Discussie over hoofddoek en laïciteit blijft in Franstalig België voor commotie zorgen

De vrijzinnige activiste Nadia Geerts vreest voor haar leven

Nadia Geerts is een in Franstalig België bekende filosofe, omwille van haar jarenlang strijd tegen religieus fundamentalisme. Ze richtte een actiegroep op ter promotie van de seculiere staat, ‘l’Etat laïque’ naar het Frans model dat elke uiting van religie weert uit openbare functies. Ze is docent aan de Brusselse hogeschool HE2B.

Je suis Samuel Paty

Haar stellingnames tegen radicale islamisten leverden haar in het verleden al regelmatig aanvallen op. Maar in oktober vorige jaar postte ze op een Facebookpagina gerund door studenten van haar school: Je Suis Samuel Paty, na de moord op een Franse geschiedenisleraar. Meteen kreeg ze massa’s verwijten te verduren van islamofobie en racisme. Haar school reageerde niet. Op sociale media werd haar het recht ontzegd nog verder les te geven. Geerts werd bang hetzelfde lot als Paty te ondergaan…

Het werd nog erger korte tijd geleden, toen het Franstalig onderwijs het dragen van de hoofddoek toeliet in het hoger onderwijs. ‘Voilà, on y est’, schreef Geerts ontgoocheld op haar Facebookpagina, vrij vertaald : het is zover ! Nu kreeg ze nog meer agressieve reacties met dezelfde voorspelbare verwijten. Een belangrijke Franstalige ‘influencer’ met meer dan 50.000 volgers schreeuwde op Snapchat : ‘Loop naar de duivel, Nadia Geerts’.

Klacht

Elke bedenking over de hoofddoek of elke kritische reflectie over de islam, is op de sociale media onmiddellijk goed voor een lawine aan ongenuanceerde nuances. Er leek geen einde te komen aan de stroom van haat tegen Geerts. Zij was er zo van aangedaan dat ze schreef te overwegen om geen les meer te geven, omdat ze zich niet meer veilig voelt. Nu kreeg ze meteen de steun van haar school en de onderwijskoepel van het Franstalig onderwijs legde klacht neer. Zij deed hetzelfde omwille van ‘stalking, bedreigingen en laster’.

Ook de politieke wereld reageerde hevig, over de partijgrenzen heen. Zelfs Ecolo, de partij die het dragen van de hoofddoek altijd gesteund heeft, nam duidelijk stelling tegen de haatcampagne. Co-voorzitster Rajae Maouane wees erop dat haar verschil in mening met Geerts hier niet ter zake doet: ‘Het is algemeen bekend dat Nadia Geerts en ikzelf tegengestelde maatschappelijke visies verdedigen’, schreef Maouane. Daar voegde ze echter aan toe: ‘Ik zal blijven vechten tegen discriminatie en voor de vrijheid van keuze.’

Dubbelzinnnigheid van Ecolo

Dat zinnetje klonk nogal dubbelzinnig: als je eerst zegt dat je er een andere maatschappelijke visie dan Geerts op nahoudt en die dan specificeert als een strijd tegen discriminatie, dan suggereer je eigenlijk dat Geerts dat niet doet en niet tegen discriminatie vecht. Dat is fundamenteel oneerlijk. Want Geerts is evenzeer tegen elke vorm van discriminatie gekant. Maar zij vecht tegelijk ook voor een neutrale overheid, en dat is voor een belangrijk deel van de Franstalige linkerzijde, en zeker voor Ecolo, onbespreekbaar. De Franstalige ecologisten strijden voor wat zij de de ‘keuzevrijheid’ noemen bij dragen van de hoofddoek; de toelating ervan aan de hogescholen zagen zij als een overwinning .

Maar bij de seculiere linkervleugel, die vooral binnen de PS sterk is, maakt men zich zorgen over de cascade van gevolgen van die maatregelen : want wie de hoofddoek mag dragen in de scholen, zal die ook willen ophouden tijdens stages als leraar bijvoorbeeld, wat tot nu toe nog altijd verboden is. En, vragen zij zich met Nadia Geerts af, is dit dan de volgende stap, dat ook leraars voor de klas zullen kunnen staan, met hoofddoek ? Met als excuus dat vrouwen met een hoofddoek anders werkloos blijven ?

Perverse spiraal

Geerts vroeg zich in een tweet af waarom sommigen nog steeds niet inzien dat het aanvaarden van de hoofddoek om uitsluiting te vermijden op het vlak van studies of werk, eigenlijk neerkomt te aanvaarden dat de hoofddoek geen vrije keuze is. Maar een die het gevolg is van een grote sociale, religieuze en familiale druk.

De enige manier om aan die druk te ontsnappen is voor vele vrouwen om die hoofddoek te dragen en toch te geloven dat die beslissing hun eigen vrije keuze is. Het is tegen die perverse spiraal dat Nadia Geerts al jaren vecht. Het is angstwekkend dat een dergelijke vrije denker voor haar leven moet vrezen.

 
LUCKAS VANDER TAELEN

Luckas Vander Taelen (1958) werkte als tv-regisseur, en was voor Groen schepen, Vlaams en Europees Parlementslid en senator.
Foto’s (c) Gazet van Hove.