Het Vlaams energiebeleid is een knoeiboeltje

Turtelboom is weg. Die is gaan dansen. De liberalen wilden na Annemie ook nog hun Turteltaks kwijt door hem in de schoot van CD&V en N-VA te dumpen. Annuleer die geplande biomassacentrale in Gent en gebruik de daarvoor voorziene 2,4 miljard subsidies om de energietaks te verlagen, probeerde voorzitter Gwendolyn Rutten. Bij CD&V en N-VA zijn ze natuurlijk ook niet van gisteren. Ze schrapten zelf de subsidie. Bart Tommelein, de opvolger van Turtelboom, kon alleen maar knikken.

Rutten had het nog niet begrepen. Ook de twee miljard subsidies voor Langerlo-Genk moeten we schrappen. “Subsidies terug naar de mensen”, klonk het dinsdagochtend. Ook daar komen vodden van. Het Vlaams energiebeleid is een knoeiboeltje, van zonnepanelen over kerncentrales tot biomassa. Van de zotte utopieën van Groen tot de vermaledijde Turteltaks.

 

Fossiele ecologisten

Op de klimaattop in Parijs werd ons land door opgewonden ecologisten ‘fossiel van de dag’ genoemd. Is dat terecht ? In de Climate Change Performance Index staat België toch maar netjes op de 14^de plaats op een lijst van 58 landen. “Niet slecht voor een fossiel toch?”, merkte Tim Pauwels fijntjes op in De Zevende Dag. In geen enkel land ter wereld steeg in de jongste vijf jaar het aandeel van groene energie zo fel (88 procent) als bij ons. De prijs kwam van Climate Action Network, door Jean-Marie Dedecker ooit “een groene muizenkolonie van ngo’s” genoemd.

Onder druk van zo’n muizenkolonie joegen Steve Stevaert en later Freya Van den Bossche (sp.a) de eerste golf van waanzin door het Vlaamse klimaatbeleid. Aan de door haar ingestelde massale subsidies voor “alternatieve” energie mocht niet meer worden geraakt, ook niet toen die zonnepanelen almaar goedkoper werden en het Kapitaal zich op die prooi gooide. Er zijn veel te lang royale subsidies uitbetaald. Zonnepanelen waren vooral bingo voor wie slim en vlug is.

Enkele jaren geleden volgde dan een tweede golf van waanzin : overdadige en overhaaste steun aan de biomassacentrales. Niet te vergeten : aanvankelijk ook door Greanpeace en andere ecologisten gepromoot. Tot bleek dat ook die peperduur zijn en minder klimaatneutraal dan gedacht.

Iedereen schuldig

Toen de socialist Stevaert in 2002 het systeem van groene stroomcertificaten invoerde, was dat wellicht één van vondsten om Agalev overbodig te maken,  wat bij de verkiezingen van 2003 aardig lukte. De paarsgroene regeringen Dewael en Somers bouwden het systeem uit, de daaropvolgende regeringen (Leterme, Peeters I en II) nog meer. De Freyaput werd almaar dieper. Annemie Turtelboom liet zich in 2014 als minister van Energie makkelijk in de Vlaamse regering inkapselen, ook al kreeg ze een vergiftigd dossier op de schoot. Volgens De Morgen deed ze dat “zot van glorie en met een broek vol goesting”.

 

Biomassa en kernenergie

De jongste jaren verslikte de overheid zich in nog een tweede dossier : dat van de steun aan de biomassacentrales, het verhoopte alternatief voor kernreactoren. Die produceren wél dag én nacht energie en wekken zowat de helft van alle groene stroom op. Maar ook biomassa is geen wonderoplossing. Hout versnipperen, uit andere continenten met dieselboten transporteren en opstoken zorgt voor energie, maar ook voor uitstoot.

De Electrabelcentrale Max Green in Gent werd jaarlijks zowat 110 miljoen euro beloofd en dat gedurende 15 jaar. Nieuwe biomassa-mastodonten in Gent en Langerlo-Genk (waar houtpellets steenkool zouden vervangen) zouden straks samen – jaarlijks – een subsidie-infuus van 400 miljoen euro krijgen. Turtelboom noemde dat onlangs “crapuleus”.  “Freya Van den Bossche (sp.a), die deze subsidie goedkeurde, zou het schaamrood op de wangen moeten hebben”. “Complete waanzin”, ontdekte plots ook Gwendolyn Rutten. Haar Gentse partijtoppers, Matthias De Clercq op kop, denken daar anders over…

Om het licht te laten branden is er nog de kernenergie, een (federale) materie waarover de meningen – ook binnen de partijen – al jaren verdeeld zijn. Afbouwen, sluiten, of toch weer niet, brandjes blussen en scheuren dichten, het beleid werd een zootje. De regering Di Rupo (eind 2012) koos voor een kernuitstap, maar de reactor Tihange werd langer opengehouden om stroompannes te voorkomen. In 2014 beslist de nieuwe regering Michel om ook Doel 1 en 2 niet te stoppen.

 

Van kwaad naar erger

Ondertussen bleven de facturen voor de overheid oplopen. Turtelboom wou/moest de put dempen. Ze botste op muren, ook in liberale kringen. De uitgaven reduceren (a) door subsidies aan de biomassa te schrappen, dat lukte haar niet meteen. De inkomsten verhogen (b) door een energietaks in te voeren dan maar? Dat lukte wel, maar ze joeg zo wel de gewone Vlaming, veel middenstanders én kleine ondernemers tegen zich in het harnas. De Freyaput werd een Turteltaks. Griezelig voor haar en voor de liberalen. De Turteltaks was een synoniem voor onrecht geworden.

Daarom moest Tutelboom weg. Dat ze ooit tot de CVP behoorde zijn een deel van haar liberale collega’s nooit vergeten. Ze werd dus afgeschud als het symbool van fiscaal en electoraal onheil. “Kaltgestellt”, zei Ivan De Vadder.  Maar dat onheil, daar had de hele partij mee voor gezorgd.

Dat Open Vld sinds 2007 krimpt, was niet de schuld van Turtelboom. De partij kreeg in juni 2010 maar 13,6 procent van de stemmen. De recentste peilingen waren rampzalig : 12,6 in december (RTBf), 12,5 procent in januari (VTM), 14 procent in maart (VRT), 13,3 procent in april (RTBf). Maar de burger is ongenadig. Haar taks deed pijn. Ze zakte in de populariteitspoll van De Standaard van plaats 10 naar plaats 24. Ook Rutten zakte mee, van plaats 8 naar plaats 14. Signalen…

Volgens alle peilingen deelt ook de N-VA de jongste tijd in de brokken. Misschien moet men daar eens goed onderzoeken of de partijkeuzes in het energiedossier daar iets mee te maken hebben.

Alternatieven

Waren er geen alternatieven ? Natuurlijk wel. Men had de taks over langere tijd kunnen spreiden. Verteerbaarder en rechtvaardiger.

Maar men had vooral de taks “socialer” kunnen verdelen. Een niet al te verstandige minderheid van de burgers jankt bij elke belasting. Een overgrote meerderheid wil vast solidair zijn, ook om fouten van het verleden recht te zetten, maar dan moeten de inspanningen wel billijk worden verdeeld.  Commerciële zonnepanelenparken, eigenaars van biomassa- en kerncentrales mogen woekerrendementen halen. “Garnalen betalen, grote vissen zwemmen weg”, aldus Peter Mertens (PvdA). Op dit punt heeft hij gelijk, wat Open Vld en N-VA ook mogen zeggen.

Wat had men nog kunnen doen ? Nadrukkelijker afstand nemen van de zotte utopieën van sommige ecologisten. Met zonnepanelen en windmolens redden we het niet. “Alleen wie een beetje gek is, investeert nog in dure groene technologieën”, schreef Jeroen Van Horenbeek in De Morgen. Zo had men ook de Europese klimaatdoelstellingen kunnen relativeren. Tegen 2020 zou het aandeel van hernieuwbare energie moeten worden verdubbeld. Maar Europa is God niet. Als staten de Europese “normen” inzake schuld en begrotingstekort niet halen, wordt daar een mouw aan gepast. Zou dat voor klimaatdoelstellingen anders zijn? De klimaatactivisten mogen best lawaai maken, we hoeven dat nog niet meteen muziek te vinden.

Het lijkt erop dat biomassacentrales nu de doodsteek krijgen, al was het maar omdat ze om meerdere redenen onfris zijn (maffiabanden leveranciers, financiële problemen uitbaters). Maar daarna start weer het politieke gedoe over de bestemming van vrijgekomen centen. Uitkijken of en hoe N-VA en CD&V het monstertje van de Turteltaks nu keren. En uitkijken of ze zich door de klimaatfanatici nog maar eens een nieuw monstertje in de schoot laten leggen.

 

Anja Pieters

In

 

Foto’s (c) Reporters.