Tijden veranderen snel. België werd enkele decennia geleden nog voorgesteld als een overwegend katholiek land met een ‘katholieke koninklijke familie’ en een uitgebreide katholieke zuil met alles erop en eraan (scholen, ziekenfondsen, vakbonden, katholieke clubs die je begeleiden van de wieg tot het graf, katholieke politieke partijen, enz …). Vandaag blijft hiervan niet veel meer over. De koninklijke familie zal nog erg katholiek zijn, toch voor de schijn, of beter de schijnheiligheid. Denk aan het geval ‘Delphine’ … en dit zegt genoeg over die familie en zeker over de vader. De macht van de ‘katholieke partijen’ is ook drastisch gekrompen. Binnenkort zijn ze nog goed voor het museum.
Maar van een overwegend katholieke bevolking in België blijft niet veel meer over. Vandaag zijn in België de moslims de grootste groep die actief hun geloof belijden. Er leven in ons land zo’n 728.000 moslims. Hiervan beleven er zo’n 400.000 actief hun geloof, terwijl naar schatting nog maar 200.000 katholieken wekelijks naar de kerk gaan. Zo is de islam de grootste actieve godsdienst van het land geworden.
Officiële cijfers over het aantal mensen dat een bepaalde godsdienst aanhangt, zijn in België niet beschikbaar. Maar verschillende sociale wetenschappers hebben zich wel met dit vraagstuk bezig gehouden. Vergelijking van bestaand sociologisch onderzoek laat een duidelijke trend zien : het aantal praktiserende moslims stijgt, en het aantal praktiserende katholieken daalt.
Dit is ook de vaststelling van Jan Hertogen, oud-medewerker van het Sociologisch Onderzoeksinstituut van de KU Leuven. Het aantal actieve katholieken is berekend door prof. Marc Hooghe, politicoloog aan de KU Leuven. Hij kwam uit op ruim 315.000 actieve kerkbezoekers. Aangezien hij een dalende trend vaststelde, kan aangenomen worden dat het aantal sindsdien nog is afgenomen. Een extrapolatie zou het aantal wekelijks praktiserende katholieken op een kleine 200.000 brengen.
In Hove worden de wekelijkse zaterdag- en zondagsmissen in zowel de Sint-Laurentiuskerk als in de Sint-Jozefkerk maar gevolgd door enkele tientallen mensen. Beide kerken samen maximum 250 tot 300 mensen op een bevolking van 8.200 zielen (max. 4% van de bevolking). En dan zijn de kerkgangers nog een grotendeels vergrijzende groep. Veel jonge mensen zal je in de wekelijkse kerkdiensten niet aantreffen.
Meer geld voor de islam ?
Deze trend wordt maatschappelijk onvoldoende erkend, vindt de linkse socioloog Hertogen. Vooral de financiering van de islam blijft volgens hem achter. ‘Het geld dat vrijkomt door de daling van de kosten voor de katholieke eredienst, bijvoorbeeld door het dalende aantal priesters en de mortaliteit van de gepensioneerde priesters, had kunnen worden verschoven naar de islam. Maar dat gebeurt niet. Doordat de politiek weigert die malaise te doorbreken, dreigen we het vertrouwen van deze groep medeburgers te verliezen’, zegt Hertogen.
Opmerkelijk is dat geografisch gezien de moslims en de katholieken elkaars spiegelbeeld vormen. In de steden heeft men een concentratie van veel moslims en weinig katholieken terwijl op het platteland er nog relatief veel katholieken zijn tegen weinig moslims. Maar in de steden leven er ook meer mensen. Vandaar de grotere groep actieve moslims tegenover de slinkende groep actieve katholieken.
Men kan zich de vraag stellen of godsdiensten vanwege de overheid moeten gesubsidieerd worden ? In Duitsland betalen de ingezetenen ‘kerkbelasting’. Je geeft op je belastingbrief aan welke godsdienst je aanhangt en daarvoor betaal je een zeker bedrag. Dan kan je ook gebruik maken van de diensten van deze godsdienst. Heb je geen godsdienst, dan betaal je een even hoog bedrag aan het Duitse Rode Kruis. Dit geeft een betere afspiegeling van de sociologische verhoudingen op levensbeschouwelijk vlak binnen een land.
Foto’s © Gazet van Hove.