door Jurgen Ceder in ’t Pallieterke .
De topman van het leger, admiraal Hofman, gooide een knuppel in het hoenderhok met zijn voorstel om na te denken over de herinvoering van de dienstplicht. Hij staat niet alleen. De oorlog in Oekraïne heeft velen doen beseffen dat oorlog altijd om de hoek loert en dat een land als België daar totaal onvoorbereid op is.
De legertop is van gedacht veranderd. Toen Tom Van Grieken enkele jaren geleden al de herinvoering van een soort dienstplicht suggereerde, zag men dat daar helemaal niet zitten. “We hebben goed getrainde en hoogopgeleide mensen nodig”, was toen de reactie. De spectaculaire resultaten die het leger van Oekraïense ‘reservisten’ momenteel behaalt, kunnen vandaag echter moeilijk ontkend worden.
Ook in andere landen, zoals Frankrijk en Polen, overweegt men opnieuw een verplichte legerdienst. Verschillende EU-landen hebben die zelfs nooit afgeschaft. Het zal weinigen verbazen dat vooral de buren van Rusland (Zweden, Finland, Baltische staten) hun capaciteit behouden hebben om snel reservisten op te roepen.
De vraag is of je het publiek, vooral de jonge mensen die de dienstplicht zullen moeten vervullen, nog mee krijgt voor dat idee. Veel mensen vinden het al te veel een halve dag op te offeren in een stembureau. Misschien moet dat eerder een argument vóór de dienstplicht zijn. Het is niet slecht jonge mensen eraan te herinneren dat ze deel uitmaken van een gemeenschap en dat dit naast rechten ook plichten meebrengt. Deze gezamenlijke uitvoering van een gemeenschapsplicht is goed voor de sociale cohesie, meent Jonathan Holslag. Hij heeft het er niet specifiek over, maar de dienstplicht kan een zeer integrerend effect hebben op jonge allochtonen.
Schokbestendigheid
En wat met vrouwen ? De oorlog in Oekraïne, waar mannen naar het front trokken terwijl vrouwen met de kinderen op de vlucht gingen, heeft aangetoond hoe weinig gendertheorieën waard zijn en hoe snel mannen en vrouwen weer in hun natuurlijke rollen terugvallen. Dat neemt niet weg dat de bijdragen van vrouwen in een oorlog even nodig en even belangrijk zijn. In deze tijden kan men het ook niet meer maken een verplichting op te leggen die slechts voor één geslacht telt. Vrouwen zijn nu volwaardige concurrenten van mannen op de arbeidsmarkt. Men kan niet alleen aan mannen vragen een beroepsjaar over te slaan.
En de dienstplicht moet uiteraard ook nuttig zijn. De miliciens moeten militaire of andere nuttige vaardigheden verwerven. Te veel mannen van mijn generatie kunnen u verhalen vertellen over de zinloze bezigheden waarmee hun legerdienst werd volgemaakt. Het debat is zeker de moeite waard om gevoerd te worden. Hopelijk heeft de oorlog in Oekraïne voor wat historisch besef gezorgd. Onze huidige, lange vrede is de uitzondering, niet de regel. Naarmate de relatieve macht van het Westen in de wereld afneemt en de Verenigde Staten op zichzelf terugplooien, nemen de kansen op oorlog toe. ‘Zwarte zwanen’ zie je niet aankomen, is de centrale boodschap in de werken van Nassim Taleb, maar je kan wel aan een schokbestendig systeem werken.
Foto’s (c) Gazet van Hove.