Door Redactie Politiek – ’t Pallieterke
Het lijkt dan toch een Vlaamse Zweedse coalitie bis te worden. Met Jan Jambon als minister-president. Indien dit bewaarheid wordt, dan zitten de federale onderhandelingen meer dan ooit op slot. En eerlijk gezegd, dat geldt ook voor elke andere Vlaamse coalitie. Ook de Bourgondische van de sp.a. De kloof tussen N-VA en PS blijft enorm. Eigenlijk moeten we stilaan beginnen denken aan wat sommigen al eind mei vertelden : nieuwe federale verkiezingen. Om daarna werk te maken van confederalisme. Op zijn minst.
Dat Vlaams informateur Bart De Wever een tijdlang met sp.a gesproken heeft, was dus vooral om druk te zetten op CD&V en Open Vld. Bij het afsluiten van deze rubriek – maandagmiddag – zag het ernaar uit dat de Vlaamse coalitie een ‘remake’ zou worden van de Zweedse ploeg van N-VA, Open Vld en CD&V. Dezelfde coalitie die Vlaanderen tussen 2014 en 2019 leidde. En die zwaar werd afgestraft. Even werd gedacht aan een Bourgondische coalitie zoals in Antwerpen, maar een meerderheid in het Vlaams Parlement met N-VA, Open Vld en sp.a was te krap. In theorie is het mogelijk en wellicht heeft Bart De Wever met sp.a-voorzitter John Crombez gepraat om ervoor te zorgen dat de andere partijen niet teveel eisen zouden stellen.
We zullen de komende dagen of weken merken of die aanpak geslaagd is. Misschien was een onderdeel van de afspraak met CD&V en Open Vld dat die partijen federaal niet in een regering zonder de N-VA stappen. Waarbij meteen de vraag rijst hoe Bart De Wever daarvoor de nodige garanties heeft gekregen. Wat is het woord van CD&V-voorzitter Wouter Beke waard na de sabotage in de vorige legislatuur ? En wie zegt dat de immer ambitieuze Gwendolyn Rutten of Alexander De Croo niet hun kar keren ?
Een ‘depannage’ van de Zweedse coalitie
Paarsgroen – zonder N-VA dus – was federaal daadwerkelijk een optie voor de liberalen op zoek naar postjes. Desnoods de Wetstraat 16. Rutten en De Croo hoopten premier te worden in zo’n coalitie, maar nu lijkt de paarsgroene piste verlaten. Zeker na de spanningen tussen Open Vld en de partijen in de Brusselse regering, die altijd hebben geweigerd om de Franstalige liberalen van de MR op te nemen in de coalitie.
De jongste tijd ontstond de indruk dat er federaal vooral gewerkt werd aan een Bourgondische formule. Vorige week leken daar een paar politieke openingen te ontstaan. Indien de sp.a in de Vlaamse regering stapt, dan zou de Vlaamse coalitie de opstap zijn naar de federale ploeg met aan Franstalige kant de PS en de MR. Want in de Waalse regering is de plaats van Ecolo niet verzekerd.
Alleen, een Zweedse coalitie in Vlaanderen ondergraaft dit alles. Men zou kunnen werken aan afspiegelingscoalities met de ‘Zweedse’ partijen aan Vlaamse kant en anderzijds de PS en MR. Alleen, zo’n federale regering zou eigenlijk neerkomen op het depanneren van de regering Michel I, die sinds de verkiezingen geen meerderheid meer heeft. En dan nog wel een ‘depannage’ door de PS. Politieke zelfmoord voor Elio Di Rupo en Paul Magnette. Begonnen met te werken aan een linkse coalitie, zouden de Waalse socialisten uiteindelijk terecht komen in een regering met enkel – in hun ogen – rechtse partijen.
Vandaar dat er de jongste dagen een piste opduikt die al kort na de verkiezingen werd geopperd : indien men er op federaal niveau niet uit komt, dan moeten er tegen december of januari maar nieuwe federale verkiezingen worden gehouden. Een optie die al bijna een maand geleden in N-VA-kringen werd opgevangen.
Gebruik maken van artikel 35
Vraag is of nieuwe federale verkiezingen en de daarbij horende uitslag veel zoden aan de dijk zetten. De kans is in elk geval reëel dat het gewicht van de V-partijen nog toeneemt. Er wordt vooral gedacht aan een nieuwe overwinning voor het Vlaams Belang. En wellicht een kleine achteruitgang voor N-VA. Maar als de V-partijen in de federale Kamer een Vlaamse meerderheid halen, is dat een game changer. Dan kan de N-VA, die ondertussen de leiding heeft van de Vlaamse regering, druk zetten om stappen te nemen richting confederalisme. Men kan gebruik maken van artikel 35, waarbij Vlamingen en Franstaligen afspreken wat ze nog samen doen. De PS zou in zo’n situatie klem worden gezet. Men rekent er bij de V-partijen op dat de Waalse socialisten nog meer stemmen zullen verliezen aan PTB/PVDA.
Veel andere opties dan richting confederalisme werken zouden er niet zijn. De vraag die na 26 mei immers gesteld werd, zal over vijf tot zes maanden nog altijd gelden : hoe kunnen de sociaaleconomische standpunten van PS en N-VA (maar ook Open Vld) met elkaar verzoend worden ? De N-VA zal nooit aanvaarden dat het beleid met de schuchtere hervormingen onder Michel I, zoals de taxshift en de hervorming van de vennootschapsbelasting, ongedaan worden gemaakt. En de PS zal nooit een centrumrechts economisch beleid aanvaarden. De patstelling die er nu is, zal altijd bestaan.
En dus is de stap richting confederalisme het absolute minimum. Al blijft het de vraag wie dat Vlaams front eventueel zal vormen. Zal het de Vlaamse regering zijn met de ‘Zweedse partijen’ ? Of de V-partijen Vlaams Belang en N-VA ? De tweede piste is de meest logische, maar tijdens de Vlaamse informatieronde zijn er misschien teveel wonden geslagen tussen de twee partijen. Dat het Vlaams Belang Vlaams afvalt, steekt aan het Madouplein. En bij de N-VA hebben ze het gehad met de virulente campagnes van het Vlaams Belang op sociale media.
