door Filip Van Laenen in ’t Pallieterke .
Als je zelf niet al getroffen bent door de chaos op de Europese vlieghavens deze zomer, is het voor de meeste mensen toch niet moeilijk om sympathie op te brengen voor de vele onfortuinlijke vakantiegangers. Er zijn echter ook mensen die uiterst tevreden zijn over al die ellende. Want misschien, zo hopen ze, krijgen de mensen hierdoor zo’n afkeer van vliegen dat ze voortaan anders op vakantie zullen gaan.
De ecologisten hebben het niet zo begrepen op de mobiliteit van de mens. Nochtans heeft een verhoging van de mobiliteit historisch gezien steeds tot een grotere welvaart geleid. Het begon natuurlijk met de uitvinding van het wiel, maar het wegennetwerk van de Romeinen, de vooruitgang in de scheepvaart, de verbeterde navigatiemogelijkheden, de uitvinding van de treinen, auto’s en vrachtwagens, vliegtuigen en ook het vrachtvervoer per container zorgden telkens weer voor golven van welvaartsverhoging. De milieubewegingen zouden al die manieren van transport het liefst zo veel mogelijk gereduceerd zien, indien ze al niet volledig verboden kunnen worden.
Mobiliteit terugschroeven
Vooral vliegtuigen en auto’s op fossiele brandstof zijn vandaag de kop van jut. Niet dat we ervoor zouden pleiten om voor het plezier lange vliegtuigreizen of autoritten te maken. En er valt wel een en ander op te merken aan het verdienmodel van de meeste lagekosten-maatschappijen in de vliegtuigsector, maar dan hebben we het toch in de eerste plaats over de manier waarop ze hun personeel en hun klanten behandelen, om nog maar te zwijgen over hun pogingen om te besparen op de veiligheid. Maar sommigen in de milieubeweging lijken er wel een fundamenteel probleem mee te hebben dat het voor gewone mensen financieel mogelijk is om naar het andere einde van de wereld op vakantie te gaan. Maak vliegtuigen onbetaalbaar en de vakantiemogelijkheden voor de gemiddelde Vlaming reiken praktisch gezien niet meer verder dan pakweg Spanje of Italië als je naar het zuiden wil.
Een verbod op auto’s die op fossiele brandstof rijden staat ondertussen al in de steigers. Merk op dat het verbod niet eens afhangt van de mate waarin ze vervuilen vergeleken met elektrische auto’s. Zelfs als er morgen of overmorgen een technologische vooruitgang wordt geboekt waardoor auto’s op fossiele brandstof schoner rijden dan elektrische wagens, dan nog moeten ze weg. Je kan het vergelijken met de manier waarop kernenergie ook weg moet, of die nu vervuilt of niet. Maar het is niet omdat fossiele auto’s verboden worden, dat de elektrische auto’s op langere termijn wel gedoogd zullen worden.
De promotie van elektrische auto’s om fossiele auto’s te kunnen verbieden is slechts een tussenstadium. Nu reeds gaan er stemmen op dat elektrische auto’s door hun groter gewicht voor meer fijn stof in de lucht zorgen en dus ook slecht voor het milieu zijn. En heimelijk hoopt men misschien dat de elektrische auto’s voor het grote publiek nooit betaalbaar zullen worden, ofwel omwille van de hoge elektriciteitsprijzen, ofwel als gevolg van de krapte op de markten om batterijen en alle bijhorende elektronica te produceren.
Vandaag wil de groene beweging het liefst dat we in de stad een miniem appartementje betrekken en als veganisten geen eieren of melk meer aanraken
Zelfs geen paard en kar meer
Een paar jaar geleden zou men nog schertsend gezegd hebben dat de groenen willen terugkeren naar de tijd van paard en kar. Vandaag niet meer, want een paard voor een kar spannen is voor hen een vorm van dierenmishandeling. En zelfs als het geen dierenmishandeling was, dan zou het ongetwijfeld slecht voor het milieu zijn als we massaal opnieuw voor de paardentram zouden kiezen. Of zou een paardenstal veel minder stikstof produceren dan een Averboodse koeienstal ?
Nochtans was dat ooit de idylle van de groene beweging : de stad de rug toekeren en naar het platteland trekken, om er op een lapje grond wat groenten te verbouwen, omgeploegd met een boerenpaard, en in de stal een paar koeien voor de melk en op het erf een paar kippen voor de eieren. Vandaag wil de groene beweging het liefst dat we in de stad een miniem appartementje betrekken en als veganisten geen eieren of melk meer aanraken. En hoogstens op fietsafstand, maar liefst slechts op wandelafstand van ons werk wonen.
Afkeer van technologie en innovatie
Waar is de tijd dat men de Vlamingen verweet hun leven onder de schaduw van de kerktoren door te brengen ? Vandaag pleit de groene beweging ervoor dat men nog zo min mogelijk van onder de schaduw van zijn eigen appartementsgebouw komt. Erg gunstig voor een uitwisseling van ideeën is zo’n levensstijl niet en dus ook niet voor de technologische innovatie die onze welvaart onderbouwt.
Milieubewegingen bewijzen gewoonlijk veel lippendienst aan een technologische vooruitgang die voor minder vervuiling zou moeten zorgen, want in de praktijk hebben ze vaak een grote afkeer voor elke vorm van technologie of innovatie. Genetisch gemodificeerde gewassen worden principieel afgewezen, ook al reduceren ze bijvoorbeeld het water- of mestverbruik per ton geproduceerd voedsel. We moeten zakenreizen per vliegtuig inruilen voor internetvergaderingen, maar dan wel zonder 5G. In de discussie over de kernuitstap schermt men bovendien enerzijds met de ouderdom van de bestaande kerncentrales om ze zo snel mogelijk af te schakelen, maar staat men anderzijds even vijandig tegenover verder onderzoek naar en investeringen in moderne kleinere kerncentrales.
Laatste generatie
Bij sommigen is de afkeer tegenover elke vorm van menselijke activiteit ondertussen al zo ver doorgeschoten dat men zelfs geen kinderen meer wil. Niet omdat er te veel oorlog, honger en andere ellende in de wereld is, maar gewoon omdat men liever geen mensen meer op de wereld ziet, of toch veel minder. De Duits-Oostenrijkse actiegroep ‘Letzte Generation’ ontleent haar naam aan de vrees dat de huidige generatie de laatste is die kan verhinderen dat de aarde onomkeerbaar onbewoonbaar wordt door klimaatveranderingen. Maar sommigen in de klimaatbeweging zijn al zover dat ze liefst zouden zien dat de huidige generatie mensen inderdaad de laatste is, zonder meer.
Foto’s (c) Gazet van Hove.