OVER MENSEN EN MACHTOver nationale coalitievormingen in Brussel en omgeving hebben politicologen al boekenkasten vol geschreven.

Wat betreft de fijne psychologie achter het vormen van een bestuur op gemeentelijk vlak is veel minder bekend. En over hoe voorakkoorden op lokaal vlak tot stand komen en al dan niet worden nagekomen, is het boekenaanbod zo mogelijk nog kleiner. Deze leemte een stukje opvullen is alvast een verdienste van “Over Mensen & Macht, Coalitievorming in de Belgische gemeenten”. Dit wetenschappelijk werk kwam er nadat VUB-wetenschappers Fanny Wille en Kris Deschouwer in tien Vlaamse en tien Waalse gemeenten de coalitievorming na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 onder de loep namen en met tal van betrokkenen uitvoerig gingen praten. Moeilijkheid daarbij was dat tal van nog actieve lokale politici vaak niet het achterste van hun tong lieten zien, maar dat voorakkoorden een wijd verbreid fenomeen zijn in België moge duidelijk zijn. Iedereen doet het, luidt zelfs een hoofdstukje in het boek. Wie wil grasduinen in wetenswaardigheden over politiek in de Dorpsstraat krijgt tal van statistiekjes en feiten voorgeschoteld. Wat gaat er vooraf aan het moment waarop de lokale machthebbers hun sjerp kunnen omgorden ? Dat is de cruciale vraag in dit boek. Vaak luidt het antwoord : spijtig genoeg dat daarbij eerst gekeken wordt naar de verdeling van de mandaten en pas dan naar het te voeren beleid.

Het komt erop aan sneller te zijn dan de anderen en tijdig de juiste keuzes te maken. In vele gemeenten wordt er dan ook al lang voor de verkiezingen een voorakkoord gesloten, waarbij afspraken gemaakt worden over de verdeling van de mandaten. Vaak gaan ook partijen met een verschillende achtergrond met één enkele lijst naar de kiezer.

Ideologische overwegingen spelen een beperkte rol, maar persoonlijke verhoudingen zijn des te belangrijker. Vertrouwen is het cement van lokale coalities. Allianties worden gemaakt op basis van persoonlijke sympathieën of antipathieën. Nationale partijen proberen van bovenaf wat patronen te leggen in de gemeentelijke coalities, maar telkens blijkt toch dat de lokale context, de lokale mensen en hun onderlinge verhoudingen de doorslag geven bij de keuze voor een coalitie.

“Over mensen en macht” biedt ons een fascinerende inkijk achter de coulissen van de lokale macht en is het uitgelezen instrument om de coalitievorming in de voorbije gemeenteraadsverkiezingen te analyseren en interpreteren.

Fanny Wille is verbonden aan de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel. Zij publiceerde artikelen over gemeentepolitiek in België en doctoreerde in 2011 op het thema van lokale coalitievorming.

Kris Deschouwer is als onderzoeksprofessor verbonden aan de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel.

Fanny Wille en Kris Deschouwer, “Over mensen en macht. Coalitievorming in de Belgische gemeenten”, Uitgeverij ASP (Academic & Scientific Publishers), Brussel, 2012, 192 blz. , ISBN : 9789070289430, € 24,95.