De centrumlinkse campagne die de CD&V nu al bijna drie jaar voert binnen de federale regering, heeft een electoraal doel : tegen 2018 en 2019 een nieuw kiezerspubliek aanspreken aan de linkerzijde van het politieke spectrum. Het is volgens voorzitter Beke de enige manier om politiek te kunnen overleven nu het christendemocratische electoraat letterlijk uitsterft. Het is twijfelachtig of deze gok van CD&V veel kans op slagen heeft.
Politicoloog Carl Devos (UGent) had overschot van gelijk in zijn meest recente column in De Morgen : eigenlijk staat de regering Michel in een aantal dossiers even ver als bij het aantreden van de ploeg in de herfst van 2014. De CD&V blijft zich profileren als links geweten van de regering en wil dus extra belastingen en geen beperking van de uitgaven om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Er is al gigantisch veel politiek kapitaal verspild in de zoektocht naar een nieuwe belasting op vermogen of naar het beperken van de uitgaven. Het was altijd CD&V tegen de rest (Open VLD, N-VA en in iets mindere mate de MR).
Wie de cijfers bekijkt, kan niets anders dan besluiten dat de christendemocraten geen poot hebben om op te staan. België behoort nog altijd tot de top drie van industrielanden als het over fiscale druk gaat.
En de uitgaven blijven met 50 procent van het bbp veel te hoog. Dus moeten die uitgaven omlaag. Men zou beter daar wat meer politiek kapitaal in steken. Maar neen, CD&V kiest voor een centrumlinkse koers en wil die mordicus aanhouden.
Anders dan onder Di Rupo
Dat blijft vreemd, omdat Wouter Beke het in 2014 echt zat was om met de socialisten te moeten regeren. Iedereen was de PS beu, want met Di Rupo kon er enkel sprake zijn van hogere of nieuwe belastingen, die dan vooral door de Vlamingen werden betaald. De CD&V koos dan ook voor een centrumrechtse regering, maar ging prompt een links discours houden.
Een discours waar het zich onder Di Rupo altijd van gedistantieerd had. De jezuïtische quote van Herman van Rompuy – “in een centrumrechtse regering zijn we allemaal ACW’ers” – kunnen we maar best laten voor wat die waard is.
De linkse koers van de CD&V dient een ander doel. Ten eerste aantonen dat een federale regering zonder de PS geen grote hervormingen kan doorvoeren. Dat akkoorden ook binnen een centrumrechtse ploeg moeilijke evenwichtsoefeningen van geven en nemen zijn. Beke wil vooral aantonen dat de N-VA geen sociaaleconomische revolutie kan ontketenen.
De veranderingen waarmee de Vlaams-nationalisten in 2018 en 2019 zullen kunnen uitpakken, zijn beperkt : een beperkte verlaging van de personenbelasting, minder lasten voor bedrijven en een iets strenger asielbeleid, maar bijvoorbeeld geen begroting in evenwicht. En de overheidsuitgaven ? Die zijn één keer (in 2015) gedaald.
De andere jaren bleven ze stijgen, zij het minder dan vroeger. Belgischer kan het niet : overheidsuitgaven doen dalen staat hier gelijk aan ze minder snel doen stijgen.
Ondertussen heeft Kris Peeters de geplande arbeidsmarkthervormingen vakkundig uitgehold door voor zowat alles het fiat van de vakbonden te vragen.
Op zoek naar het gat op links
De eerste strategie van Beke, die erin bestaat aan te tonen dat de N-VA slechts beperkte hervormingen kan doorvoeren zonder de socialisten, is grotendeels bereikt. De tweede strategie heeft betrekking op de CD&V zelf. Hoe vermijden dat de partij verder afkalft richting 15 procent ?
Bij de andere partijen is te horen dat de CD&V in 2018 en zeker in 2019 zal inzetten op het aanspreken van het centrumlinkse electoraat. De oude christendemocratische kiezers zijn immers aan het uitsterven. Dat heeft een grotere impact op de peilingen dan de fratsen van vicepremier Kris Peeters.
Dus moeten nieuwe kiezers worden gezocht. En al behoort voorzitter Wouter Beke niet tot de linkerzijde in de partij, het is op links dat er een gat moet worden gezocht in de electorale markt. Rechts en centrumrechts zijn volledig ingenomen door Vlaams Belang en N-VA en het wordt onmogelijk daar in te breken, zeggen de CD&V’ers. Kijk maar naar Open VLD, dat een rechts economisch discours houdt, maar toch wordt overdonderd door de N-VA.
Dus hopen Beke en co de centrumlinkse kiezer te overtuigen. Dat zouden dan malcontenten zijn van sp.a of stedelijke christendemocraten die de voorbije jaren naar Groen zijn overgestapt. Er is bij een deel van de Groen-kiezers een groeiende ergernis te merken over het hyper-kinetische gedrag van Kristof Calvo.
Vraag is of CD&V erin zal slagen die groep kiezers te overtuigen. Dat er stemmen te rapen vallen bij centrumlinks is een feit. De sp.a hangt in de touwen. Door de schandalen bij zusterpartij PS, maar ook omdat voorzitter John Crombez geen antwoord klaar heeft op radicaal-links en het in de peilingen steeds beter scorende Groen.
Nu zullen vele centrumlinkse kiezers zich wellicht van de sp.a afkeren, maar daarmee stemmen ze nog niet op de als oubollig gepercipieerde CD&V. In hun ogen zijn het tsjeven en blijven het tsjeven. Gaan (oud-)leerkrachten van het Gemeenschapsonderwijs, lagere ambtenaren die hun benoeming aan de SP te danken hebben of stedelijke bobo’s – allemaal de sociologische sp.a-kiezers van de 21ste eeuw – op de ‘kaloten’ stemmen ?
De kans is klein.
’t Pallieterke
Foto’s © Gazet van Hove