Een persoonlijk standpunt van Arnold Herrebout.
Reeds bij de vorige fusiegolf, in 1976, was een fusie van Hove met Edegem aangewezen. Ook nu blijven Hove en Edegem op elkaar aangewezen. De Vives-studie stelt de fusie van Hove en Edegem als meest wenselijk voorop.
Het gesprek over de vrijwillige fusie van Hove en Edegem is nog maar nauwelijks begonnen, of het wordt alweer afgevoerd. De grootste slachtoffers hiervan zijn de Hovenaars zelf : niet fuseren kost de Hovenaars tijdens de volgende jaren de ronde som tot 10.919.000 euro. Blijkbaar heeft niemand de financiële kant van de fusie ernstig bekeken.
Het valt nauwelijks te geloven dat deze fusie, met ernstige financiële gevolgen voor de Hovenaars én voor Hove, zonder enig onderzoek of betrokkenheid van de Hovenaars zelf, in de prullenmand belandt.
1. Een gemengde werkgroep van gemeenteraadsleden kwam een paar keer bijeen, maar deze bijeenkomsten leidden tot niets. Het kwam tot een opsomming van vragen, maar niet tot een ernstige probleemstelling, niet tot een analyse van Voor en Tegen, niet tot enig zicht op het kostenplaatje.
Natuurlijk gaat het bij zo’n vrijwillige fusie niet alleen om de centen. Maar in dit geval is het kostenplaatje zo belangrijk dat de Hovenaars moeten weten wat de financiële gevolgen zijn van fusie of niet fusie met Edegem.
Wie zich uitspreekt tegen een vrijwillige fusie van Hove met Edegem en kiest voor het zelfstandig blijven van Hove, moet weten dat aan zijn of haar ‘neen’, voor de volgende legislatuur, een prijskaartje vasthangt dat kan oplopen tot 10.919.000 euro. Kiezen voor een zelfstandig Hove, kiezen voor niet-fusie wil zeggen dat de Hovenaars in de komende jaren zelf voor dit extra kostenplaatje opdraaien.
Kiezen voor een zelfstandig Hove kost elke huiseigenaar (gemiddeld) 1.612 euro extra aan onroerende voorheffing; kost elke belastingaangifte (gemiddeld) 372 euro extra aan aanvullende personenbelasting. Daarenboven weigert Hove (- de inwoners -) dan de schuldovername door de Vlaamse Regering tot 4.100.000 euro (8.200 inwoners x 500 euro).
Wie kiest voor een vrijwillige fusie van Hove met Edegem zegt ‘ja’ voor een duidelijke belastingvermindering voor alle Hovese huiseigenaars, voor alle Hovese belastingplichtigen én voor een ernstige verbetering van de financiële toestand van Hove.
Concreet : een vrijwillige fusie betekent voor Hove, voor de komende legislatuur, 6.819.000 euro minder belastingen (5.160.000 euro van de onroerende voorheffing en 1.659.000 euro van de aanvullende personenbelasting), plus een schuldovername tot 4.100.000 euro (8.200 inwoners X 500 euro per inwoner) door de Vlaamse Regering. Hove – de gemeente, het OCMW én de Sporthal – wordt daardoor zo goed als vrij van leningslast.
Kiezen voor een vrijwillige fusie met Edegem is kiezen voor een behoorlijke lastenvermindering voor huiseigenaars en inkomens. En voor een duidelijke financiële verbetering van de gemeente.
Immers, bij vrijwillige fusie krijgen Hove en Edegem (vanaf 2020) éénzelfde belasting voor de onroerende voorheffing én voor de aanvullende personenbelasting. Het is niet mogelijk om twee verschillende tarieven te hanteren. Dit bedrag zal gebaseerd zijn op de tarieven van Edegem, gezien met de schuldovername – tot 14.700.000 euro voor Hove en Edegem samen de fusie best verteerbaar wordt en elke belastingaanpassing overbodig wordt.
Deze cijfers zijn gebaseerd op de huidige belastingen in beide gemeenten.
Technische uitwerking voor de komende legislatuur, van 2020 tot 2025.
De gevolgen van fusie of niet (na het aantreden van de nieuwe coalitie) :
– Blijven beide gemeenten zelfstandig, dan geeft dit voor 2020 tot 2025 :
– onroerende voorheffing : Hove 1.395 Edegem 995.
– aanvullende personenbelasting : Hove 7,5 % Edegem :7 %.
Geen fusie geeft, voor de onroerende voorheffing, een meer belasting voor de huiseigenaars van (gemiddeld) 1.612 euro (5.160.000 euro : 3.200 eigenaars).
Geen fusie geeft, voor de aanvullende personenbelasting, een meer belasting voor de aangiften personenbelasting van (gemiddeld) 372 euro (1.659.000 euro : 4.450 belastingaangiften).
– Gaan beide gemeenten een vrijwillige fusie aan, dan brengt dat een duidelijke belastingvermindering voor alle Hovese huiseigenaars en voor alle Hovenaars die een belastingaangifte indienen. En een duidelijke verbetering van de gemeentelijke financiële toestand door de overname van de schuldaflossing door de Vlaamse regering.
Politieke partijen die zich uitspreken tegen een samengaan van Hove en Edegem hebben hier waarschijnlijk nog nooit bij stilgestaan.
Als de Hovenaars, bij volksraadpleging gevraagd worden of Hove als gemeente zelfstandig moet blijven, dan moeten die Hovenaars weten dat zij de financiële rekening hiervoor betalen.
Voorstanders van een zelfstandig Hove zullen, bij een raadpleging van de inwoners, zeker zo fair zijn te zeggen wat de rekening is die daar voor elke Hovenaar aan vast zit. En verduidelijken hoe ze daarmee de belangen van de Hovenaars behartigen.
2. Zowel de partijpolitieke situatie als de rol en de opdrachten van de gemeenten zijn de voorbije jaren grondig gewijzigd. Het aantal opdrachten dat door de hogere overheid naar de gemeenten werd doorgeschoven is gestaag vermeerderd.
Gemeenten met een klein aantal inwoners moeten aan dezelfde eisen inzake werking en dienstverlening voldoen als gemeenten met veel inwoners; ze moeten alle voorzieningen organiseren, voldoen aan allerlei verplichtingen én investeren. En dit alles bekostigen met de opbrengst van de gemeentelijke belastingen : belastingen op industrie en KMO – zones, op de onroerende voorheffing en de aanvullende personenbelasting.
Daar de kosten door een kleiner aantal inwoners moeten worden gedragen is de last hiervan voor kleinere gemeenten zwaarder dan voor grotere.
Edegem spreidt zijn belastingen over bedrijven, KMO’S, groothandelszaken, zelfstandigen en inwoners. In Hove komen praktisch alle inkomsten van eigenaars en belastingplichtigen. Hove is daardoor, voor zijn inwoners, een dure gemeente.
De gemeentelijke belastingen van Hove en Edegem zijn de voorbije jaren sterk uiteen gegroeid. Sedert 2000 steeg de onroerende voorheffing in Hove van 850 naar 1.450 ; in Edegem van 595 naar 995 ; de aanvullende personen-belasting steeg in Hove van 6 naar 7,5 % ; in Edegem van 6 naar 7 % .
In alle fuserende gemeenten is het gelijkstellen de gemeentelijke belastingen aan de orde. Ook in Hove en Edegem. Dit wordt voor de inwoners van Hove financieel voordelig, zonder dat dit voor Edegem enig nadelig gevolg heeft. De schuldovername door de Vlaamse Gemeenschap zorgt dan weer dat de gemeente Edegem een goede zaak doet met de lage leningslast van Hove (zie verder). Daardoor ontstaat voor beide gemeenten een win – win situatie.
De fusie uitstellen heeft geen zin en lost niets op. Het probleem van gelijkstelling van belastingen zal er, als er nu geen vrijwillige fusie komt, bij verplichte fusie, ook zijn.
De kans is reëel dat het probleem dan nog groter wordt en onder minder gunstige voorwaarden zal (moeten) verlopen. Er is geen enkele garantie dat het overnemen van de schuldafbouw door de Vlaamse regering er dan nog is. Door het derven van die schuldovername dreigt, voor Hove en Edegem samen, een financiële kater die oploopt tot 14.700.000 euro.
Als het er dan nog toe doet ! Want voor Edegem ligt Antwerpen op de loer ; voor Hove komen dan andere, minder gunstige fusies terug in beeld. Het heeft geen zin om nu de kop in het zand te steken en te pleiten voor uitstel.
Er is op dit ogenblik t.a.v. een vrijwillige fusie niets verloren. Er is tijd tot einde 2017 om het dossier in te dienen. Er is tijd voor een grondige voorbereiding en een bewuste aanpak.
3. Naar de komende legislatuur.
. Bij niet fusie blijven de belastingverschillen voor de volgende legislatuur wat ze nu zijn :
– Een verschil in de opcentiemen onroerende voorheffing : 400 punten (tegen 215.000 euro per 100 punten),
– Een verschil in aanvullende personenbelasting : ½ % (tegen 560.000 euro per 1 %).
. Bij vrijwillige fusie moet de nieuwe gemeente jaarlijks een bedrag overbruggen dat nodig is voor de harmonisatie van de belastingen, d.i. voor het overbruggen van de verschillen. Dit bedrag bestaat uit : 4 x 215.000 ( = 860.000 euro) euro voor de onroerende voorheffing en 280.000 euro voor de aanvullende personenbelasting. Samen 1.140.000 euro.
Dit ‘overbruggen’ zal niet gebeuren door verhoging van de opcentiemen in de nieuw samengestelde gemeente. Wel door bepaalde besparingen én vooral door beroep te doen op de schuldovername door de Vlaamse overheid.
Hoe kan dit bedrag van 1.140.000 euro worden overbrugd ?
a. Door besparingen :
– Besparen van de wedden van 1 burgemeester; 3 schepenen; van de zitpenningen en werkingskosten van 19 gemeenteraadsleden, van de werking van de gemeenteraden en de commissies (schatting : jaarlijks 250.000 tot 300.000 euro).
– Besparen bij het administratief en technisch personeel : afvloeiingen, op rust stellingen ( schatting : jaarlijks 100.000 tot 150.000 euro).
– Besparen op technische middelen, in het wagenpark, apparatuur, e.a. (schatting : 80.000 euro).
– Besparen door harmonisatie van een aantal (facultatieve) uitgaven ?
Alles samen kan dit geschat worden op een bedrag tot 500.000 euro.
b. Door in de tijd te spreiden van sommige uitgaven voorzien in de begroting, zoals dit ook gebeurd is bij het opstellen van de meerjarenbegroting.
Zowel over de besparingen als over de herschikking van sommige uitgaven is veel discussie mogelijk. Zij vragen in de eerste plaats bereidheid bij verantwoordelijken van beide gemeenten om hierover te gaan samenzitten. Zij kunnen trouwens hun voordeel doen met de ervaringen van de fusies Boechout – `Vremde en Kontich – Waarloos.
c. Door het aanwenden van de eventuele overschotten van de gemeente.
d. Door de belastingen voor de komende jaren realistisch in te schatten : in de komende jaren zullen de gemeentelijke belastingen uit Hove (gemiddeld) meer opbrengen dan deze uit Edegem, gezien het groter aantal inwoners met een hoger kadastraal inkomen en een hogere belastingaangifte. Cfr. de uitspraak van de vroegere CD&V burgemeester hierover.
e . En vooral : door beroep doen op de schuldovernameregeling van de Vlaamse regering. De jaarlijkse schuldovername heeft een positieve weerslag op de begroting : er valt jaarlijks een (af te betalen) bedrag weg, wat het financieel evenwicht heel wat makkelijker maakt.
4. Wij hebben die schuldovername concreet berekend op basis van de gegevens uit de TM2 tabellen in het Meerjarenplan 2014 – 2019, van Hove en Edegem, voor het jaar 2019, het jaar waarop de vrijwillige fusie zou starten.
Hove : Reële schulden in 2019 : de gemeente heeft 1.665.000 euro nog af te betalen schulden, als gevolg van aangegane leningen; het OCMW : 135.000 euro ; het AGB : 2.567.000 euro.
De totale schuld van Hove is vrij laag 4.367.000 euro. Hiertegenover staat de schuldovername (van de Vlaamse Regering) tot 4.200.000 euro (8.200 inwoners x 500 euro). Dat wil zeggen dat bij een vrijwillige fusie ongeveer 95 % van de totale Hovese schuld door de Vlaamse Overheid wordt overgenomen. De schuld van Hove bedraagt nog 167.000 euro.
De jaarlijks te betalen aflossingen (de Periodieke leningslast) :
– voor de gemeente Hove (in 2019) : 334.250 euro kapitaalaflossingen en 36.300 euro interesten. Samen 370.550 euro.
– voor het OCMW (in 2019) : 21.800 euro kapitaalaflossingen en 4.300 euro interesten. Samen 26.200 euro.
– voor het AGB (in 2019) : 158.400 euro kapitaalaflossingen en 30.900 euro interesten. Samen 189.300 euro.
De jaarlijkse schuldaflossing bedraagt in 2019 : 585.000 euro ( 370.000 + 26.200 + 189.000 = 585.000 euro. Aangezien de schuldovername tot 95 % van de schuld bedraagt, nl. 556.000 euro, wil dat zeggen dat de schuld die jaarlijks door de gemeente Hove nog moet worden gedragen, vermindert tot ongeveer 29.000 euro.
Edegem : Reële schulden in 2019 : de gemeente Edegem heeft 15.848.400 euro af te betalen schulden ; het OCMW : 9.643.700 euro, het AGB : 115.000 euro. De totale schuld van de gemeente Edegem bedraagt dus 25.607.100 euro.
Hiertegenover staat dat Edegem recht heeft op (21.000.000 inwoners X 500 euro =) 10.500.000 euro schuldovername. Dat wil zeggen dat bij vrijwillige fusie ongeveer 40 % van de totale Edegemse schuld door de Vlaamse Overheid wordt overgenomen.
De schuldovername door de Vlaamse Regering betekent voor Edegem dat de schuldenlast vermindert tot 25.606.000 – 10.500.000 = 15.106.000 euro.
De jaarlijks te betalen aflossingen (de Periodieke leninglast) bedraagt :
– Voor de gemeente Edegem (in 2019) : 1.692.800 euro kapitaal-aflossingen en 531.000 interesten. Samen : 2.224.400 euro.
– Voor het OCMW in 2019 : 631.200 euro en 214.000 euro interesten. Samen 846.000 euro.
– Voor het AGB : 115.000 euro.
De jaarlijkse schuldaflossing bedraagt : 3.185.000 euro. Ongeveer 40 % hiervan komt in aanmerking voor schuldovername, te weten 1.940.000 euro. De jaarlijks door de gemeente te dragen schuld vermindert hierdoor tot ongeveer 3.185.000 – 1.940.000 = 1.245.000 euro.
Het nog op te vullen tekort bij de start van de fusie bedroeg 1.140.000 euro. Hier komt tegenover te staan 500.000 aan besparingen ; 556.000 euro schuldovername van Hove en 1.940.000 euro schuldovername van Edegem. Wat een positief saldo geeft van 2.996.000 euro, te verminderen met 1.140.000 euro. Blijft : overschot 1.856.000 euro.
Duidelijk dus dat de vrijwillige fusie voor beide gemeenten een positieve balans oplevert en er dus geen enkele vrees moet bestaan voor een negatieve impact op de begroting van de nieuw samengestelde gemeente.
De vrijwillig fusie van beide gemeenten kan dus een win – win situatie voor beide worden. Die kans wordt best nu gegrepen.
Beste lezer, ik heb gepoogd, op basis van recente gegevens, meer bepaald de Meerjarenbegroting 2014 – 2019 van beide gemeenten, een zicht te geven van wat de vrijwillig fusie zou kunnen opleveren.
Valide informatie laat vrije meningsvorming toe en is een beste basis voor verantwoorde besluitvorming.
Hier stop ik. Vanzelfsprekend zijn mogelijke fouten alleen mijn verantwoordelijkheid.
Arnold Herrebout,
Hove, 23/10/2016.
De auteur is gewezen schepen en huidig gemeenteraadslid in Hove voor de N-VA.
Foto’s © Gazet van Hove