door Jurgen Ceder in ’t Pallieterke .
Het ‘cordon médiatique’
Het valt ons misschien niet meer op, maar Wallonië is een heel speciaal land. Niemand in Frankrijk heeft zich vragen gesteld over de deelname van Macron aan het debat tegen Marine Le Pen. De extreemlinkse Mélenchon had eerder al verbaal geduelleerd met Zemmour. In Vlaanderen weigert niemand een debat tegen Tom Van Grieken, zelfs niet Peter Mertens van de PVDA. Maar in Wallonië heeft het debat tussen MR-voorzitter Bouchez en Van Grieken op Terzake voor een politieke rel gezorgd die in elk ander Europees land als bizar zou worden ervaren.
De reacties waren hevig. “Ik ben diep geschokt”, zei Paul Magnette van de PS. “Dit is een politieke fout en een zeer ernstig precedent”. PS, Ecolo en Les Engagés eisten van MR een “extreem snelle reactie” en dreigden ermee dat “dit zwaar politiek probleem” gevolgen zou hebben. Het klonk als een dreiging met een cordon rond de partij van Bouchez zelf. De MR plooide snel en beloofde, als terechtgewezen kind, het nooit meer te zullen doen.
Zelfs binnen zijn eigen partij lag het debat met Van Grieken moeilijk. Jean-Luc Crucke, een voormalig minister van MR, noemde het debat een “banalisering van extreemrechts” en een daad “die geen enkel respect verdient”. Crucke wacht binnenkort een benoeming in het Grondwettelijk Hof, waar hij geacht wordt in te staan voor neutrale en onpartijdige rechtsbedeling.
Nergens in de westerse wereld bestaat er zoiets als het bijzondere ‘cordon médiatique’ dat in Wallonië wordt gehanteerd
Cordon médiatique
In westerse landen bestaan er allerlei vormen van benadeling van rechtse partijen. Bijvoorbeeld wanneer andere partijen afspraken maken om samenwerking uit te sluiten. Of wanneer deze partijen selectief worden behandeld door de media. Ook bij ons is het geen geheim dat het Vlaams Belang bij de openbare omroep minder aan bod komt dan zijn electorale aanhang zou gebieden. Maar nergens in de westerse wereld bestaat er zoiets als het bijzondere ‘cordon médiatique’ dat in Wallonië wordt gehanteerd.
In 2002 spraken Franstalige partijen af dat ze nooit met ‘extreemrechts’ zouden debatteren. Dat is vreemd, want debatteren is niet samenwerken. Integendeel, een debat is in de politiek meestal een manier waarop partijen met elkaar oorlog voeren. Als Macron debatteerde met Le Pen was dat niet om haar te steunen. Hij heeft er haar – vermoedelijk – stemmen mee ontnomen.
Woorden van ‘extreemrechtse’ politici mogen in Wallonië ook nooit rechtstreeks uitgezonden worden. Ze worden liefst nooit ten gehore gebracht. Maar als het toch gebeurt, moet er eerst in geknipt kunnen worden of moet er als tegengif begeleidende commentaar gegeven worden, zodat het politiek gezonde Waalse volk zeker nooit besmet zou geraken door ‘racistische’ of ‘ondemocratische’ bacillen.
Orban zou het niet durven
Zelfs de staatsomroep, RTBF, past die praktijk toe. Een gezamenlijk debat van VRT en RTBF, naar aanleiding van de verkiezingen van 2010, kon niet doorgaan omdat aan Vlaamse kant het Vlaams Belang zou deelnemen, wat blijkbaar een te groot risico inhield voor het politieke zielenheil van onschuldige Waalse mensen die zouden meeluisteren.
Wat zou de reactie van de Belgische politiek zijn als Victor Orban zou beslissen dat oppositiepartijen slechts zeer selectief en zeker nooit rechtstreeks getoond mogen worden op de Hongaarse staatsomroep ? Wallonië is uniek. Nergens in Europa bestaat een vergelijkbare praktijk van complete verbanning van een politieke strekking. Zelfs in Rusland kwam de oppositie tot voor kort nog meer aan bod.
Het is ook een onzinnige maatregel, meer geloofsbelijdenis dan nuttig instrument. Met één druk op de afstandsbediening verandert de Franstalige Belg zijn zender naar TF1, waar hij Le Pen, Zemmour en andere rechtse boegbeelden langdurig en rechtstreeks aan het woord hoort. Vele Walen zullen trouwens woensdag het debat Macron-Le Pen gevolgd hebben.
Wallonië
In een vorige bijdrage had ik het over de in heel West-Europa wegdeemsterende traditionele partijen, met Wallonië als één van de weinige uitzonderingen. Wallonië is echter niet alleen op politiek gebied een vreemd land. Kijk op om het even welke kaart van België naar de plaatselijke economische of sociale indicatoren (coronasterfte, vaccinatietempo, inkomen, tewerkstellingsgraad, ziekteverzuim, …) en je kunt er de taalgrens in terugvinden.
We denken gemakkelijk over die verschillen in termen van de Vlaams-Waalse tegenstelling. In feite is er niets opmerkelijks aan de cijfers van Vlaanderen. Die komen meestal goed overeen met onze buurlanden. Het zijn de Waalse cijfers die vreemd zijn.
Neem nu de kaart die Eurostat in 2019 tekende van de “zeer lage werkintensiviteit” (gezinnen waarin de mensen van beroepsactieve leeftijd minder dan 20 procent van hun werkpotentieel uitoefenen). Bijna heel West-Europa kleurt lichtblauw op de kaart (in minder dan 10 procent van de gezinnen werken de leden veel te weinig), terwijl Wallonië een bruine vlek vormt (in bijna 20 procent van de gezinnen werkt men veel te weinig). Je moet al naar het zuiden van Spanje of Italië gaan om die hoge cijfers opnieuw tegen te komen.
Wallonië is niet de uitzondering van België, maar van heel NoordWest-Europa. De teloorgang van mijnbouw en metaalindustrie in Wallonië dateert van een halve eeuw geleden. Men mag er dus stilaan mee ophouden om het Waalse achterblijven daaraan te wijten. In Limburg zijn ze er ook overheen. Er is geen enkele objectieve reden voor de huidige achterstand, behalve politiek wanbeleid. Dat politiek wanbeleid wordt uitgeoefend door partijen die van dienstbetoon rond het toekennen van overheidsbanen en vervangingsinkomens hun bestaansreden hebben gemaakt, en die elke maatregel om werkloosheid te ontmoedigen als asociaal bestrijden.
De schuldgraad van Wallonië zal binnen vijf jaar 260 procent bedragen
Het Bokrijk van de traditionele partijen
Ook de schuldgraad van Wallonië is uniek. Volgens een studie zal die binnen 5 jaar 260 procent bedragen. Dat is meer dan Japan, de huidige recordhouder. Indien het Waalse Gewest een onafhankelijke staat was geweest, zou het Internationaal Monetair Fonds al aan de deur hebben gestaan om een programma van schuldaflossing op te leggen, merkte De Wever op. Ook dit jaar zullen de Waalse schulden sterk toenemen.
De enige reden waarom dat kan, is dat de putten structureel gevuld worden door Vlaanderen. Wanneer er dan een onverwachte tegenslag is, zoals bij de overstromingen van vorig jaar, is er zelfs niet genoeg geld om getroffen mensen een dak boven het hoofd, een primaire levensbehoefte, aan te bieden. Vlaanderen financiert deze Waalse stilstand, het uitblijven van hervormingen en de politieke status quo van vorige eeuw. In Wallonië kan je beleid voeren en uitgaven doen zonder daarvoor de inkomsten te zoeken waarvoor de kiezer je zou afstraffen.
In de film ‘Brigadoon’ stoten Gene Kelly en Van Johnson bij hun trektocht door de Schotse Hooglanden op een verborgen, paradijselijk dorpje waar de tijd al twee eeuwen stilstaat. Wallonië is als Brigadoon, alleen niet paradijselijk. Het is een achtergebleven enclave, een Bokrijk voor traditionele partijen en op vlak van politieke openheid een Noord-Korea aan de Maas. Het zal dat ook blijven tot we de geldkraan dichtdraaien en Wallonië de echte wereld ingooien.
Foto’s (c) Gazet van Hove.