De geschiedenis van Natuurpunt Land van Reyen leest als een roman, met vele personages en nog meer locaties en boeiende gebeurtenissen (we kunnen die hier vanavond niet allemaal opsommen, jullie vinden een mooie samenvatting van de geschiedenis op onze website –zeker eens een kijkje nemen – je zal versteld staan van de realisaties). De auteur, tevens hoofdrolspeler van deze roman is niemand minder dan onze voorzitter Bert Andries.
Dit hoofdpersonage is vanavond vanzelfsprekend bij ons. Wij gaan hem kort aan de tand voelen over het wel en wee van 20 jaar geschiedenis, en we kijken samen met hem naar de gedroomde toekomst.
* Bert, waarom heb je de toenmalige vereniging Natuurreservaten gekozen om je voor in te zetten en er een lokale afdeling van te stichten ?
“Ik had Natuurreservaten nog maar pas leren kennen of er werd al gezocht naar kandidaten om plaatselijke afdelingen op te richten. De vereniging sprak me aan omdat ze concrete stappen zette om natuurbehoud op het terrein te realiseren. We vonden ook snel een aantal vrijwilligers die in onze regio mee een afdeling op poten wilden zetten. Natuurreservaten was ook bezig met natuur aan te kopen. En dat blijkt nog steeds -jammer genoeg- de enige manier om natuurwaarden veilig te stellen. Onder andere daarom sprak de vereniging me enorm aan.”
* Waarom is natuurbehoud zo belangrijk voor de maatschappij en voor de mensheid ?
“Voor Natuurpunters en mensen die houden van natuur, rust, mooie landschappen en open ruimte, het voortbestaan van de planeet is dat natuurlijk evident. Zij moeten niet meer overtuigd worden. Voor de anderen die alles in cijfers en geld willen uitgedrukt zien, hebben we een mooi zeer recent voorbeeld met een studie van INBO uit 2012 over de berm in Mortsel en ons natuurgebied Klein Zwitserland : zij berekenden dat dit (uiteindelijk relatief klein gebied) economisch 500.000 euro (1/2 miljoen) per jaar waard is aan natuur- en cultuurbeleving, geluidsisolatie, biodiversiteit en luchtzuivering. Zelfs voor wie niet van vlinders en vogels houdt, moet dit toch een doorslaggevend argument zijn ! Als je dit zou extrapoleren op wereldschaal dan snap je niet waarom er nog zo weinig aandacht besteed wordt aan natuurbehoud wereldwijd.”
* Welke realisatie uit de 20-jarige geschiedenis van de afdeling is voor jou de belangrijkste ?
“Met excuses aan de mensen van Mortsel en Lint, maar dat is zonder twijfel ons natuurgebied Molenbeekvallei, en dan vooral de realisatie van gewestplanwijziging in 1998 en later het RUP BULKA in het dalhoofd waardoor grote delen van de Molen Beek Vallei op het gewestplan Natuurgebied werden. Dat gaf ons de mogelijkheid om in de Molen Beek Vallei aankopen te kunnen doen en het natuurgebied uit te bouwen tot wat het nu is : 40 ha in beheer met een goede toegankelijkheid voor het publiek en ook een groot ‘maatschappelijk draagvlak’ .”
* Welke was de plezantste gebeurtenis van de afgelopen 20 jaar ?
“1 plezante gebeurtenis uitkiezen uit een rijke geschiedenis van 20 jaar is moeilijk. Er zijn er meerdere : de positieve gevolgen vaststellen van de ingrepen die we her en der doen om de natuur meer kansen te geven en de biodiversiteit jaar na jaar zien toenemen in onze natuurgebieden // knappe waarnemingen doen en de verwondering voor het natuurschoon die daarbij komt // samen met het beheerteam beheerwerken uitvoeren, tof om samen iets te realiseren en tijdens dat werken wordt er meestal ook heel wat afgelachen onder collega’s// activiteiten waar veel volk op af komt//maar het meest voldoening geven altijd de mensen die na een geleide wandeling door onze natuurgebieden met een tevreden gezicht stellen : ik wist niet dat er nog zoveel mooie natuur zo dicht bij huis was…en ons daarbij feliciteren met ons werk. Daar doen we het toch allemaal voor.”
* Wat was het meest frustrerende moment ?
“In het algemeen het beleid op verschillende niveaus dat nog veel te weinig aandacht heeft voor natuurbehoud en biodiversiteit. Op lokaal gebied in sommige gemeenten worden bijv. de actiepunten van de biodiversiteitscharters nog te traag of te weinig uitgevoerd. Op alle niveaus is er nog altijd een veel te slap handhavingsbeleid i.v.m. milieu, natuur en open ruimte. Er zijn nog teveel dingen mogelijk in Vlaanderen die eigenlijk niet zouden mogen kunnen. Om concreet te zijn, is de provincie Antwerpen bijv. veel te laks op het gebied van Ruimtelijke Ordening in het buitengebied.
Maar wat me het meest zorgen baart is de klimaatwijziging. We zien tegenwoordig dagelijks de gevolgen ervan in het nieuws. De tropische cycloon Haiyan is nog maar net gepasseerd over de Filippijnen (10.000 doden en bijna 1 miljoen daklozen) of heel Australië kreunt onder de hitte met de nodige bosbranden, het oosten van de Verenigde staten zit gevangen in sneeuw en ijs, en half Groot Brittannië staat al heel de winter onder water (materiele schade meer dan 1 MILJARD euro). Voor deze overstromingen is de oplossing nochtans heel simpel : minder beton, meer ruimte voor water (maar dan wel op de juiste plaatsen in beekvalleien en natuurgebieden).
De internationale milieubeweging en Natuurpunt waarschuwen hier al meer dan 20 jaar voor. De klimaatwijziging gaat een steeds grotere hap uit het BBP van de landen nemen en gaat ons allemaal heel veel geld kosten. En dit is nog maar het begin. Vergeleken daarmee is de wereldwijde bankencrisis klein bier.
De slappe reactie en het getouwtrek van het nationale en internationale beleidsmensen kunnen me kwaad maken. Ik gebruikte reeds de vergelijking met een grote tanker die recht op een rotskust afstevent, en iedereen aan boord van kapitein tot matroos ziet het en weet dat het slecht afloopt, maar niemand draait aan het roer. Men zit maar wat te vergaderen zonder dat iemand actie onderneemt.”
* Als je ’t vandaag allemaal mocht overdoen, zou je dan hetzelfde doen of zou je ’t anders aanpakken ?
“Gelet op het succes van de afdeling en de concrete realisaties zou ik net hetzelfde doen. Ik denk niet dat er binnen Natuurpunt Land van Reyen al veel foute beslissingen zijn genomen. Uit de prijzen die we door de jaren heen al mochten in ontvangst nemen zoals de Gouden Kluut als best presterende afdeling, de KBS die ons uitkiest om te sponseren bij aankopen, de prijs van de Stichting Leefmilieu van Kredietbank, Prijs voor Culturele verdienste van de Cultuurraad Boechout, de bekroning van Het Hazelwormpad KZ door Vlaams erfgoedminister Dirk Van Mechelen en De Rietvink die verkozen wordt tot uitverkoren tijdschrift, blijkt toch ook appreciatie van buiten onze afdeling voor ons werk. Ook de steeds groeiende steun van de leden bewijst dat we goed bezig zijn. Natuurpunt is als vereniging broodnodig om natuurbehoud in de praktijk om te zetten. En de formule werkt, getuige het grote succes van Natuurpunt bij de Vlamingen.”
* In je editoriaal of woord vooraf van de meest recente Rietvink schets je een beeld van de situatie zoals ze er in 2033, (binnen 20 jaar dus) zou kunnen uitzien. Zijn we dan aan het dromen of is veel van wat je beschrijft ook realiseerbaar ?
“In de film werd al duidelijk wat die ambitieuze plannen zijn, maar als je ziet wat we de voorbije 20 jaar hebben gerealiseerd zijn die niet onrealistisch. Als we uitgaan van het geloof in eigen kunnen, kunnen we met onze prachtige ploeg vrijwilligers bergen verzetten. Dat bewees ook onze meer dan succesvolle betoging voor het behoud van de berm en Klein Zwitserland in Mortsel. Ik denk niet dat er sindsdien nog 1 politieker het in zijn/haar hoofd zal halen om de berm en Klein Zwitserland af te graven. Dat is een voorbeeld van waar we concreet het verschil maken met Natuurpunt. En ik ben er zeker van dat er meer en meer Vlamingen zich bewust zijn van kwaliteitsvolle natuur dicht bij huis. Dus, ja we gaan ervoor !”
* Als er één zaak is die je absoluut gerealiseerd wil zien, welke is dat dan ?
“Naast het verder uitbreiden van de Molenbeekvallei, het realiseren van een groot natuurgebied in de Boshoek, het tegenhouden van de R11bis en de verbindingsweg, zou het voor onze regio heel fijn zijn, moest het luchthaventerrein van Deurne een park worden, zoals voorzien op het gewestplan. Ik denk dat de omwonenden daar veel meer behoefte aan hebben dan wat vlieguurtjes voor de happy few. En ook dit is realistisch, gezien het te verwaarlozen belang van de luchthaven voor de Antwerpse economie. En er is het voorbeeld van de stadsluchthaven Tempelhof in Berlijn die enkele jaren geleden gesloten werd en sindsdien park is tot grote vreugde van de inwoners van Berlijn. En ik dacht toch niet dat de economie van Berlijn na de sluiting van de luchthaven is ingestort.”
* Kunnen wij onze kinderen en kleinkinderen nog recht in de ogen kijken, of moeten we zeggen “sorry mensen, we hebben geprobeerd maar ’t is allemaal naar de verdoemenis ?”
“Zeker al wie zich inzet binnen Natuurpunt kan zijn nazaten recht in de ogen kijken. Wij doen wat nodig is voor de toekomst. Het zal blijven vechten zijn, maar als je ziet wat we de voorbije 20 jaar gerealiseerd hebben, ben ik voor de regio toch niet te pessimistisch. Uitgaan van onze eigen kracht en geloven in onze idealen is de boodschap.”
* 20 jaar op de barricaden staan voor natuurbehoud in eigen streek, wat doet dat met een mens ? Wordt de strijder dan geen oud-strijder ?
“Op sommige ogenblikken is vrijwilligerswerk voor NP echt wel vermoeiend naast een zware stressvolle job en huisgenoten klagen dan nog al eens over een gebrek aan aandacht, het is ook een hele verantwoordelijkheid, maar als je de appreciatie van velen en de bereikte resultaten ziet is het toch allemaal de moeite waard geweest.”
* Ben je klaar voor de volgende 20 jaar aan het hoofd van meer dan 1.500 gezinnen die de natuur rondom ons nog steeds belangrijk vinden ?
“Dat antwoord is duidelijk : Neen ! 40 jaar voorzitter in totaal is te lang en niet gezond voor de afdeling . Ook niet voor mij, overigens. Ik heb het altijd graag gedaan en zal het nog enkele jaren volhouden maar dan is het tijd voor aflossing. Daarom blijft het belangrijk en een continue opdracht om jonge vrijwilligers met de nodige capaciteiten aan te trekken. We merken de laatste jaren dat de jeugd (waarschijnlijk o.a. door de alarmerende berichten over de klimaatwijziging) meer en meer overtuigd is geraakt van een gezond leefmilieu en natuur in de buurt en ook verantwoordelijkheid wil opnemen hiervoor.
Ik denk dat we onder andere vorig jaar al belangrijke stappen in de richting van verjonging van de actieve vrijwilligers hebben gezet.
Samen met alle vrijwilligers heb ik gedurende 20 jaar iets moois opgebouwd en ik blijf zeker nog actief binnen de afdeling, maar het zal aan anderen zijn om verder de leiding te nemen over ons project. En ik heb er alle vertrouwen in dat dit goed komt.”