De echte oorzaak van de democratische crisis is de machtsgreep van technocratische instellingen, schrijft Stefaan Rummens.
door Sander Carollo – www.doorbraak.be .
De brexit, Trump … Het zijn volgens sommigen symptomen van een falende democratie. Het politieke theater in de media maakt efficiënt beleid onmogelijk en leidt tot een groeiende kloof tussen burger en politiek. De parlementaire partijpolitieke democratie is oubollig en het is ook nog eens de schuld van de media. Dat is het verdict volgens sommige waarnemers, denk aan schrijver David Van Reybrouck met zijn G1000, Herman Van Rompuy over de mediatisering van de politiek en socioloog Luc Huyse in zijn publicatie De democratie voorbij.
Politiek filosoof Stefan Rummens (KU Leuven) is het grondig oneens met deze analyse. ‘De parlementaire democratie heeft kwaliteiten die door geen enkel alternatief systeem geëvenaard worden’, schrijft hij. De gemediatiseerde verkiezingen zijn dan weer goed voor de zichtbaarheid van de besluitvorming, vervolledigt Rummens.
Van government naar governance
De echte oorzaak van de democratie in crisis heeft volgens hem te maken met het feit dat de nationale politici tegenwoordig hoe langer hoe minder reële macht in handen hebben en zij daardoor niet langer in staat zijn om te doen wat kiezers van hen verwachten. Rummens haalt niet alleen voorbeelden zoals Europese instellingen aan, maar ook multinationals en dossiers zoals de Oosterweelverbinding en Uplace. Vroeger leefden we in een government-systeem waarbij de macht gecentraliseerd en hiërarchisch werd uitgeoefend. Vandaag leven we in een governance-systeem waarbij de macht wordt uitgevoerd zonder politiek centrum, luidt zijn analyse en dat vindt Rummens zeer problematisch. Een technocratie kan immers geen neutrale keuzes maken, oordeelt hij. De politiek filosoof meent dan ook dat het neoliberalisme de democratie heeft geneutraliseerd.
Europese regering
Volgens Rummens moeten we de technocraten en de populisten bestrijden door de technocratie aan banden te leggen en ook de parlementaire democratie op Europees niveau heruit te vinden. Dat is geen eenvoudige boodschap en biedt ook geen neutrale oplossingen. Zo pleit hij voor een volwaardig Europees parlement met een Europese regering die op een meerderheid steunt. Rummens meent hierin dat de dunne gedeelde cultuur hierin overbrugbaar is. De toekomst van Europa is alleszins voer voor discussie, iets wat bovenop zijn hoofdstukken over de parlementaire democratie, de mediatisering van de politiek, de technocratie, populisme en nationalisme van zijn boek een zeer interessant werk maakt.
