Van tijd tot tijd krijgen we berichten over een nakend tekort aan artsen. Er zijn zelfs medische knelpuntberoepen. Vandaar dat het logisch lijkt de quota af te schaffen. Maar de Vlaamse medische sector is massaal tegen. Een communautair verhaal.

Op 6 december 2013 keurde de ministerraad een koninklijk besluit goed dat een onbeperkte toegang tot enkele knelpuntdisciplines in de medische sector regelt. Het gaat bijvoorbeeld over huisartsgeneeskunde, kinderpsychiatrie, acute geneeskunde en geriatrie. De zogenaamde contingentering (een vast aantal of contingent per jaar mag tot het beroep worden toegelaten) wordt door dat KB afgeschaft. Een goede zaak zo lijkt het voor het dreigende tekort aan artsen. Toch zijn zo goed als alle artsen, artsensyndicaten, universiteiten, en zelfs studentenverenigingen van artsen tegen,… in Vlaanderen. Ze zijn een internetpetitie gestart tegen de afschaffing van de contingentering, die op een paar dagen meer dan 3.000 handtekeningen verzamelde. Hoe kan dat nu ?

 

Federale loyauteit

Volgens de Vlaamse artsen is het KB fundamenteel onrechtvaardig. Want wat blijkt ? Toen in 1996 federaal beslist werd om een numerus clausus in te voeren voor de artsenopleiding reageerden de gemeenschappen heel verschillend. Vlaanderen voerde het toelatingsexamen in en hield zo de in- en uitstroom in evenwicht. Langs Franstalige kant is er nooit een instroombeperking geweest waardoor er sindsdien Franstalige artsen teveel zijn. Strikt genomen wil dat zeggen dat er Franstaligen een diploma geneeskunde behalen die het beroep niet zullen mogen uitoefenen, geen RIZIV-nummer zullen krijgen (of zouden mogen krijgen). Dat zorgt voor druk op de Franstalige politici. Door het KB van 6 december lijkt minister Onckelinx nu aan die druk toe te geven. Hierdoor worden Vlamingen die door de numerus clausus niet aan hun gedroomde artsenopleiding mochten beginnen onrechtvaardig behandeld.

Senator Louis Ide (N-VA) is zelf arts en bijt zich al meer dan tien jaar in dat dossier vast. ‘Het probleem sleept al lang aan. De laatste tien jaar heeft de federale regering de contingentering systematisch aangepast aan het aantal Franstalige afgestudeerden. Daardoor stegen ook de Vlaamse contingenten, want er is een 60/40 verdeling. Blijkbaar lenigt dat de nood niet, vandaar dat Onkelinx nu de contingentering voor bepaalde medische specialisaties wil afschaffen.’

Want ondanks de verhoogde contingenten blijven de Franstaligen met een hoger uitstroom kampen. Om alle afgestudeerden een RIZIV-nummer te kunnen geven, hebben de Franstaligen de laatste jaren nummers toegekend uit de contingenteringen van volgende jaren. ‘De Franstaligen hebben al 392 erkenningen voor artsen vooraf genomen op de toekomst. Anders gezegd hebben ze 392 erkenningen gegeven bovenop hun contingent. Vlaanderen zit op dit moment 100 eenheden onder zijn quota. Er is daar dus al een ernstige scheeftrekking.’

Senator Ide berekende dat er op dit moment zo’n 5.000 studenten geneeskunde zijn in Franstalig België, ‘zelfs met lage slaagpercentages, moet de tsunami nog komen.’ De druk vanuit die studenten en hun familie om na verschillende jaren studies het beroep van hun diploma te mogen en kunnen uitoefenen is dan ook heel groot. ‘Minister Onkelinx heeft dat KB door de strot geduwd van de sector. Ze heeft de planningscommissie in spoed bijeengeroepen – er was toen een minderheid Vlamingen aanwezig – en de afschaffing van de contingentering erdoor geduwd.’

 

Tekort

Maar toch horen we vaak dat er een tekort is aan huisartsen. Dan is het afschaffen van die contingentering toch een goede zaak ? Louis Ide betwijfelt dat. ‘Hoogstwaarschijnlijk komt er een tekort, maar je lost dat niet op door de contingentering op te trekken. Binnen de algemene contingentering zijn er ook quota per specialisatie en die raken vaak niet opgevuld. Bijvoorbeeld bij de huisartsen. Men moet het beroep van huisarts aantrekkelijker maken.’

De hele discussie verbergt volgens Ide waar het echt om gaat: er is geen echt beleid. Men doet maar wat ad hoc. ‘Er is geen medisch kadaster. Wie doet wat, waar, wanneer, hoeveel,… we weten het niet. Na verschillende parlementaire vragen ben ik erin geslaagd te berekenen dat er zo’n 9.000 huisartsen zijn. Gezien de cijfers in de ons omringende landen zou dat voldoende moeten zijn. Maar hoe is het met de leeftijdspiramide bijvoorbeeld ? Dat weet men niet. Eerst moet alles in kaart gebracht worden, op basis van die gegevens kan men plannen en een beleid uitstippelen, dat is goed bestuur.’

Zo’n kadaster is er nog nooit gekomen, omdat er geen politieke wil is om het te doen. ‘Het RIZIV en de FOD volksgezondheid moeten daarvoor samenwerken en hun data uitwisselen. Blijkbaar is dat te moeilijk. Tja dit is België zeker ?’

Voor Louis Ide is de petitie een duidelijk signaal naar de federale overheid en ook een politiek signaal. ‘Als de federale regering dit signaal negeert en Onkelinx laat begaan, dan dringt zich volgens mij een belangenconflict op vanuit de Vlaamse Regering, omdat Vlamingen hier anders weer eens het gelag mogen betalen voor het onverantwoorde gedrag van de Franstaligen.’

Pieter Bauwens – www.doorbraak.be