Een campus, gewijd aan studie en vrij onderzoek, is niet de plek om het middeleeuws-dogmatisch denken te promoten.
door Johan Sanctorum – www.doorbraak.be .
Ooit was de Leuvense Universiteit – een der oudste van Europa en in naam nog altijd katholiek – in de eerste plaats een theologisch centrum. Maar al snel, in de 15de eeuw zelfs waarin ze werd opgericht, kwamen er faculteiten als de geneeskunde en anatomie opzetten, waar lijken werden opengesneden en men zich van de christelijke leer maar weinig aantrok.
Deze secularisering is de achilleshiel van heel onze westerse cultuur gebleven : het geloof in het vrij onderzoek, dat alle traditionele geloofsvormen in de schaduw stelt. De les anatomie, ultieme oefening in het humanisme. Want verrassing : alle lichamen zien er van binnen tamelijk eender uit.
Moet er een imamopleiding komen aan onze universiteiten ? De vraag is de laatste weken actueel : volgens sommigen is dit het enige antwoord op het groeiende moslimradicalisme, de haatpreken van uit Saudi-Arabië afkomstige geestelijken, en de bedenkelijke Koran-interpretaties die zouden oproepen tot het liquideren van alle kafirs (ongelovigen). Op het eerste gezicht lijkt het een goed idee, op het tweede gezicht echter is het de vlucht vooruit, en een vorm van defaitisme. Want als de universiteiten imams leveren, zullen de leerkrachten natuurlijk ook baardige mannen zijn met contacten in het stamland van de islam, waar zou men ze anders halen.
Veel problematischer nog is de fundamentele onverenigbaarheid zelf tussen wat een universiteit toch ziet als ‘principes van de Verlichting’ (met het vrij onderzoek vooraan) en het dogmatische denken van de moslimcultuur. Concreet zou er dan binnen de academische muren het creationisme kunnen gedoceerd worden, met de onweerlegbare stelling dat God hemel en aarde heeft geschapen in zeven dagen en dat de mens de kroon is op de schepping. Dat zou men nog kunnen kaderen in een breed begrepen idee van tolerantie en pluralisme.
Maar we kennen het vervolg van het verhaal : in een tweede fase dringt deze faculteit ook door in de academische gezagsstructuren en eist medezeggenschap op inzake onderwijsmateries en pedagogische praxis. Men zou dan bijvoorbeeld kunnen pleiten voor gescheiden onderwijs van mannelijke en vrouwelijke studenten, het respecteren van de ramadan en zo meer, halal-keuken, tot aan de hardcore zelf : de evolutieleer afwijzen als exponent van een goddeloze, Westerse manier van denken. Wordt de aarde straks terug plat ?
Dus neen, de universiteit moet dit soort paarden van Troje niet accepteren. De Koran is geen basis voor wetenschap, evenmin als de Bijbel. Als er dan toch een imamopleiding komt aan onze univs, dan ook een cursus handlezen en tarot graag, en zeker het pastafarisme. SKEPP, de grote bestrijders van het bijgeloof, hoor ik hierover nooit : teveel begeesterd door de aloude multicul-doctrine ?
Wat wel kan, en zelfs dringend nodig is, is een degelijke faculteit vergelijkende godsdienstwetenschappen (masteropleiding Wereldreligies) : geen opleiding tot geestelijke, wel een kenniscentrum waarin religies worden bestudeerd, als menselijk en sociaal fenomeen. Of noem het de anatomie van de menselijke geest.
Voor de rest, tja, wat doen we met die imams ? Zelfde vraag voor pastoors en Boeddhistische monniken. In een seculiere samenleving is een imam gewoon een burger die zich te schikken heeft naar de regels van de rechtstaat, en voor de rest zijn hobby’s mag beoefenen. De overheid moet dit niet subsidiëren, maar ook niet verbieden, in zoverre het louter om geloof gaat. Onderwijs en vorming aanbieden is iets helemaal anders, de universiteit moet uit breeddenkendheid geen cursussen in de onwetendheid en achterlijkheid organiseren.
Die is er zo al genoeg. Studenten die bijvoorbeeld amper kunnen lezen of schrijven, en op de kaart van Europa Zwitserland niet kunnen aanwijzen. Neen, ik geef de moslims of de allochtonen daarvan niet de schuld, wij moeten zelf op onze strepen staan en gaan voor kwaliteit. Een rector als Rik Torfs mag ons best wel af en toe eens wakker schudden en wijzen op de plicht van een univ om elk dogma of gezagsdenken van de hand te wijzen.
De les anatomie dus, en bij de les blijven.
Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.
Foto’s (c) Reporters.