Na de gebeurtenissen van de afgelopen dagen is de vorming van een federale regering naar Af teruggestuurd, en staat men opnieuw waar men op de verkiezingsavond stond. De cruciale vragen zijn voor de aankomende weken de volgende : wie praat nog met wie en wat gebeurt er midden september met de regering Wilmès ? Deze regering met drie partijen, 38 zetels in de kamer en voorlopige kredieten heeft nog steeds de volheid van bevoegdheden. Een crucialere vraag is : wat gaat CD&V doen ?
Wilmès
In feite is de regering-Wilmès uiteengevallen doordat de Vlaamse christendemocraten in de groep De Wever-Magnette zitten. Ecolo/ Groen met 21 zetels zou Wilmès in september kunnen steunen. De liberalen en de groenen samen halen 47 zetels in de Kamer. Maar evengoed blijft dat ver weg van de vereiste 76. Een samenwerking liberalen-groen is voor die partijen vooral in Vlaanderen moeilijk uit te leggen aan de achterban. De vraag is wie gaat de ploeg Wilmès nog verder steunen ? Tot de kandidatenlijst behoren het cdH en Défi, maar dat zijn niet meer dan zeven zetels. Vooral de MR heeft alles te winnen bij een voortzetting van de regering Wilmès. Inderdaad MR- en FC Borains-voorzitter Georges-Louis Bouchez ziet dat wel zitten : met 14 zetels de eerste-minister zes ministers, de senaatsvoorzitter, de EU-commissaris en de permanente voorzitter EU-Raad leveren. Maar zelfs als CD&V blijft steunen komt men nog maar aan 66 zetels !
De communisten (12 zetels) gaan enkel een regering steunen met de socialisten in de regering, want dat is een ideaal scenario voor hen. Deze vaststelling geldt ook voor het Vlaams Belang (18 zetels) ten aanzien van een regering met de N-VA (25 zetels). Met andere woorden de activiteiten van de regering Wilmès kunnen vervangen worden door een andere groep : de bubbel van vijf geraakt dan aan 71 zetels. Maar met de steun van de hierboven vermelde partijen is dat al 100 in het allergunstigste geval ! Inderdaad, de regeringsonderhandelingen gaan nog erg lang duren en verkiezingen zijn niet aantrekkelijk voor vele partijen. Bovendien is het maar de vraag of er een meerderheid te vinden in de Kamer om nieuwe verkiezingen te houden. De socialisten en de N-VA staan er nu op te kijken en hebben niets !
Van lopende zaken naar lopende zaken
Historisch zou het wel een unicum zijn dat de ene regering in lopende zaken wordt vervangen door een andere ! Maar als Wilmès wordt vervangen door de ploeg De Wever-Magnette , dan stelt zich ook de vraag of dat dan in lopende zaken is of met volle bevoegdheid, en voor welke periode.
Trouwens de afgelopen maanden zijn er in de Kamer aardig wat dossiers goedgekeurd, of juist niet, door het stemgedrag van de communisten en vooral het Vlaams Belang. Inderdaad het centrumrechtse gewezen Zweedse blok heeft geen meerderheid met 63 zetels, maar ook het linkse blok (socialisten, communisten, Défi, cdH en Ecolo/Groen) halen met 69 zetels geen meerderheid. De overige 18 ‘wip’ zetels zitten bij het VB !
Staatshervorming
De ecologisten en de liberalen vinden elkander in het dossier staatshervorming. Zij willen herfederaliseren. De communisten zijn daar ook voor, en dat geldt ook voor het cdH. Zodoende zit men al over de 60 zetels en is een bijzondere meerderheid niet meer mogelijk. Daardoor zit alles geblokkeerd en zal dit land moeten verder leven met een onwerkbare zesde staatshervorming. In feite leeft men in institutionele status quo. De vraag is wie wint daarbij : de ‘defederalisten’ of de ‘herfederalisten’ ? Bovendien worden er meer en meer bevoegdheden doorgeschoven naar de Europese Unie.
Samengevat er is voor niets meer een meerderheid in dit land. Dat is ook het probleem van de gesprekken tussen Paul Magnette en Bart De Wever. Inderdaad met het dossier staatshervorming kan enkel iets gebeuren in futurologische en onzekere termen. De complete institutionele blokkering heeft ook te maken met de te zware procedure (bijzondere meerderheden, meerderheden in taalgroepen enzovoort), in combinatie met een tegengesteld electoraal landschap en de neergang van vele politieke partijen. Daartegenover zijn de sociaaleconomische, fiscale, budgettaire dossiers bijna onmiddellijk binnen te halen. Daardoor is het akkoord tussen de beide formerende burgemeesters voor de PS-voorzitter veel gemakkelijker te verkopen dan voor zijn N-VA collega.
Vlaanderen
Wat betreft de vraag naar nieuwe bevoegdheden is het probleem dat deze Vlaamse regering bijzonder zwak uit de hoek komt, en op geen enkel moment in de gaten wist te springen die de federale regering tijdens deze coronatoestand liet vallen. Daarnaast slaagt de Vlaamse regering er ook niet in om de productie van water te garanderen, is de elektriciteitsproductie al jaren een probleem – waarbij het nieuwste voorstel van de VREG is om de prijs te verhogen – is ook de ruimtelijke ordening kafkaiaans enzovoort.
Voor Vlaanderen is een politiek van administratieve vereenvoudiging een absolute prioriteit. En dan is er nog de vraag : wat gedaan met het brexitdossier ? Want corona alleen zal Vlaanderen al opzadelen met een terugval in welvaart richting 2010. Maar laat ons ook iets positiefs zeggen : de heropening van heel het onderwijs is een goede zaak.
De koning
Maandag trekken de twee formerende burgemeesters naar het staatshoofd. Verkiezingen zal men willen vermijden met als argument: corona ! Een mogelijkheid is, op zijn Hollands, volk van buiten de politiek op pad sturen om een formatie op gang te krijgen. Maar wie dan wel ? De lijst van de Ministers van Staat is vooral gerelateerd met de hoogdagen van de drie traditionele partijen. Iemand van de werkgeverskant of de vakbonden zal onmiddellijk op terechte kritiek botsen uit het andere kamp. Dan maar volk uit de academische wereld, zoals men in Nederland wel meer doet ? De meeste partijen zijn al aan zet geweest, behalve : cdH, Ecolo, Groen, de communisten en het VB. Maar de kans lijkt me klein dat de soeverein daaruit zal kiezen.
In ieder geval, tussen halfoogst en de stemming midden september over het lot van de regering Wilmès zit nog één maand, geen eeuwigheid.
GLB
De winnaar van dit weekend is MR-voorzitter Bouchez. Hij houdt de Open Vld bij hem, zodat die onbruikbaar zijn voor het duo De Wever-Magnette. Bovendien hebben ook Ecolo/Groen meegetekend met de liberalen. Dus ook die zijn niet bruikbaar voor de twee formerende burgemeesters : er is geen meerderheid te vinden, hoogstens misschien gedoogsteun voor een minderheidskabinet. De dribbelende MR-voorzitter heeft deze veldslag gewonnen, maar zeker nog niet de volledige oorlog van deze formatie !
In de jaren zeventig en tachtig was er de Britse rockband Status Quo. Ongetwijfeld heeft die groep er nooit aan gedacht dat zijn naam toepasselijk zou worden op het politiek gebeuren van een nabijgelegen land.