HOVE
Gewezen burgemeester Luc Vuylsteke de Laps (CD&V) had zich heel waarschijnlijk zijn interpellatie op de jongste gemeenteraad van januari over “de standpuntbepaling in verband met de fusie van de gemeente Hove” heel anders voorgesteld. Vanwege meerderheidspartij N-VA kreeg hij een antwoord als een “uppercut”. De linkse oppositie kon er eens goed mee lachen …
Luc Vuylsteke de Laps : “Het debat van de fusie van gemeenten laait opnieuw op; nu ook concreet in de Zuidrand van Antwerpen. Wij stellen voor hierover een standpunt in te nemen met betrekking tot de voorliggende procedure.
Situering :
a) Londerzeel : op 30/12/2015 lanceert aanstaand burgemeester Nadia Sminate het idee van de fusie van Londerzeel, bijvoorbeeld met Kapelle op den Bos of Meise. Ze stelt te zullen luisteren naar de bevolking. Londerzeel zou gebaat zijn met schuldverlichting, gezien de hoge schuldgraad.
b) Vlaams Minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans herhaalt het aanbod van de Vlaamse Regering, opgenomen in het voorontwerp van fusiedecreet, goedgekeurd op 18/12/2015. Daarbij zijn stimuli opgenomen voor gemeenten die voor eind 2016 principieel beslissen tot fusie inzake : – schuldovername : 500 euro per inwoner, beperkt tot een maximaal budget op Vlaams niveau (200 miljoen euro); – twee extra schepenmandaten voor de eerstkomende legislatuur, één voor de daaropvolgende legislatuur.
c) Edegem/Hove op ATV : op 31 december 2015 komt Edegems burgemeester Koen Metsu op ATV twee belangrijke stellingen toelichten :
– Edegem wenst niet verder te verstedelijken (in antwoord op Antwerps burgemeester Bart De Wever die stelt dat de stad best groter mag worden);
– Hij stelt dat de VIVES-studie best kan dienen voor fusieoperaties in de Antwerpse Zuidrand en kondigt aan dat in casu tussen Edegem en Hove begin 2016 gesprekken zullen gevoerd worden.
Wat is de situatie in Hove ? Is er in Hove een beweging om fusie bespreekbaar te maken ?
Standpuntbepaling :
a) Situatie gemeenteraad Hove : in Hove zijn 19 gemeenteraadsleden gekozen, geen enkele lijst sprak in haar programma van mogelijke fusies; Fan van Hovewees ze zelfs uitdrukkelijk af. De gekozen raadsleden hebben dus van de Hovese kiezer een mandaat om de gemeente te besturen, maar niet verder dan dat. De gemeenteraad stelt bijgevolg vast dat de raadsleden geen democratisch mandaat hebben om de toekomstige bestuurlijke eenheid van de gemeente te herzien, laat staan te herbestemmen.
b) Kan er wel een mandaat komen voor een gesprek ? Dit kan slechts na nieuwe bevraging van onze opdrachtgevers, de Hovenaars. Dus, of er komt een debat naar aanleiding van de volgende gemeenteraadsverkiezingen, waarbij de lijsten duidelijk hun standpunt formuleren, of binnen deze legislatuur kan dit alleen mits een raadpleging van de bevolking, waarbij de inzet zeer duidelijk gesteld wordt.
c) Analyse bestuurskracht, democratisch gevalideerd ? Is er door voorstanders van de mogelijkheid tot fuseren een analyse die de mogelijke bestuurbaarheid en bestuurskracht van Hove duidelijk in vraag stelt ? Is die democratisch gevalideerd ? De gemeenteraad stelt vast dat de probleemanalyse ontbreekt.
d) De gemeenteraad beslist geen mandaat te geven tot gesprekken in verband met een mogelijke fusie, gezien tot op vandaag geen toetsing is gebeurd van een dergelijke optie bij de Hovese kiezer.”
De N-VA antwoordt Vuylsteke de Laps
Bestuurspartij N-VA had een zeer uitgebreid antwoord klaar, gebracht door voormalig schepen en raadslid Arnold Herrebout.
“Hier is sprake van ‘een standpunt innemen t.a.v. de voorliggende procedure’. Ligt hier een procedure voor ? Ligt die voor bij het college ? Ik weet van niets.
Zit er een procedure aan te komen ? Is dit een ‘schot voor de boeg’ voor iets dat op komst is ?
Of is de voorliggende procedure hier de standpuntbepaling die van ons wordt gevraagd (blz. 2 van deze tekst : ‘we hebben geen mandaat en er is geen probleemanalyse’) ? Die zouden wij nu moeten goedkeuren, m.a.w. die wordt hier aan ons opgedrongen ?
1. Om meteen duidelijk te zijn : Wij zullen, als N-VA-fractie, hierover vandaag in geen geval een overhaaste, ondoordachte, ongegronde, onvoorbereide, premature beslissing nemen. Wij kiezen wél, in alles wat een mogelijke fusie aangaat voor een grondige, duidelijke, transparante opstelling. Vertrekkend van het verzamelen van gegevens, feiten en valide informatie, willen we komen tot onbevooroordeelde analyse, tot onbelemmerde meningsvorming, tot open formulering van mogelijke oplossingen, waarbij we elk van die oplossingen op hun voor en tegen onderzoeken, om te besluiten met een vrije en verantwoorde keuze, die een duurzame beslissing waarborgt.
Het voorstel om nu, vanavond, een standpunt in te nemen ervaren wij als een duidelijke beperking van ons recht van spreken : wij moeten onszelf opleggen om niet over de fusiethematiek te spreken. In punt 3c. van zijn nota stelt de indiener : ‘ de probleemanalyse ontbreekt’, m.a.w. het probleem is nog niet besproken. Dus : het is nog niet besproken, maar we moeten hier vanavond goedkeuren dat we niet het recht hebben om er over te spreken ? We zetten ons zelf vast. Als we een standpunt moeten innemen, als we tot een probleemanalyse willen komen, dan moeten we er ons toch éérst een mening mogen over vormen ? Zo niet is dat de kar voor het paard spannen.
Dat veto om over de fusiethematiek te spreken beknot ons, als gemeenteraadsleden, in onze rechten op informatie, gesprek en overleg. We doen onder morele druk afstand van onze bevoegdheid en verantwoordelijkheid m.b.t. een belangrijke uitdaging voor de toekomst van onze gemeente.
Voor ons blijft een rustige, grondige benadering essentieel, geen haastige en onvoorbereide stellingname. We hebben geen behoefte aan en we staan echt niet open voor morele ‘doe dit en laat dit’ regels, voor ‘zo moeten jullie denken’ richtlijnen. Het gaat hier niet over zaken van geloof en wij zijn geen parochianen die hun bisschop moeten volgen. We accepteren geen procedure die ons dwingt in een keurslijf dat onze meningsvorming afremt of onmogelijk maakt. Dit als inleiding.
2. Als we de tekst van het voorstel van collega Luc Vuylsteke de Laps nader bekijken, dan valt ons bij de ‘situering’ één en ander op :
- De fusieproblematiek is bij uitstek een (inter)gemeentelijke problematiek. Niemand zal burgemeester Nadia Sminate (van Londerzeel) kwalijk nemen dat zij, voor haar gemeente, denkt aan maatregelen die zij wenselijk of noodzakelijk vindt. Bv. een schuldvermindering van 500 euro per inwoner bekomen, kan voor Londerzeel een belangrijk element van de discussie zijn. Dat dit in het debat wordt besproken vóór er een raadpleging komt, is oké.
De fusiethematiek is voor elke gemeente specifiek. En ze leeft eigenlijk maar in een klein aantal gemeenten. Ze leeft nu vooral in die gemeenten die in 1976 aan een fusie ‘ontsnapt’ zijn, zoals Hove.
In Hove beseffen velen dat we er dit keer niet opnieuw het geval zal zijn. Edegem en Hove hebben geen burgemeesters meer als Tindemans en Swaelen. Want, geef toe, zij hebben er in 1976 voor gezorgd dat het niet fuseren van beide gemeenten vooral een politiek gebeuren was.
- Misschien kunnen wij leren uit de vroegere fusiegolf. Om ons op de toekomst van Hove voor te bereiden en toekomst-projecten voor Hove en zijn inwoners uit te werken. Volgens het Ministerie van Binnenlands Bestuur moet Hove pas tegen einde 2016 principieel beslissen als het een vrijwillige fusie wil. We hebben dus nog even de tijd; vandaag valt er niets te forceren. Laten we dit jaar gebruiken voor grondige probleemstelling, -analyse, -oplossing en beslissing.
Laat we er ons niet van af maken met de nietszeggende dooddoener van ‘intergemeentelijke samenwerking versterken’ zonder daar ook maar één minuut invulling aan te geven.
- Als Koen Metsu, burgemeester van Edegem, op 31.12.2015 op ATV zich uitspreekt en handelt vanuit zijn engagement en bekommernis voor Edegem en zijn inwoners, mag hij dat.
Dat hij een gesprek tussen Edegem en Hove aankondigt, ook dat mag hij. Wij wachten af wat hij te zeggen heeft. Wij gaan tegenover hem geen stelling nemen -noch voor, noch tegen- , zolang wij hem niet zelf gehoord hebben. Dat is voor ons niet alleen een kwestie van elementaire beleefdheid en respect, wij willen ook luisteren naar zijn argumentatie. Dat is goed voor onze eigen menings- en oordeelsvorming. Wij rijden in elk geval niet in het donker en zonder licht de fusiebaan op !
- En dat de Vives-studie tot voorstellen komt, dat mag zij. Dat hoort bij de opdracht van een dergelijke studie.
3. Wat is de situatie in Hove ?
Is er in Hove een beweging om de fusie bespreekbaar te maken ? Neen. Wel, juist dat moet veranderen. Er heerst in Hove tot op heden een taboe op dit thema. Niemand kon tot op heden de fusie-thematiek open bekijken en bespreken of hij werd vanuit een bepaalde hoek afgeschilderd als een slechte Hovenaar. Nochtans, wie zijn oor in de dorpsstraat te luisteren legt, hoort dat bijna iedereen een mening heeft over de politieke koehandel van 1976. Wij willen dat taboe doorbreken. En de fusiethematiek zonder vooringenomenheid bespreekbaar maken.
Wij zijn, als gemeenteraadslid, in volle onafhankelijkheid gekozen om alle problemen die op Hove en de Hovenaars afkomen te behandelen, niet alleen deze uit het verleden, ook de zich aandienende. Wij zijn gemandateerd om die te onderzoeken, op basis van alle beschikbare gegevens, na het inwinnen van adviezen en een standpunt te formuleren bij de besluitvorming. Ons als gemeenteraadsleden via een procedure het zwijgen opleggen, nog voor hierover ook maar één moment van gesprek is geweest; ons via het voortzetten van dit taboe buiten spel zetten, dat gaat voor ons aan alle democratische beginselen voorbij.
Omdat het probleem bij de vorige verkiezingen (nog) niet aan de orde was, zouden wij geen mandaat hebben en er nu niets mogen over zeggen ? Allez zeg, wat zitten wij hier dan te doen ? Wij zijn zowel bevoegd als verantwoordelijk t.a.v. de toekomst van de gemeente en haar inwoners. De gemeente besturen is óók naar de toekomst kijken. Mogen wij dat niet ? Moeten wij ons onder druk laten zetten om onze verantwoordelijkheid niet op te nemen ?
Het is van 1958 geleden dat de bisschoppen voor de politiek moesten opdraven – in een land met de scheiding tussen kerk en staat – om de mensen onder morele druk van ‘zwaar zondigen’ te beletten hun mening of overtuiging te volgen. Moeten we i.v.m. de fusie terug naar dergelijke toestanden ? Is er hier echt nog iemand die denkt dat dergelijke richtlijnen, oekazes, opgelegde normering voor herhaling vatbaar zijn ? Om machtsposities te beschermen of te beveiligen ? Benieuwd wie daar zal voor ingeschakeld worden.
En trouwens, wat denkt de coalitiepartner van Fan van Hove, – een partij die het woord “vrijheid” hoog in zijn vaandel voert – wat vindt die van het beknotten van het recht op spreken dat ons door deze procedure wordt opgedrongen ? Wat denkt die over het beknotten van het fundamentele recht om met andere mensen problemen van maatschappelijk belang te bespreken en zich daar een mening over te vormen ?
Wij zijn trouwens niet als enigen met de fusiethematiek begaan.
Al onze nationale partijen hebben zich daarop geprofileerd en zij hebben, n.a.v. de vorige verkiezingen, hun standpunt aan de kiezers voorgelegd. Zij geven ons, als plaatselijke afdeling, daarmee een mandaat om dit standpunt op het plaatselijke vlak bespreekbaar te maken. Dat mandaat is trouwens niet vrijblijvend : houdt een plaatselijke afdeling zich er niet aan, dan riskeert zij dissident te worden binnen de eigen partij.
Wij hebben van onze nationale besturen dus een duidelijk, gelegitimeerd mandaat ontvangen.
(De partijstandpunten, even ter herinnering :
– Groen wil het debat over fusies heropenen en pleit voor sterke gemeenten (van minstens 15.000 inwoners).
– Open VLD pleit voor samenwerking in voldoende grote verbanden die aangemoedigd worden om op korte termijn tot fusies te komen.
– SP.A wil samenvoeging van gemeenten baseren op objectieve – niet subjectieve of politieke – criteria, om elke gemeente voldoende groot en bestuurskrachtig te maken.
– CD&V wil geen nieuwe, verplichte en algemene fusieoperatie, maar gemeenten die vrijwillig beslissen te fuseren, moeten dat kunnen (zonder daar voorwaarden aan te koppelen).
– N-VA gaat voor sterke gemeenten met meer bevoegdheden, om de bestuurskracht van de gemeenten te verhogen.)
Daar kan best een debat of een raadpleging van de bevolking bijkomen. Als dat gebeurt in volle duidelijkheid, na grondig debat, dan is dat oké. Hoewel, over ‘volksraadplegingen’ weten we al een en ander : een minderheid van de bevolking neemt er aan deel; die minderheid bestaat vooral uit tegenstanders en het resultaat staat vooraf vast : afkeuring. Wanneer de inwoners een uitspraak wordt gevraagd, zonder mét hen een probleemanalyse te maken, staat ook dan het resultaat op voorhand vast.
Laat ons gewoon in gesprek gaan mét de bevolking, liever vandaag dan morgen, dan hoeven we onszelf geen procedure op te leggen die de probleemanalyse onmogelijk maakt; dan wordt het voorliggende voorstel volledig overbodig.
Tot slot : Wij zijn vrije burgers. Niemands horigen. Wij gaan voor open gesprek, zonder morele druk, zonder opgedrongen conformiteit, zonder chantage. Geen beslissing, geen verbod kan ons dwingen om ons niet te informeren. Over de fusiethematiek praten wij met wie we willen; bepalen wij zelf het moment waarop we dat doen, de plaats waar we dat doen en de ideeën die we daarbij aan de orde stellen. Vrijheid van informatie, mening- en oordeelsvorming is voor een zeer bijzonder goed. Daarom kan dit voorstel, fundamenteel ondemocratisch, voor ons echt niet.
En om niet de reactie te krijgen dat we negatief zijn, hier enkele andere manieren om met deze thematiek verder te gaan :
– wij kunnen kennis nemen van de verkiezingsprogramma’s van de nationale partijen over deze thematiek;
– wij kunnen kennis nemen van de standpunten van het SBOV (Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen), Vlabest, de VVSG, de Vlaamse Administratie, Voka … ;
– van de beleidsnota van Binnenlands Bestuur en Stedenbeleid;
– van de bestuurskrachtmonitor als ondersteunend instrument voor de lokale besturen;
– van de conceptnota over de begeleidende maatregelen bij vrijwillige fusies van gemeenten; en tenslotte
– van het draaiboek voor inhoudelijke en procesondersteuning van het Agentschap Binnenlands Bestuur.
Gewapend met deze documenten komen wij in Hove zeker tot een goed gesprek en tot verantwoorde uitspraken. Ik dank u allen.”
Daarna kwamen de andere fracties aan het woord voor hun standpuntbepaling.
Raadslid Frédéric Marquet (Ph7 – Positief Hove) : “Ph7 is een lokale partij. Wij krijgen geen richtlijnen van bovenaf. Wij zijn geen voorstanders van een fusie van de gemeente. We moeten wel rekening houden met de Hovenaren en de coalitiepartner. Er is geen haast bij in dit debat. We kunnen in de commissie Intergemeentelijke samenwerking alles bespreken. Het hoeft niet direct een fusie te zijn. Het kan ook een betere samenwerking zijn met anderen. Wij voelen ons niet onder druk gezet door het kartel ‘Fan van Hove’. Waarom geen enquête in handen van de intergemeentelijke samenwerkingscommissie laten uitvoeren ?”
Raadslid Anne Van Put (Hove Beweegt) : “Wij hebben wel een mandaat om over deze problematiek te spreken. Wij zijn voor een sterke Intergemeentelijke samenwerking. We moeten hierover nog meer info verzamelen. Op 17 april organiseren wij een studiedag waarop de fusie als onderwerp op het programma staat. Een gesprek met de bevolking is noodzakelijk. Dit kan via een enquête. Het argument van de strikte timing geldt enkel voor het geld.”
Gemeenteraadsvoorzitter Guido Sel (N-VA) : “Ik pleit voor een sereen debat. We moeten er goed over nadenken in de Intergemeentelijke Commissie. Er moet een aparte commissievergadering rond komen. Deze commissie is openbaar. Burgers mogen aanwezig zijn. De commissie moet niet in gesprek gaan met de burgers. We praten als vrije mensen over problemen die ons aanbelangen.”
De discussie over een mogelijke fusie van Hove met één of meerdere buurgemeenten is bij deze ingezet. In de toekomst zal er nog veel inkt over vloeien.
Foto’s © Gazet van Hove.