plichtendiscours.’ Hoe die normen en rechten worden aangeboden, hangt van maatschappij tot maatschappij af. Elke partij heeft daaromtrent haar eigen ideologie.

Het normatieve gemeenschapsdenken vormt de bloem waarmee het Vlaams Belang en de N-VA hun politieke taart bakken. Ondanks de taaie oorlogsretoriek, hebben beide partijen een gemeenschappelijke kern. Ze lijken een Siamese tweeling. Beide partijen hoeven niet in elkaar op te gaan, maar kunnen elkaar perfect aanvullen. In november 2018 deed Filip Dewinter aan De Wever een gewaagd voorstel. Hij zou een stap opzijzetten als dit een samenwerking zou mogelijk maken. De partijen die met de N-VA willen in zee gaan, liggen niet dik gezaaid. Als de N-VA wil uitgroeien tot een brede volkspartij kan het beter beginnen om samen te werken met de ideologische meest verwante partij.

Julien Borremans

Foto’s (c) Gazet van Hove.