Het extra slot op een Vlaams-nationalistische coalitie
COLUMN – door Ignace Vandewalle – www.doorbraak.be .
De Vlaams-nationalistische coalitie. Na elke peiling is dat hét onderwerp bij uitstek aan digitale en andere togen van dit land. Tot orenbloedens toe krijgen N-VA-protagonisten die vraag en moeten ze spitsroeden lopen op debatten en tijdens interviews. Alle Vlaams-nationalistische kiezers – N-VA’ers net zo goed als VB’ers – willen de kortste weg naar Vlaamse onafhankelijkheid en deze loopt door een Vlaamse geel-zwarte coalitie. Iedereen weet dat het Vlaams Belang vragende partij is voor een dergelijke logische coalitie, maar eerlijk, ik denk dat zij elke coalitie verwelkomen. Voor N-VA ligt het moeilijker. Haar linkervleugel is er samen met haar links electoraat donderjagend tegen en de rechtervleugel beseft – of liever denkt — dat zij zichzelf en de partij dan buitenspel zetten, omdat de cordon-sanitaire-partijen hen binnen de onwenselijk politieke schutskring zullen torpederen.
Nog even kort ter herinnering. Het cordon sanitaire werd in 1991 tegen het Vlaams Blok ingevoerd, maar er werd nooit een resolutie opgesteld tegen het Vlaams Belang. Bovendien ondertekenden PVDA en N-VA de resolutie nooit, ook niet tegen het Vlaams Blok. Geen enkele partij is er dus strikt genomen aan gebonden.
Maar goed er is geen document of resolutie nodig om te besluiten dat je niet met een bepaalde politieke partij in coalitie wil. Net zoals, met uitzondering van PVDA, vermoed ik geen enkele Vlaamse partij een coalitie zou aangaan met AEL, ISLAM of een of andere moslimpartij die de shariastaat wil invoeren. Alleen, bij het cordon sanitaire betreft het niet een partijstandpunt maar een links dictaat dat via morele druk opgedrongen wordt aan volledig politiek Vlaanderen (België) en daarenboven transitief blijkt te zijn.
Spitsvondige sofismen
Op dé Vlaams-nationalistische pregnante coalitievraag wordt door N-VA-mandatarissen dan ook afwijkend en vaak met drogredenen gerepliceerd. Waarom ? Omdat de echte reden wel eens te egoïstisch en partij-protectionistisch zou kunnen worden gepercipieerd. En in politiek is perceptie alles en alles is perceptie. Laat ons beginnen met enkele sofismen op te lijsten.
‘In de Europese Unie (EU), de NAVO en andere internationale instellingen worden we paria en kunnen we geen enkele rol van betekenis meer spelen.’ Of we ooit al een rol van betekenis speelden en of dat nodig is, laat ik hier even in het midden. De realiteit toont aan dat landen met rechtse coalities wel degelijk een plaats hebben in de EU. Italië werd door de EU niet genegeerd toen Giorgia Meloni van de Italiaans nationaal-conservatieve en migratiekritische partij Fratelli d’Italia, premier werd. Nochtans wordt haar partij beschouwd als extreemrechts en fascistisch. Meloni werd op 4 november van vorig jaar na de EU-top in Brussel in privé-audiëntie ontvangen door de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, de voorzitter van de Europese Commissie Ursula Von der Leyen en EU-president Charles Michel. Geen sprake van uitsluiting. De subsidiestroom naar Italië blijft ongewijzigd.
‘Het Vlaams belang heeft niet voldoende ministeriabele mandatarissen.’ De discussie of dit nu al dan niet zo is, ga ik hier even uit te weg. Waarom ? Omdat het een non-issue is. Zoals je weet moet je niet verkozen zijn in het Vlaams Parlement om Vlaams minister te worden. In elke regering in België zitten bijna elke legislatuur ministers die nog nooit op kieslijsten stonden.
Markante figuren die geen blad voor de mond nemen, houden een partij in evenwicht
‘Er zitten nog altijd ranzige figuren in het Vlaams Belang die er bedenkelijke vrienden op nahouden.’ Ook dat maakt weinig uit en is van ondergeschikt belang. Ooit werden Jean-Marie Dedecker, Hugo Coveliers, Boudewijn Bouckaert en de betreurde Ward Beysen als ranzig beschouwd en werden ze onder morele druk van de linkse coalitiepartners uit de toenmalige VLD gezet. De regeringen Verhofstadt bleven de slechtste regeringen ooit. De VLD werd Open en vervelde tot centrumlinkse partij, waarna ze erodeerde tot de dwergpartij die ze nu is. Markante figuren die geen blad voor de mond nemen, houden een partij in evenwicht. Dat weet ook N-VA uit eigen ervaring.
Extra slot op het cordon sanitaire
De werkelijke reden van het niet-doorbreken van het cordon sanitaire is vrij simpel. Als N-VA een regering vormt met Vlaams Belang, dan vliegen ze op 1 januari 2026 uit alle schepencolleges, behalve deze waar ze, samen met VB, incontournable zijn of waar ze een absolute meerderheid hebben. (Gelet op het cordon sanitair is een partij incontournable wanneer de som van de zetels met het VB meer dan de helft bedraagt.) Bart De Wever redt dat wel nog, maar van de ongeveer 125 bestuursdeelnames liggen er gegarandeerd 70 tot 80 uit. Waarom, hoor ik menigeen denken.
Onder impuls van Open Vld en gesteund door N-VA werd in 2018 in het regeerakkoord van de regering Jambon het volgende opgenomen :
‘We voeren de constructieve motie van wantrouwen in, zodat onbestuurbaarheid van een gemeente vermeden kan worden. Dit instrument kan enkel worden ingezet met de steun van 2/3de van de verkozenen van elk van de indienende fracties en niet in de eerste 12 maanden na de installatie van de gemeenteraad noch in de laatste 12 maanden voor de lokale verkiezingen.’
In de zomer van 2021 werd dit ingevoerd via een aanpassing van artikel 46 van het decreet Lokaal Bestuur. Omdat je zo op een vrij makkelijke en snelle manier (meerderheid in de gemeenteraad en 2/3de meerderheid in eigen fractie) schepenen en zelf een ganse politieke fractie kan buitengooien, maakten er reeds vele gemeenten gebruik van : Blankenberge, Langemark-Poelkapelle, Meise, Zoersel, Eeklo, Boortmeerbeek, Willebroek, Bornem, Maldegem, Meerhout, Vosselaar, Wervik, Grimbergen, Zele, Hamont-Achel, Kruibeke, Anzegem, Lille, Niel, Waasmunster en Eeklo.
Verhoging kiesdrempel cordon sanitaire
Met de constructieve motie van wantrouwen komt er zo een extra slot op het cordon sanitaire. Want zelfs al wacht je tot na de gemeenteraadsverkiezingen voor de vorming van de Vlaamse regering, dan nog kunnen ze je uit massa’s schepencolleges gooien. Vanuit de nationale partijbesturen van de cordon-sanitaire-partijen zal ongetwijfeld een signaal komen om gebruik of liever misbruik te maken van de motie om N-VA overal uit de coalities te gooien. Misschien zullen enkele lokale partijen het been stijf houden, maar veel zullen het er niet zijn. Eenzelfde redenering gaat op voor andere partijen die eventueel een coalitie met twee partijen willen of kunnen vormen met Vlaams Belang (volgens de huidige peilingen onmogelijk).
Door het extra slot is als het ware de kiesdrempel voor het doorbreken van het cordon sanitaire verhoogd. Vlaams Belang moet niet alleen samen met een andere partij een meerderheid halen in het Vlaams Parlement. Ze moet ook in een kleine honderd steden en gemeenten samen met diezelfde partij een meerderheid hebben. Zo niet zal de machtsgeilheid, het egoïsme en het partijprotectionisme steeds de bovenhand halen. Ik had hier ook kunnen schrijven dat de maatschappelijke burgerzin en het idealisme de bovenhand zouden halen, maar de onderliggende redenen lijken mij belangrijker en daarom vermeld ik ze eerst.
Rooms-nationalistische coalitie
Ik sluit af met een positief bericht. De constructieve motie van wantrouwen kan ook als brandversneller werken voor het doorbreken van het cordon sanitaire. Mochten twee partijen beslissen om een coalitie aan te gaan met het Vlaams Belang, dan verdwijnt het extra slot, omdat ze dan samen in genoeg gemeenten incontournable zijn. In dergelijk geval speelt de constructieve motie van wantrouwen gekoppeld aan het cordon sanitaire in hun voordeel. Ze zijn dan tot elkaar veroordeeld en moeten de Vlaamse coalitie noodgedwongen doortrekken in zoveel mogelijk gemeenten.
Stel dat N-VA, CD&V en Vlaams Belang een rooms-nationalistische coalitie zouden vormen. Dan moeten ze deze coalitie noodgedwongen doortrekken naar de gemeenten, waar ze dan makkelijk 2/3de van de bestuursmeerderheden halen. Zo krijgen alle politieke partijen meer uitvoerende mandatarissen. Een win-win voor alle partijen, maar wel een grote uitdaging voor het Vlaams Belang, want schepenen moeten wel verkozen zijn in de gemeenteraad. De top van alle gemeentelijke lijsten bevolken met schepenrijpe kandidaten, wordt een titanenwerk, maar onmogelijk is het niet.
IGNACE VANDEWALLE
Ignace Vandewalle (1966) was kabinetsmedewerker van minister Marc Verwilghen en staatssecretaris Vincent Van Quickenborne, parlementair medewerker van Boudewijn Bouckaert en sinds 2019 partij-onafhankelijk parlementair medewerker van Jean-Marie Dedecker. Sinds 2014 is hij zaakvoerder van het onafhankelijk politiek adviesbureau BFELT.
Foto’s (c) Gazet van Hove.