In Zweden is vorige week (17 november) een rapport verschenen dat melding maakt van precies 1.829 verdwenen niet-begeleide minderjarige migranten sinds 2013. Meestal gaat het om Marokkaanse of Afghaanse jongeren, die in het land weinig kans maken op asiel. Ook Europol maakt zich zorgen. Reeds eerder meldde de Europese politieorganisatie dat in Europa gedurende het laatste anderhalf tot twee jaar meer dan 10.000 niet-begeleide jongeren verdwenen. Waar ze terechtkomen, weet niemand. Ondertussen blijven vooral Afrikaanse migranten toestromen in Italië.
Omdat het allemaal een beetje veel werd, heeft ook Zweden, net zoals sommige andere Europese landen, de mogelijkheid tot het verkrijgen van asiel en tot gezinshereniging enigszins aangepast. Niet iedere asielaanvrager krijgt nog zomaar een onbeperkte verblijfsvergunning. Gezinshereniging wordt moeilijk gemaakt, ook voor ouders van eventuele minderjarigen. Eens een asielaanvraag geweigerd, verliest men ook het recht op bijstand. De strengere regels zijn er blijkbaar de oorzaak van dat er vrijwel iedere maand twee schoolklassen minderjarigen verdwijnen uit de opvanghuizen. Ongeveer de helft zijn Marokkanen en Afghanen, die in Zweden weinig kans maken op asiel. De meesten wensen niet teruggestuurd te worden en duiken onder of verdwijnen naar een ander Europees land om het eventueel opnieuw te proberen. De Zweedse asielexpert Amir Hashemi-Nik spreekt over een groeiende groep kinderen en jongvolwassenen die niet kunnen blijven, maar in feite ook niet meer terug kunnen naar hun land van herkomst. Hij vreest in de toekomst voor een verborgen, zeer kwetsbare groep in de samenleving.
Misbruik
In Duitsland zouden in 2016 ongeveer 5.000 minderjarige asielzoekers of vluchtelingen verdwenen zijn. Dit cijfer komt bovenop de ongeveer 1.600 die al vorig jaar als verdwenen werden gemeld. Italië spreekt eveneens van ongeveer 5.000 verdwenen minderjarigen. Als Europol het begin dit jaar had over 10.000 spoorloze kinderen en jongvolwassenen, is dat cijfer nu wellicht achterhaald, of misschien wel verdubbeld. Het gaat dan wel om geregistreerde kinderen waarvan men niet weet waar ze zijn, wat zij doen of wie voor hen zorgt. Het lijdt geen twijfel dat een aantal onder hen bewust is ondergedoken bij familieleden of kennissen die hier al verblijven. Per definitie komen zij terecht in het illegaal circuit en hebben zij geen recht op uitkeringen of andere bijstand. Schoollopen en geneeskundige verzorging zitten er dus niet in, op gevaar af ontdekt te worden en het land te worden uitgezet – hoewel dat niet mag en in de EU ook niet gebeurt met niet-begeleide minderjarigen. Maar de terechte vrees bestaat dat velen onder hen terechtkomen in criminele handen, meestal van de eigen bevolkingsgroep. Aiman Mazyek, voorzitter van de Duitse moslimraad, denkt dat 10 procent van alle migrantenkinderen seksueel wordt misbruikt. Hij is er ook zeker van dat vele verdwenen kinderen en jongvolwassenen uiteindelijk terechtkomen in het prostitutiemilieu en als slaven in illegale arbeidscircuits. Sommige bronnen vermelden dan weer het mogelijk misbruik door mensenhandelaars voor illegale adoptie en zelfs ten behoeve van de organenhandel.
Geen einde aan de migratiegolf
Ondertussen lijkt er geen einde te komen van de toevloed van migranten over de Middellandse Zee, voornamelijk dan vanuit Libië. In onze media is het nog nauwelijks nieuws, maar vorige week verdronken alweer minstens 240 mensen in een poging om Italië te bereiken, ondanks het slechte weer. Dat betekent volgens de Verenigde Naties meer dan 4.500 drenkelingen in 2016. De golven migranten komen vooral uit de sub-Sahara, maar daarom niet altijd uit oorlogsgebieden. Een groot aantal kan omschreven worden als ‘economische migranten’. Vooral Italië weet niet goed meer wat aanvangen met deze – nog altijd – meestal jonge mannen. In 2016 deden reeds 167.000 mensen de gevaarlijke oversteek over de Middellandse Zee, waarmee het record van 170.000 uit 2014 sterk wordt benaderd. De voornamelijk Afrikaanse migranten willen veelal niet in Italië blijven, maar kunnen het land ook niet meer uit omdat daar hun asielprocedure loopt. Dit veroorzaakt thans aan de rand van diverse steden en op het platteland toestanden die een vergelijking met de voormalige jungle van Calais gemakkelijk kan doorstaan. De Afrikanen leven er in de krottendorpen en tentenkampen, zonder sanitaire en medische voorzieningen. Zij komen in handen van de maffia of van land- en tuinbouwbedrijven, op zoek naar goedkope arbeidskrachten. Sommigen verdienen twee of drie euro per uur. Het onveiligheidsgevoel neemt toe, zeker in steden zoals Genua, waar opnieuw no-go-zones ontstaan.
Rellen
De Italianen willen de Afrikanen weg. Maar ook vele Afrikanen willen terug naar hun land omdat zij wel wat anders verwachtten van Europa. Het probleem is opnieuw geld. De meesten zijn volledig berooid. Ze betaalden, veelal met steun van hun achtergebleven families, soms duizenden dollars voor de reis naar Europa. Velen ontvangen in Italië echter een bevel om het grondgebied te verlaten. Sommigen verlaten nadien de opvangcentra en lopen doelloos rond of komen terecht in het crimineel circuit. Hun levenskwaliteit is vaak slechter dan in het thuisland, en van geld opsturen naar de achtergebleven familie is geen sprake meer. Genoeg potentieel bijgevolg voor rellen. In Messina lustten onlangs 70 niet-begeleide minderjarigen de Italiaanse pasta niet meer. Ze wilden ook meer recreatiemogelijkheden in hun opvangcentra. Om de gemoederen te bedaren, werden ze uiteindelijk naar een hotel overgebracht. In Venetië kwamen migranten op straat om betere kleren te eisen. In juni protesteerden migranten in Sardinië voor meer televisietoestellen en een dagelijkse bus naar de hoofdstad Cagliari. Neen, dit zijn niet echt bemoedigende signalen voor Italië en Europa, temeer daar het meestal illegale migranten betreft. Zij zullen echter blijven komen, en er zullen er nog verdrinken, zolang mensensmokkelaars niet worden aangepakt op hun eigen werkterrein en zolang (poging tot) illegale grensoverschrijding straffeloos blijft. Misschien gaat de EU toch beter eens in de leer naar Australië.
RIRO
