Volgend jaar zijn er verkiezingen. Belangrijke verkiezingen. 2014 kan een kanteljaar worden, zowel in positieve als negatieve zin. Stel dat de N-VA federaal mee gaat besturen, dan wacht ons de zoveelste hervorming van de Belgische structuren. En wat met Brussel ? N-VA bereidt zich terdege voor en organiseert binnenkort een congres waarbij ze haar ‘foute’ verleden – wanneer het over onafhankelijkheid gaat – zal wissen. Het confederalisme wordt naar voor geschoven.
Uiteraard zal de N-VA niet alleen nadenken over de nieuwe confederale structuur, maar ook over Brussel. Dit zal zeker nodig zijn, want op zijn zachtst gezegd heeft de N-VA – en alle andere traditionele partijen – geen goed uitgewerkte visie over hoe het met Brussel verder moet. Dit was onlangs pijnlijk vast te stellen in een extra lange uitzending van Terzake over Brussel. Ben Weyts kwam daar niet verder dan de noodzaak te onderstrepen van een ‘interne staatshervorming’ waarbij de 19 baronieën van Brussel worden opgegeven en er uiteraard een zware ontvetting van de beleidsstructuren moet worden doorgevoerd. Wat wel opviel, was dat Weyts met het oog op de verkiezingen van volgend jaar, Didier Reynders aan het opvrijen is.
Reynders onderstreepte trouwens dat de multiculturele samenleving in Brussel failliet is. Eén van de grootste oorzaken is de erbarmelijke kwaliteit van het Franstalig onderwijs en de toornhoge werkloosheid. Als alternatief biedt hij een Wallo-Brusselse constructie aan. Ik ben benieuwd hoe de N-VA daarmee zal omgaan.
Trouwens, nieuw zijn deze constructies niet. De Wallo-Brusselse constructie lijkt verdacht veel op de obsessie van de Nazi’s om een ‘corridor’ (van Dantzig) en de ‘Anschluss’ (met Oostenrijk) te realiseren. Rik van Cauwelaert wees er onlangs fijntjes op dat een federatie van Brussel met Wallonië compleet onhaalbaar is: ‘De boordtabellen van de hoofdstedelijke regio en Wallonië laten daar geen twijfel over bestaan. Als Brussel als hoofdstedelijk gewest wil overleven, heeft het slechts één uitweg: het aanhalen van de banden met de Vlaamse Gemeenschap, die nu al zwaar investeert.’
Dit is inderdaad juist want ongeveer 80% van de werkgelegenheid en economische activiteit wordt vanuit Vlaanderen aangestuurd. De gehele Nederlandstalige federale administratie is in Brussel gevestigd en Vlaanderen investeert zwaar in het Nederlandstalig onderwijs. Bijna 25% van de totale schoolbevolking gaat naar Vlaamse scholen. Brussel moet voluit voor Vlaanderen kiezen, want onze gemeenschap is de enige die in staat is om onze hoofdstad een volwaardige toekomst te bieden.
Gebrek aan Vlaamse strategie
Wat mij verontrust, is het schrijnend gebrek aan Vlaamse strategie. De Vlaamse voorstellen doen ons denken aan een troep kalkoenen die een kerstfeest aan het organiseren zijn. Kort gezegd vraagt Vlaanderen een stevige reorganisatie van Brussel en een nieuwe bestuursvorm in de vorm van een ‘condominium à la Washington’. Dit is kortzichtig, want in onderhandelingen kan Vlaanderen veel verder geraken met een gefragmenteerd en zwak Brussel. Vlaanderen zal dan veel meer eisen kunnen doordrukken.
Vlaanderen beseft niet hoe belangrijk Brussel is. Een greep : in stand van de populairste Europese zakensteden staat het op de 4de plaats, voor Barcelona, Amsterdam en Berlijn. Het is de 15de wereldstad in de ranking van internationale centrumsteden. Antwerpen staat op de 96ste plaats. Brussel herbergt 1.800 buitenlandse bedrijven die maar liefst 230.000 banen genereren. De EU is goed voor 55.000 banen en voor 11% van het bbp. Volgens de rangschikking van de Britse University of Sheffield en de Amerikaanse Washington Univerity vormt Brussel de meest competitieve regio van de EU. Enzoverder, enzovoort…
De Franstaligen moeten zich momenteel geen al te grote zorgen maken, want aan Vlaamse kant is de aandacht voor Brussel klein en de aversie groot. In tegenstelling tot de Franstalige partijen zullen de Vlaamse tegenhangers er nooit aan denken om hun kopstukken op Brusselse lijsten te laten figureren. Integendeel ! Het zijn eerder politici van tweede garnituur die mogen opdraven.
We zitten hoe dan ook met Brussel opgescheept en het kost ons nog veel geld ook. Dus kunnen we er maar best iets mee doen. Trouwens, we hebben de wind in de zeilen. Het Nederlandstalig onderwijs en de cursussen ‘Nederlands voor anderstaligen’ kennen een groot succes. In eerste instantie moet er nog meer worden geïnvesteerd in het Nederlandstalig onderwijs en moet er werk worden gemaakt van de uitbouw van de persoonsgebonden verzorging, waarvoor de Vlaamse regering nu al bevoegd is, wat helaas tot op heden dode letter is gebleven.
Tot slot behoort het ook tot de mogelijkheden dat de Belgische federatie in 2014 compleet vast dreigt te lopen. In de veronderstelling dat België dan uiteenvalt, zal in Berlijn, London of Parijs over het lot van Brussel worden beslist. Het is uiteraard geen geheim dat de pro-Belgische en Franstalige krachten op diplomatisch vlak veel pertinenter aanwezig zijn. Vlaanderen moet dringend werk maken om haar diplomatische zonen en dochters uit te zenden. Een oplossing ligt binnen handbereik. De meest waarschijnlijke oplossing zal dan zijn dat Brussel een specifiek statuut krijgt, eventueel gewaarborgd door de EU, maar dat het, op basis van geopolitieke overwegingen, bij Vlaanderen ingedeeld wordt.
De Vlaamse strategie vertrekt best van een Belgisch kader waarin de democratie moet hersteld worden. De grendels moeten uit de grondwet verdwijnen. Daar kan geen enkele democraat tegen zijn. Daarenboven is de financiële situatie in Wallonië en Brussel heel precair. Wallonië kan dan opteren om de boel te laten ontploffen, maar internationaal zal het eerder als een paria worden behandeld, die eigenlijk niet in staat is om financieel op eigen benen te staan. Als politiek drukkingsmiddel kan Vlaanderen de massale overheveling van belastinggeld naar Wallonië en Brussel stopzetten en investeren in eigen gewest. De Franstaligen zullen dan wel een toontje lager zingen.
Maar zoals steeds moet Vlaanderen eerst bij zichzelf orde op zaken stellen. De Vlaamse partijen moeten tot een strategie en een plan voor Brussel komen. En zoals het er nu uitziet, zal dat nog even duren. De N-VA doet er goed aan om deze discussie op de politieke agenda te zetten.
Julien Borremans – www.doorbraak.be
De auteur is leerkracht in het Nederlandstalige onderwijs in Brussel