Het VRT-onderzoek naar fraudegevallen en corruptie bij de FOD Financiën (Ministerie van Financiën) illustreert het totaal gebrek aan een degelijk uitgewerkt en doorzichtig anti-corrutiebeleid bij de federale overheid.
Op dit ogenblik is er in België helemaal geen nationale strategie tegen corruptie aanwezig. Jaarlijks hekelen de rapporten van “Transparency International” het anti-corruptiebeleid en het integriteitsbeleid bij de federale Belgische overheid.
De rapporten omtrent de FOD Financiën, die de VRT opdiepte, zijn hiervan een duidelijk voorbeeld. De interne auditcel van Financiën telt momenteel slechts twee personeelsleden voor een administratie van 29.000 mensen. Volgens het koninklijk besluit van 29 oktober 1971 tot vaststelling van het organiek reglement van de FOD Financiën moet ze samengesteld zijn uit zes mensen. Maar de FOD Financiën heeft ten minste een auditcel. Een onderzoek uit 2010 wees uit dat nog niet de helft van de 22 federale overheidsdiensten een interne auditcel heeft.
In België ontbreekt nog steeds een federale klokkenluidersregeling die ambtenaren die onregelmatigheden of fraude melden, voldoende bescherming geeft. Al jaren beloven opeenvolgende ministers en staatsecretarissen een wetsontwerp ter zake in te dienen. De klokkenluidersregeling werd door de paarse regering Verhofstadt beloofd met invoeringsdatum op 1 januari 2007. Ook de vorige staatssecretaris Wathelet beloofde in 2010 nog een snelle oplossing. Vandaag is er nog niets van te merken. Als oplossing kon men eenvoudigweg de succesvolle Vlaamse regeling op de kopieermachine leggen en het probleem was opgelost.
Er bestaat op het preventieve vlak een Bureau voor Ambtelijke Ethiek en Deontologie, maar dat telt slechts 5 personeelsleden voor een administratie van 84.000 ambtenaren. Het Bureau heeft wat werk verricht rond het theoretisch kader maar van een daadwerkelijk integriteitsbeleid is nog maar weinig tot niets in huis gekomen.
Er is nochtans volk genoeg dat zich bezighoudt met alle aspecten van integriteit. De bevoegdheid is binnen de federale regering totaal versnipperd. Staatssecretaris John Crombez (SP-a) is bevoegd voor de Fraudebestrijding. Eerste minister Elio di Rupo (PS) is bevoegd voor het Federale Auditcomité. De minister van Begroting Olivier Chastel (MR) ontfermt zich over het Bureau voor Ambtelijke Ethiek en Deontologie. De staatsecretaris van Ambtenarenzaken Hendrik Bogaert (CD&V) is bevoegd voor integriteit bij de ambtenaren en voor een klokkenluidersregeling. En alle ministers en staatsecretarissen samen zijn bevoegd voor de interne audit binnen hun eigen overheidsdiensten, maar dit laat dus veel te wensen over. Wie bevoegd is voor preventieve integriteitsinstrumenten zoals de dubbele handtekening of het rotatiestelsel, is ook erg onduidelijk.
De bal ligt dus duidelijk in het kamp van premier Elio di Rupo om dit probleem op te lossen. Als iedereen (bedrijven en particulieren) de belastingen betaalt die hij/ zij zou moeten betalen, dan heeft de overheid inkomsten genoeg en moet men “niet dieper in de zakken van de burgers zitten”. Dan kan men zelfs een belastingsvermindering doorvoeren. De overheid moet toezien dat haar systeem degelijk werkt. Elio, er is werk aan de winkel !