“Waarom Doel en de polder (niet) wegmoeten”
De actievoerders voor het behoud van de Scheldegemeente Doel in de polder en het havengebied van Antwerpen-Waasland staan al jaren op de barricaden. Ze doen dat vanuit hun humanistische idealen voor een menselijke toekomst. Maar het gaat hier allerminst om nostalgiekers of romantische zielen. Op basis van cijfers, oerdegelijke argumenten zijn ze gehaaide en taaie tegenstanders geworden voor de machtige cenakels die het polderdorp Doel van de kaart willen vegen.
Dit nieuwe boek is niet het eerste over het onderwerp. Vorige uitgave dateert van het jaar 2000. Onder leiding van gewezen CVP-senator (1968-1979) en staatssecretaris voor de Hervorming van de Instellingen (1977-1979) Ferdinand De Bondt werd toen “Doel moet blijven” gepubliceerd (met de medewerking van Jan Creve, historicus en sinds 1990 actief voor Doel, en Bart Martens (toen Bond Beter Leefmilieucoördinator en nu SP.A-kamerlid ). De nu 89-jarige F. De Bondt stond in 1997 mee aan de wieg van het actiecomité ‘Doel 2020’ en werd bij de voorstelling van het nieuwe boek op 22 september jl. uitgebreid gehuldigd voor zijn jarenlange inzet. Hij volgt al 50 jaar lang het dossier van de Waaslandhaven en Doel op en stelt zijn kennis en kunde tot op vandaag ten dienste van het actiecomité.
Ondertussen is er sinds 2000 heel wat gebeurd in dit dossier en rechtvaardigt het feit dat er meer dan twaalf jaar is verstreken de uitgave van een nieuw boek. Als je het lijstje van de auteurs van de bijdragen overloopt, dan is dit een stevige sokkel van deskundigheid waarop het actiecomité én dit nieuwe boek kan steunen. In het lijstje van de auteurs vinden we niet alleen de oude krijgers zoals De Bondt, Creve, maar ook namen van o.m Paul Staes (voormalig groen senator en europarlementslid en succesvol in de jaren zeventig in de actie tegen het duwvaartkanaal in de Kempen) , Igor Rogiers (die samen met Prof. M. Storme reeds tientallen zaken voor Doel bepleitte voor diverse rechtbanken) en ook Edmond Reyn, ingenieur petrochemie en jarenlang productiemanager bij het bedrijf Polysar Belgium (het allereerste bedrijf in het bewuste nieuwe havengebied). Het boek is een synthesewerk, overzichtelijk, schitterend in glanzend papier en geïllustreerd met kleurenfoto’s over het gebied waar het om gaat. Met permanent oog voor de belangrijkste gegevens en argumenten die een geïnteresseerde lezer als buitenstaander moet kennen om zich een concreet beeld te kunnen vormen van het waarom van de strijd voor het behoud van het polderdorp.
“Het polderdorp Doel kan gerust blijven bestaan” aldus de auteurs
Het boek is ingedeeld in een achttal hoofdstukken. Uit de indeling van de hoofdstukken blijkt dat de strijd voor het behoud van Doel een globaal verhaal is van menselijke, democratische en juridische waarden, van natuurwaarden, culturele waarden en economische waarden. Met een schat aan informatie en relevante cijfers is het boek een onmisbaar document wie iets zinnig iets wil zeggen over het reilen en zeilen van Vlaanderen anno 2012. Wie het boek doorneemt valt van de ene verbazing in de andere. Is dat in Vlaanderen anno 2012 nog mogelijk ?
In 1998 besliste de Vlaamse regering dat Doel van de kaart zou verdwijnen.
Door het verzet van de bevolking kwam er niet veel van terecht. Nu zou op basis van een nieuw Ruimtelijk Uitvoeringsplan tegen volgend jaar Doel moeten verdwenen zijn. De Vlaamse overheid ontpopte zich als een echte bulldozer . Alles werd er aan gedaan om het dorp onleefbaar te maken. Bij de afbraak van een reeks nieuwbouwwoningen net buiten het dorpscentrum verklaarde de Maatschappij Linkerscheldeoever onbeschaamd dat het ging om enkele bouwvallige woningen. Dat was vierkant gelogen. Bij de wilde afbraak van woningen werden niet noodzakelijk de meest bouwvallige huizen aangepakt. Integendeel, de meest historische waardevolle en bijzondere woningen moesten het eerst tegen de vlakte. De 17e-eeuwse afspanning “De Roos” diende te worden afgebroken, de historische herenhoeve in de Liefkenshoekstraat werd om ‘veiligheidsredenen’ afgebroken, de 17e-eeuwse “Rubenshoeve” werd tot drie maal toe in brand gestoken en dan maar
afgebroken. De 19e-eeuwse dokterswoning, het unieke “Camermanhuis”, het oude hotel “Europe”, de oude Statie, restaurant “Saeftinghe”. Plunderaars – al of niet met toestemming van de Maatschappij Linkeroever – beroofden systematisch leegstaande woningen. Tuinhuizen, vloeren, keukens, badkamers, alles werd geplunderd en de overheid deed niets. Omdat ze hiermee de voorwaarden creëerde om te bewijzen dat Doel onleefbaar is geworden.
Economische motieven om het dorp van de kaart te vegen houden geen steek. Er liggen nu al tientallen ha grondgebied ongebruikt. Alles samen 1200 ha. Een nieuw getijdendok is er ook al niet nodig. De plannenmakers voorzien in een nieuw supergroot Saeftinghedok dat over Doel zou lopen. Maar ook hier is er overcapaciteit. Het Doeldok dat 100 miljoen euro kostte in de jaren tachtig is nooit gebruikt, alleen door recreatievissers. Het is nu volgestort met zand uit het Deurganckdok. Het nieuwste dok, het Deurganckdok, wordt slechts voor 18% van zijn capaciteit gebruikt. Het tewerkstellingsargument gaat ook al niet op. Containerbehandeling vraagt relatief weinig arbeidskrachten. Sinds 2011, vijf jaar na de start van het Deurganckdok, werken er officieel 622 werknemers: er zijn meer mensen verjaagd uit het dorp door de overheid dan er werken in het nieuwe dok.(in de pers werd voor de aanleg gesproken van 1500-5000 nieuwe arbeidsplaatsen).
In het hele dossier blijkt de Vlaamse overheid op de verschillende niveau’s zich voor Doel te laten inspireren op de brutale Chinese bulldozerpolitiek die mensen verjaagt uit hun woongebieden voor grootschalige projecten… Loopt de Vlaamse overheid misschien de Chinese dictator Mao en zijn volgelingen achterna ? De Vlaamse overheid zou zich beter inspireren op de omliggende landen. In Nederland bijv. ligt het dorp Pernis goed en wel leefbaar midden het havengebied van Rotterdam, of Mardyck gelegen in het havengebied rond Duinkerken, of in de haven van Zeebrugge waar Zwankendamme kan/mag overleven. Wat kunnen zij wat Antwerpen, de Waaslandse politiek niet kan ? Of niet wil ?
Jan Creve (red.), “Waarom Doel en de polders (niet) weg moeten”, met bijdragen van Ferdinand de Bondt, Johan De Vriendt, Denis Malcorps, Edmond Reyn, Igor Rogiers, Paul Staes. Vormgeving Kevin De Laet. Drukkerij Room Sint-Niklaas, 2012, 112 blz. . Distributie via Marnixring Anton Van Wilderode en Davidsfonds Sint-Niklaas. Verdere info bij Dirk Vergult, G. Heimelinckstraat, 174 in 9100 Sint-Niklaas .
Luc Van den Weygaert