Jean-Pierre Rondas (Doorbraak) schrijft een open brief naar Peter De Roover (nu N-VA, vroeger Chef Politiek bij Doorbraak).
Beste Peter,
Ik heb je teksten (en de snelheid waarmee je ze produceert) altijd bewonderd, dat mag je gerust weten. Ik herinner me de sterke rede die je drie jaar geleden in De Schelp uitsprak, over de rationele noodzaak van een Vlaamse onafhankelijkheid. Ik begrijp ook wel het verschil tussen de beweger die je toen was en de verkozen partijpoliticus die je nu bent. Politiek bedrijven is het boren van harde planken, ik ben de eerste om dit te erkennen. Toch zal je bewegerschap je blijven achtervolgen in die zin dat wij, de ‘Doorbrekers’, je ex-collega’s, je nu eenmaal moeten confronteren met wat je toentertijd dacht en zegde. Dat is de zin van kritisch burgerschap. Je zal ondertussen ook wel hebben geleerd dat het parlement niet volstaat – al evenmin als het commentariaat van onze kwaliteitspers.
Nu, ter zake. Het is je recente tekst in Doorbraak, over ‘De fuik van extremistische partijen’, die me aan het denken heeft gezet. Hoe haastiger je schrijft, hoe relevanter. Op die manier mogen we als het ware meelezen in de collectieve hersenpan van N-VA. Wat vertelt de partij, wat vertelt ze niet – wat slikt ze in, wat heeft ze al verteerd – wat rationaliseert ze en wat heeft ze weggeredeneerd ?
Dat meervoud ‘partijen’ in je titel vind ik leuk. Je bespreekt wat ik de Pyrrhusnederlaag van het Front National noem, en je wijdt twee alinea’s aan de West-Europese communisten van voor de val van de Muur. Dat zijn al twee soorten partijen. Maar die ene partij die zo aan je knaagt, en waarover het eigenlijk gaat (subliminaal noemt men dat) vermeld je niet bij naam.
Ik ben er zeker van dat je mijn titel hierboven al onrechtvaardig vindt voordat je het hele stuk hebt uitgelezen. Ik zat er een tijd over te prakkezeren, en kwam uiteindelijk tot deze slotsom. Zijn raison d’être opzij zetten : dat is wat themapartijen moeten doen. Kom nu niet klagen dat het geen letterlijk citaat uit je tekst is. Maar het staat er wel in, en wel degelijk in de betekenis die de woorden hebben. Lees maar, er staat wat er staat. Was N-VA minstens in de moedwillige perceptie van de belgicisten geen themapartij ? En heeft ze nu niet haar raison d’être opzijgezet ? Het is een belangrijk en zeer zichtbaar parlementslid die het heeft opgeschreven.
Zoals FN (Front National) – waarmee je Vlaams Belang bedoelt – wil je niet zijn, zoveel is duidelijk. En toch vestig je, onwillekeurig en onbedoeld uiteraard, de aandacht op enkele markante gelijkenissen tussen N-VA en FN. Je wil de verschillen met extreemrechts benadrukken en komt tenslotte uit bij de gelijkenissen.
Je wil weten waarom.
Extremisme
Ik heb hier een en ander over extremisme, oplossingen en communisten. Staat allemaal in de marge van mijn print, dus het is wat ontcijferen. Extremisme eerst. Interessante definitie van extremistische partijen heb je daar : dat zijn die partijen die ‘dé (met accent) Waarheid (met hoofdletter) in pacht beweren te hebben’. Jawel, in pacht. Onwillekeurig (ik schreef het supra al) gebruik je de woordenschat die in de pen van een Yves Desmet bestorven ligt. Het verwijt van het ‘Grote Gelijk’, weet je wel, daar heeft deze man een patent op. Verderop in je tekst gaat het om ‘de onversneden, onbezoedelde, zuivere waarheid’. De onzekere mens, Peter, stapelt de woorden op als stapelwolken. Dat van die zuiverheid, het is nu eenmaal een te versleten argument tegen mensen met een overtuiging. Ik heb daar een vraagje over : is extremistisch iets wat men vanzelf is, of is het een label dat men u toeschrijft ? In tegenstelling tot jou denk ik het laatste. Een partij die zelf jarenlang en tot voor kort van extremisme en veel erger, van fascisme en neonazisme is beschuldigd, zou toch beter moeten weten ?
‘Oplossingen’
Mijn tweede opmerking slaat op het tweede element in je definitie van extremistische partijen, en dat element luidt dat ze slechts onversneden eigen ‘oplossingen’ – tussen aanhalingstekens – bieden. Drie keer vermeld je dit woord. Jammer dat je er niet bij zegt wèlke oplossingen FN (of VB uiteraard) voorstelt voor wèlke problemen. Nou, voorstelt. Je schrijft : ‘komt aandragen’. Dat zouden Desmet of Brinckman ook schrijven. Komen aandragen. Extremisten, je ziet ze zo komen, niet ? Vind je nu ook niet dat je het over die problemen zou moeten hebben vooraleer je het woord oplossingen tussen aanhalingstekens plaatst ? Want die problemen gaan nu eenmaal over migratie migratie migratie. Immigratie. Immigratie zonder integratie. Le grand remplacement tiens, de omvolking, volgend jaar kandidaat voor het woord van het jaar want dit gaat niet weg. In Nederland en Duitsland moet nu al de rijkswacht tussenkomen. Probeer eens het probleem te formuleren, Peter ? Ik vrees dat dit voor het moment te veel is gevraagd. Het is een leerproces, weet je. Het komt nog wel.
Communisten
En dan die communisten ! Je vergelijkt het Front National met de communisten. Geen van de twee partijen zal daar opgezet mee zijn, maar ik denk te weten wat je bedoelt : N-VA staat nu tegenover Vlaams Belang zoals indertijd de socialisten tegenover de communisten. Tweemaal de redelijken tegenover hun dierbaarste vijandelijke familie. Eigenlijk zeg je : als je het maar lang genoeg uithoudt, sterft de verwante maar onredelijke tegenstander vanzelf wel af. Je vergeet erbij te zeggen dat de miljoenen aanhangers, die nergens in West-Europa aan de macht kwamen, over een soort levensverzekering in de gedaante van der Sovjet-Unie beschikten. Is er vandaag ergens een soort identitaire Sovjet-Unie te vinden die garant staat voor de Europese identiteiten ? Neen, die moeten het allemaal zelf en elk voor zich rooien. Het enige wat die misschien kunnen doen is zich verenigen in een gezamenlijke gooi naar zelfbeschikking. Zelfbeschikking ? Behoorde dit ooit tot je woordenschat ? Kwam het niet voor in je rede in De Schelp ?
Drogcijfers
Drogcijfers zijn cijfers als drogredeneringen. Je gebruikt er heel wat. Het getal 51 bijvoorbeeld. En het getal 70. En ik voeg eraan toe wat uit 51 en 70 voortvloeit, namelijk de keuze tussen 29, 30 of 31. Je ziet, het is een Faustisch Hexen-einmaleins en heksen brouwen soepjes in verroeste ketels.
51
Mag ik vooraf weten waarom je de burgers ‘het brede publiek’ noemt ? Het doet me denken aan de ‘consument’ die in de plaats van de ‘burger’ is getreden. Ik lees dat je dit brede publiek ook aanduidt als ‘de goegemeente’, en de burger die men moet overtuigen ook voorziet van het predicaat ‘de brave statistische 51ste burger’. Daarmee zijn we sneller dan ik dacht bij het getal 51 uitgekomen. Van een partij die verandering wil eist men (eis jij) 51 % op haar eentje – want alle andere partijen samen willen die verandering nu eenmaal niet. Het is dit ‘niet’ wat hen verenigt, het is dit ‘niet’ dat de Franse socialisten ertoe gebracht heeft om op te roepen om voor rechts te stemmen (niet dat dit me inhoudelijk verbaast). Van een partij als CD&V vraagt men slechts 12 %, die doen sowieso overal mee. Maar wee de systeemveranderaars, die moeten 51 % halen. Hebben ze geen 51 % gehaald, dan hebben ze verloren, zoals FN vandaag.
Weet je nog, Peter, hoe mijn Gravensteengenoot Bart Maddens vlak na de verkiezingen van 2014 met behulp van krek dezelfde redenering en cijfers in de hand kon verklaren dat N-VA de verkiezingen had verloren ? Ik volgde hem toen niet in die redenering. Ik voerde aan dat N-VA de CD&V als volkspartij had onttroond en er een dwerg van had gemaakt, terwijl de socialisten tot irrelevantie werden herleid – om van het Vlaams Belang maar te zwijgen. Ik vond dat de tendensen belangrijker hoorden te zijn dan de cijfertjes, want wie in Europa haalde meer dan 40 % in een verkiezing ? Antwoord van de correcten : de verliezer !
29-30-31
Dit doet me denken, beste Peter, aan die maandenlange discussie over de ‘incontournabiliteit’ van N-VA, tijdens de verkiezingscampagne van 2014. Wanneer was N-VA incontournable ? Deze vileine vraag, die op zijn minst honderd diepgravende krantenanalyses heeft gespijzigd, kwam in laatste instantie neer op de verwante maar niet uitgesproken vraag : vanaf welk percentage was het niet meer fatsoenlijk N-VA van de macht te houden ? 29 % ? 30 % ? 31 % ? Dat waren de subtiele commentatoren die daartussen twijfelden. De ruwere gingen subiet voor 51 %. Precies zoals jij nu betoogt in verband met het Front National. Gelukkig voor N-VA is het zo niet uitgedraaid, en heeft Bart Maddens in de feiten ongelijk gekregen. Ha, was N-VA toen niet extreem ? Dat dacht jij, want de hele pers stelde toen N-VA voor zoals jij nu het FN voorstelt : extreem en eenzaam. La N-VA est seule. Elle n’a pas d’amis. Wie zei dat ? De huidige loyale Waalse premier.
70
Het zijn ook diezelfde ruweren die het getal 70 hanteerden. Want die 70 % werd ook tegen N-VA gebruikt, weet je nog ? Toen deed er een soort nieuwe rekenkunde de ronde. Eén, en slechts één partij werd afgerekend op het aantal burgers dat niet voor haar had gestemd. En, dat is nu ook toevallig : 70 % van de Vlamingen stemde niet voor N-VA, net zoals 70 % van de Fransen nu niet voor het FN heeft gestemd. Dat 90 % niet voor Groen stemde deed er niet toe. Wat ertoe deed was de polarisatie tussen N-VA en al de rest. 85 % stemde niet voor de socialisten, maar wie bekreunde er zich om ? Die hadden toch de hegemonie in het multiculturalisme en de superdiversiteit ? Peter, je ziet toch samen met mij dat dit getal niet alleen naar een cordon sanitaire zweemt, maar nog meer naar een ontkenning van de problematiek waar dit FN-electoraat om geeft en bezorgd om is ?
Grendels
Jij beweert dat deze Franse partij kiest voor het één tegen allen. Werd dat niet evenzeer over N-VA beweerd ? Je zwijgt over het zowel egaliserende als polariserende tweede ronde-systeem. Eerder dan één-tegen-allen zie ik hier een allen-tegen-één mechanisme. Tenslotte zijn die Franse tweede rondes een vorm van wat men in het Engels ‘supermajorities’ noemt, mechanismen die een eenvoudige meerderheid buiten werking stellen, en als dusdanig te vergelijken met de Belgische grendelwetgeving. Grendels en buitengewone wetten zijn supermajorities, die bijvoorbeeld maken dat N-VA al haar communautaire wensen moest inslikken om aan een regering deel te mogen nemen. Is het daarom dat we zelfs de N-VA-grondwetspecialisten niet meer over de anti-Vlaamse grendels horen ? Misschien voelen de N-VA-parlementsleden zich heel veilig in de beschutting van de grendelgrondwet… En kom nu niet af met de snerende bewering dat die grendels een hobby van mij zijn, zoals je dat al eens eerder deed. Jammer genoeg bestaan de grendels.
Algemene repetitie voort 2019
Kan je zo stilaan in de schoenen van het FN gaan staan ? Zelfde geschiedenis, zelfde perceptie in de weldenkende pers. Niet alleen is wat je in je Doorbraakstuk over FN schrijft, ook N-VA al overkomen; ook de toekomst ziet er voor N-VA nogal FN-achtig uit. Misschien is het je ontgaan, maar we hebben al een voorsmaakje mogen proeven van wat ons in de verkiezingscampagne van 2019 te wachten staat. Een generale repetitie als het ware van het grote werk, en waarin N-VA een ‘extremistische’ partij zal zijn. Parijs (de Bataclanschietpartij) bewees, zo orakelde opiniërend hoofdredacteur Bart Sturtewagen, dat het confederalisme nooit kan werken. In zijn kielzog kregen we een stroom van teksten die aantoonden dat er in België geherfederaliseerd zal moeten worden. Dit staat op de plank voor 2019. Wie zich ertegen verzet zal extremist zijn. Ben jij nog kandidaat ? Ik bedoel niet of je nog kandidaat zal zijn voor je zitje, maar kandidaat om extremist te zijn ? Wat zal dan je verweer zijn ? Heb je tegen die tijd eigenlijk nog verweer over, nu ik je stuk over het extremisme van anderen goed lees ?
Houellebecq en Brinckman
Misschien heb je Onderwerping – Soumission van Michel Houellebecq gelezen. In deze roman slaan alle partijen slaan zich samen om de ‘identitairen’ (in stemmen de grootste partij) uit te sluiten, een scenario dat jij normaal schijnt te vinden. Toevallig heeft binnen de anti-identitaire coalitie (die jij ook in de realiteit schijnt te verkiezen) de Moslimpartij wat meer stemmen of zetels dan de andere componenten van de coalitie der niet-partijen. Vervolg in het boek. Het is desastreus.
Je hebt ongetwijfeld ook de bijdrage van Bart Brinckman in De Standaard van 16 december gelezen, waarin hij de Fransen, om van extreemrechts verlost te geraken, een Vlaamse aanpak aanraadt. N-VA wordt zowaar de Fransen als voorbeeld gesteld. Wees zoals N-VA, dan krijg je de angel uit het FN. Maar op het einde schiet Brinckmans pen als het ware uit. Dan wordt Bart de Wever toch weer met extreemrechts geïdentificeerd. De auteur kan het niet helpen, hij is zo. Zijn interne spellingscorrector drijft hem in die richting. En die teksten moeten haastig geschreven worden, weet je wel, net zoals de jouwe. Precies daarom kan ik er veel uit leren, net zoals bij jou. ‘De schuld geven aan een ander (onder verstaan zoals Bart De Wever doet), ook daar heeft extreemrechts een patent op’, schrijft de senior commentator. Bereid je dus maar voor op 2019, Peter, en verscheur je Doorbraakartikel. Het verontrust me wel dat Brinkmans artikel over FN inwisselbaar is met het jouwe.
Raison d’être
Maar ondertussen heb je in dat artikel wel lessen uitgedeeld over hoe partijen zich moeten gedragen, willen ze niet extreemrechts zijn. Ze moeten, ik weet het, niet ‘dé’ ‘Waarheid’ ‘in pacht’ willen hebben (ik moet daar aanhalingstekens rond schrijven, uit een soort taalbesmettingsvrees.) Maar bovenal moeten ze hun raison d’être opgeven. Spreek je uit ervaring ? Heb je daar zelf leren mee omgaan ? Hoe gaat dat in zijn werk ? Er is nogal wat sprake over cognitieve dissonantie de laatste tijd. Voel je dat aan den lijve ? Zeg mij dat het niet waar is. Zeg mij dat je enkel voorlopig, uit realpolitische overwegingen, je raison d’être eventjes, en voor slechts vijf jaartjes een beetje verbergt, maar dat je ze ondertussen fris en levendig houdt. Maar zal dat wel lukken als ze aan de zijlijn geparkeerd staat ? Of vind je me dan een bepleiter van de zuiverheid van de ene waarheid ?
Je ziet dat ik twijfel. Ik hoop van jou hetzelfde. En ik hoop vooral dat je ermee ophoudt anderen dat aan te wrijven, waaronder je zelf hebt geleden. Maar dat was al duidelijk, veronderstel ik.
Je verkleefde,
Jean-Pierre Rondas
Foto’s (c) Reporters .