Er dreigt in Europa een flink tekort aan bijen voor de bestuiving van voedselgewassen. Dat blijkt uit onderzoek van een grote groep Europese wetenschappers, waaronder David Kleijn en Jeroen Scheper van Alterra en Wageningen Universiteit (NL). In een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE laten zij zien wat er aan de hand is, en hoe dat komt. Klimaatverandering speelt daarbij een onverwachte rol.

De afname van het aantal bijenvolken in heel Europa heeft geleid tot bezorgdheid over de vraag of er in de toekomst nog wel voldoende bijen zijn voor de bestuiving van landbouwgewassen. Wereldwijd heeft zo’n 75% van de voedselgewassen bestuiving nodig om te produceren.

Een internationale groep onderzoekers uit onder andere Engeland, Frankrijk, Zweden, Duitsland en andere landen uit Oost- en Zuid-Europa, waaronder David Kleijn en Jeroen Scheper, heeft met behulp van data uit 41 Europese landen de verhouding onderzocht tussen het aanbod aan bijenvolken en de behoefte aan deze bestuivers in 2005 en 2010. Zij kwamen tot de conclusie dat in die periode de vraag naar bestuiving van gewassen 4,9 maal zo snel steeg als het aanbod aan bijenvolken. In 22 landen waren de bijen onvoldoende in staat waren om meer dan 90% van de gewassen goed te bestuiven. Als wilde bijen dit tekort niet aanvullen is de oogst daar sub-optimaal.

Eén van de redenen van dit toenemende tekort aan bijenvolken is de grote uitbreiding in Europa van gewassen, die worden aangeplant voor energie. Omdat Europa in toenemende mate het klimaatprobleem te lijf wil gaan door het gebruik van biobrandstoffen, is de vraag naar oliehoudende gewassen als koolzaad, zonnebloem en soja sterk verhoogd. In 38 bestudeerde landen steeg dit aantal met 32%, met name in landen binnen de Europese Unie. Er valt voor bijen dus steeds meer te bestuiven. Het Europese beleid is er bovendien op gericht om het aandeel biobrandstoffen nog verder te laten groeien, met zo’n 10% in 2020. Vraag en aanbod van bestuiving zullen daardoor steeds verder uiteen lopen.

Filmpjes:

bron: Alterra – Wageningen UR, 09/01/14.