VB-voorzitter over globalisering, identiteit en elite

door Sander Carollo – www.doorbraak.be .

Nieuwe stijl, nieuwe mensen en nieuwe thema’s. Dat waren de drie uitgangspunten van Tom Van Grieken toen hij drie jaar geleden voorzitter van Vlaams Belang werd. Wat de stijl betreft : Van Grieken communiceert creatiever en zachter (‘geen kritiek op mensen maar op het systeem’) dan Filip Dewinter. Bovendien treden fractieleiders Barbara Pas (Kamer) en Chris Janssens (Vlaams Parlement) meer op de voorgrond. Met nieuwe ideeën verbreedt Van Grieken nu ook de inhoud.

Doorbraak : Uw boek telt meer dan 300 pagina’s en 30 hoofdstukken. Wat is de essentie ?

Tom Van Grieken : ‘We staan voor een keuze. Nieuwe uitdagingen komen op ons af : hoe gaan we onze toekomst in eigen handen houden ? Hoe blijven we baas in eigen land ? Hoe gaan we om met de globalisering, die winnaars maar ook verliezers heeft ?’

‘Voor mij zijn die winnaars de elite. Ze bestaan uit enerzijds klassiek rechts-liberalen die vrij verkeer van goederen en personen heel leuk vinden omdat ze zo goedkope arbeidskrachten kunnen importeren en tegelijk welvaart kunnen exporteren. Anderzijds heb je links, dat heel graag nieuwe kiezers importeert en daarom – ondanks zijn progressieve waarden – de conservatieve islam omarmt. Die twee groepen hebben elkaar gevonden, zij zijn de kosmopolieten geworden.’

‘Tegelijk zijn er ook slachtoffers van globalisering. Een bouwvakker die zijn job kwijtgeraakt aan een Oost-Europeaan door sociale dumping, een arbeider die zijn fabriek ziet sluiten terwijl er een nieuwe open gaat in Turkije, een kleine zelfstandige die niet meer kan concurreren met de dumpingprijzen van kledingketen Primark, dat onder immens schandalige omstandigheden produceert in China … Gepensioneerden die zich hier niet meer thuis voelen door islamisering en criminaliteit … Maar ook de eerste en tweede generatie allochtonen die zich hier niet meer welkom voelen en wegtrekken uit bepaalde wijken zijn voor mij slachtoffers van globalisering.’

Politicoloog Jonathan Holslag, die het voorwoord van uw boek schreef, deelde uw bezorgdheid maar gaf ook kritiek. Volgens hem maakt Vlaams Belang onvoldoende duidelijk hoe zij een nieuw, welvarend Vlaanderen zal invullen. Staat dat dan niet in uw boek ?

‘In mijn boek geef ik duidelijk een aanzet om te tonen dat wij meer dan een één-themapartij zijn. Ik heb veel ideeën, zo pleit ik op vlak van onderwijs om burgerschap in de eindtermen op te nemen. Je kan namelijk niet verwachten dat mensen zich integreren als je niet weet waar je zelf voor staat.’

 

‘IDENTITEIT KAN JE NIET OPLEGGEN’

Nieuwkomers moeten voortaan al een integratieverklaring ondertekenen. Bent u ook voor een burgerschapsverklaring voor autochtonen ?

‘Ik vind dat niet nodig. Meer aandacht in het onderwijs vind ik voldoende. Via je ouders krijg je namelijk je nationaliteit. Per definitie ben je dan lid van de club.’

Wat doe je dan met autochtonen die de westerse waarden niet aanvaarden ?

‘Daar kan je niets aan doen. In mijn boek maak ik trouwens duidelijk het onderscheid tussen identiteit en nationaliteit. Identiteit kan je niet exact beschrijven en opleggen. Met nationaliteit kan dat wél. Daarmee zeg je als wetgever : dat zijn burgers van mijn staat en zij hebben verplichtingen tegenover de staat. Ik ben heel hard in het aanpakken van criminele vreemdelingen. Uiteraard hebben wij ook zelf crapuul onder onze autochtonen, maar die kan je niet wegsturen.’

Allochtone criminelen hebben eveneens de Belgische nationaliteit. Hen kan je dus ook niet wegsturen.

‘Inderdaad. Als het over onze nationaliteit gaat ben ik kleurenblind. Dan maakt het niet uit waar je vandaan komt en ben je een deel van de club. Ik vind alleen dat ze van nationaliteit een vodje papier hebben gemaakt. Bovendien is er een migratiestop nodig, want het verzadigingspunt is bereikt. Met de mensen die er zijn gaan we het moeten doen. Je afkomst maakt me niet uit, maar ik maak wel een onderscheid voor criminelen, profiteurs en islamitische extremisten. Zij moeten eruit, want ze verpesten het voor de autochtonen én de allochtonen. Na de aanslagen in 2016 lanceerde mijn partij trouwens het concept “uitburgering”. Wie terreurdaden pleegt, terroristen verheerlijkt of ermee sympathiseert zet zichzelf per definitie buiten de samenleving.’

Kan een moslima met een hoofddoek een Vlaming zijn ?

‘Zij kan een Vlaams staatsburger zijn op vlak van nationaliteit. Op vlak van identiteit zou dat niet kunnen, want de islam is niet compatibel met onze Vlaamse identiteit. Maar identiteit kan je niet van boven opleggen.’

U definieert gematigde moslims als gelovigen die niet de sharia aanhangen. Zij zouden volgens u dan de burgerschapstest doorstaan. Maar wat met Erdogan-manifestanten ?

‘Ik vind het niet normaal dat mensen met een Turkse nationaliteit hier amok maken over Erdogan. Dat ze dat maar in hun eigen land doen. Dat Turkse Belgen op een democratische manier zulke manifestaties organiseren … Dat is vrije meningsuiting. Ik stel me wel vragen bij hun loyaliteit als ze meer begaan zijn met hun land van herkomst. Bovendien beschikken ze meestal over een dubbele nationaliteit. Onaanvaardbaar vind ik. Ze moeten zichzelf maar de vraag stellen waar ze hun toekomst willen uitbouwen.’

‘EIGEN BEDRIJF EERST’

Terug naar Jonathan Holslag. Hij vindt het immoreel om bij Primark kleren te kopen. Vindt u dat ook ?

‘Nee, dat niet. Maar in mijn boek heb ik wel het perverse effect beschreven dat mensen die gaan winkelen bij Primark vaak ook hun eigen job onderuithalen. Dat Primark tegen dumpingtarieven onze markt kan betreden, dát vind ik immoreel. Die kledingketen werkt elders niet met dezelfde sociale omstandigheden die we in Europa hanteren.’

Ligt de verantwoordelijkheid ook niet bij de consument ?

‘Deels. Maar ik vind ook dat de consument die vrijheid heeft. Ik ben politicus en ik moet wetten maken om ons volk te beschermen. Als je hier wil produceren, heb je hoge arbeidskosten en hoge sociale kosten. Produceer je in ontwikkelingslanden dan kan zelfs kinderarbeid de regel zijn. Ik denk dat we daar vanuit Europa onze eigen markt voor moeten beschermen. We moeten daar niet naïef in zijn. De Verenigde Staten en China doen dat óók.’

IKEA ontwijkt belastingen en doet volgens BTB, de socialistische vakbond voor de transportsector, rechtstreeks aan sociale dumping. Kunnen we dan ook niet beter spullen gaan kopen bij de lokale meubelhandelaar ?

‘Jonathan Holslag is daar de exponent van. Hij gaat ook naar de lokale klerenmaker. Maar Vlaams Belang heeft ook ooit, in 2007, de campagne ‘Koop Vlaams’ bedacht. Ik vind nog steeds dat je bewust moet kopen, maar er zijn nog andere nobele initiatieven. Producten van bij ons moet de overheid meer stimuleren.’

Gaat u zelf naar IKEA ?

‘Ik ga zelf zoals iedereen ook wel eens naar IKEA.’

En koopt u Vlaamse producten ?

‘Als ik kan, doe ik dat. Maar niet alles wat je doet in je leven is honderd procent ideologisch geïnspireerd. Ik ga ook al eens eten bij McDonalds, maar daar gaat het niet over. Dat is het grote verschil tussen links en rechts : Groen wijst met het vingertje, terwijl ik vind dat je als overheid het voorbeeld moet geven.’

Bijvoorbeeld bussen voor De Lijn laten bouwen in eigen land in plaats van in Spanje, zoals u in uw boek schrijft.

‘Zo zijn er nog veel voorbeelden. Het is te gek voor woorden dat we voor overheidsaanbestedingen – ons belastinggeld – geen voorrang geven aan eigen producenten. Als je bussen hier produceert, krijg je werkgelegenheid, kunnen mensen opnieuw consumeren en draait de economie. Bovendien zijn er lasten op arbeid en geldt de btw waardoor je ook financieel een terugverdieneffect hebt. Ik vind dus dat we gerust wat meer het ‘eigen bedrijf eerst’-principe mogen gebruiken.’

We moeten opnieuw een toekomstgericht economisch beleid voeren, schrijft u in uw boek. Maak dat eens concreet.

‘Ik stel het volgende voor. We moeten stabiliteit voorzien. We mogen niet om de zoveel tijd onze wetgeving aanpassen. Ons land, zowel onze wegen als onze luchthaven, mag niet platgelegd worden door wilde stakingen. We moeten ook innovatie stimuleren. Waarom produceren we zelf geen elektrische wagens ? Ten slotte moeten we onze nutsvoorzieningen – gas, water, elektriciteit – in eigen handen hebben. Dat is iets heel anders dan het neoliberale verhaal van N-VA waarbij we privatiseren. Ik ben overigens niet tegen protectionisme, maar enkel en alleen als Vlaanderen aan protectionisme doen is niet slim.’

Wat dat betreft dus : meer Europa ?

‘Ik ben voorstander van Europese samenwerking op economisch vlak. Een van de weinige zaken die succesvol waren is de eengemaakte markt. Op andere vlakken ben ik voor minder EU.’

Moeten we overigens wel handel drijven met bepaalde landen ?

‘Het is een moeilijk debat. Ik wil dat debat eens voeren, maar dan ten gronde. Ik zou me bijvoorbeeld ernstige vragen stellen om nog handel te voeren met Saoedi-Arabië. Maar dat heeft vergaande implicaties : de argumenten om de handel met Saoedi-Arabië te doen stoppen kan je ook voor tien andere islamitische landen aanhalen. Met een land dat mensenrechten schendt moet je alleszins omzichtig omgaan.’

ONZEKER OVER TRUMP

Over naar het begrip ‘elite’. De winnaars van de globalisering zijn volgens u de elite. Horen de jongeren die tegen de brexit stemden ook bij de elite ?

‘Er zijn ook veel jongeren uit desinteresse niet gaan stemmen.Ik vind het overigens platte recuperatie om kiezers tot de elite te rekenen. Wat is voor mij de elite ? Een selectief kliekje in de politiek, waarbij mensen wel nog kunnen stemmen voor een andere regering maar niet voor een ander beleid. We zien dat ook in eigen land. Persoonlijk zijn die politici ook nauw verwant met een elitair clubje uit de media en het bedrijfsleven. Dat establishment vertegenwoordigt alleen nog maar zichzelf en al lang niet meer het volk. Ik heb het gevoel dat de gewone man en vrouw in de straat vindt dat er naar hij of zij niet meer geluisterd wordt. Aan die mensen hun kant sta ik.’

U bent ook voorstander van referenda omdat je hierbij de elite kan counteren.

‘Ja, het brexit-referendum is voor mij het mooiste voorbeeld : ongeacht de uitslag hadden de Britten sowieso gewonnen. Zij konden oordelen of zij wel of niet hun nationale soevereiniteit wilden afstaan aan een hoger supranationaal niveau. Wij als Vlamingen hebben nog nooit die kans gekregen. Dat wordt in onze plaats beslist in de salons van Brussel en op Europese tops, door die elite dus.’

De meeste mensen die tegen referenda zijn vinden het een te eenvoudige keuze, ja of nee, om aan de bevolking voor te leggen.

‘Als je als leider schrik hebt voor de mening van je volk, ben je het niet waard om een leider te zijn van je volk. Mensen zijn slim genoeg. Gaan we doen alsof Zwitserland, waar referenda schering en inslag zijn, een slecht gerund land is ?’

In Zwitserland ontstaat er wel referendummoeheid : het aantal mensen dat gaat stemmen neemt af.

‘Dat weet ik niet. En je hebt natuurlijke voldoende handtekeningen nodig om een referendum te houden. Er moet dus altijd een draagvlak zijn. Die referenda worden bovendien gebundeld. Ik pleit ook niet voor een honderd procent Zwitsers systeem, want dat zit niet in onze cultuur. Maar als je standpunten bundelt en het vrijwillig laat gebeuren, waarom niet ?’

Wat zijn dan de criteria om een referendum in te voeren ?

‘Ik vind : over zo goed als alles.’

Ook over de grondwet ?

‘Ja. Ik heb geen angst voor de mening van de mensen. Als je sterke argumenten hebt, dan win je.’

Moet er dan ook geen tweederdemeerderheid zijn, zoals sommigen voorstellen ?

‘Nee. Ik heb het referendumgedeelte niet concreet uitgewerkt in mijn boek, maar – ik zeg maar iets – als je 10.000 handtekeningen verzamelt, mag je van mij vragen aan de regering of ze een referendum organiseren.’

Terug naar de term ‘elite’. Behoort Donald Trump tot de elite ?

‘Trump hoorde als bedrijfsleider zonder meer tot de elite. Met het discours dat hij als presidentskandidaat verkondigde was hij daarentegen duidelijk de anti-establishmentkandidaat. Hij won niet alleen tegen Hillary Clinton en de media in, maar vooral tegen de Republikeinse partij in. Hoe hij zich nu gedraagt als president maakt me wel onzeker. Hij is nogal wispelturig.’

Dat is volgens critici van populisten het grote gevaar : eens aan de macht loopt het mis voor hen.

‘Dat noem ik het populisme van de elite. Als de argumenten op zijn, begint men altijd met doom-scenario’s. Na de brexit zou Groot-Brittannië wegdrijven, de economie ging instorten, bedrijven zouden wegtrekken …’

De ideeën van Trump botsten met het establishment van zijn partij. Bewijst dat niet dat je ook in een presidentieel systeem compromissen moet sluiten ?

‘Ja, maar dat heeft het voordeel dat de president geen excuus heeft : hij kan zich niet verstoppen achter een coalitie.’

EDMUND BURKE

Even terug naar Primark. De Morgen-commentator Bart Eeckhout vergeleek Primark met de slachthuistoestanden in Tielt. Hij vindt ze allebei even erg.

‘Ik vind slachthuis-toestanden zelfs nog veel erger. Ik vind dat gruwelijk hoe die beestjes daar behandeld zijn. Ik vind trouwens dat je het fatsoen van een samenleving kan meten aan hoe ze omgaat met wezens die zich niet kunnen verweren.’

In Nederland keurde de Tweede Kamer een voorstel van de Partij voor de Dieren goed om cameratoezicht in alle Nederlandse slachthuizen te houden. Had dat ook een voorstel van Vlaams Belang kunnen zijn ?

‘Jazeker. Ik heb in mijn boek zelfs enkele hoofdstukken moeten laten sneuvelen. Over dierenwelzijn had ik nochtans graag een deel geschreven.’

In hoeverre valt uw boek samen met uw partij ? Opmerkelijk ook : er staat geen Vlaams Belang-logo op.

‘Het zijn geen partijstandpunten, het is een boek van Tom Van Grieken. Het Vlaams Belang moet weer een ideeënpartij zijn, wat het overigens altijd is geweest. Ik heb nog nooit een burgemeester of minister geleverd, maar onze ideeën zijn wel mainstream geworden. Dat probeer ik met dit boek ook. Ik wil het politieke debat op gang trekken. Ook intern zal dit boek besproken worden. Weinigen hebben het vóór de publicatie gelezen. Hopelijk zullen er heel veel delen opgenomen worden in het partijprogramma.’

Zijn alle ideeën wel nieuw ? Als minister van Defensie legde voerde Pieter De Crem al de vrijwillige legerdienst in voor mannen en vrouwen, iets wat u nu voorstelt.

‘Ik vind dat we uit de fouten moeten leren. De resultaten hiervan zijn zeer beperkt geweest. In al die tijd hebben er 750 mensen aan deelgenomen en is drie vierde afgehaakt – na 2 dagen kon je er ook al uitstappen. Mijn principe is helemaal anders. We krijgen veel van de samenleving maar we geven eigenlijk niets terug. Daarom pleit ik voor een verplichte burgerdienst. Je kan dat op allerlei manier invullen, bijvoorbeeld door kansarmen te helpen met hun huiswerk of in een zorghuis te gaan helpen. Ook een vrijwillige legerdienst van zes maanden is mogelijk. Daar mag dan ook iets tegenover staan : een loon of een fiscale compensatie.’

Waarom heeft u niet al uw ideeën overzichtelijk gebundeld in uw boek ?

‘Dit is geen verkiezingspamflet. Anders had ik een programma geschreven. Het boek is in twee grote delen opgedeeld. Eén : een politieke analyse over die nieuwe breuklijn : de winnaars en slachtoffers van de globalisering. Het beste antwoord op de globalisering is de natiestaat. Vervolgens doe ik tal van voorstellen om die natiestaat zo goed mogelijk te laten werken. Zo heb ik bijvoorbeeld een groot hoofdstuk over hoe de overheid moet functioneren.’

U verwijst in uw boek vooral naar interviews en artikels. Welke auteurs en boeken hebben u eigenlijk geïnspireerd ?

‘De conservatieve denker Edmund Burke vind ik heel interessant. Maar ik heb het boek niet te zwaar willen maken, het is een heel toegankelijk geworden. De eerste teksten zijn trouwens opiniestukken die de schrijvende media niet wilden publiceren.’

 

SCHAF DE VRT AF

U vond geen Vlaamse uitgever. Uitgeverij Van Praag is in Nederland gevestigd.

‘Mijn uitgever houdt ervan om tegen de stroom in te zwemmen. Toen hij met mij in zee ging, was hij trouwens niet zeker of het boek in Standaard Boekhandel zou geraken. Dat is uiteindelijk gelukt.’

Mag u dan nu wél op de boekenbeurs komen ?

‘Als het boek goed verkoopt, dan zou die kans bestaan.’

Iets anders. Een vrij radicaal standpunt in uw boek is het afschaffen van de VRT.

‘We moeten ons afvragen of een publieke omroep nog van deze tijd is. Zijn mensen die enkel vtm kijken en Qmusic luisteren slechter geïnformeerd ? Zijn landen met een kleine openbare omroep echt slechter geïnformeerd ?’

Er is een verschil tussen een kleine openbare omroep en helemaal geen openbare omroep.

‘We moeten alles in vraag durven te stellen. Wat is in tijden van internet en sociale media de meerwaarde van een openbare omroep ? Als ik één ding zou overhouden van de VRT zou het nieuwssite deredactie.be zijn.’

Hoe moet de overheid volgens u dan voor nieuwsvoorziening zorgen ?

‘Je kan bijvoorbeeld aan commerciële omroepen zeggen: wil je nog een kabelvergunning hebben, dan moet je een bepaalde aandacht geven aan verslaggeving van cultuur, sport, politiek …’

Ziet u een traditionele nieuwsuitzending zoals het Het Journaal verdwijnen?

‘Ja. Misschien ben ik hier wel wat fundamentalistisch in. Zelf heb ik al bijna drie jaar geen tv meer. Nochtans ben ik zeer goed geïnformeerd. Wie een paar nieuwssites leest is grosso modo wel mee hoor. Mensen wachten ook niet meer op het tv-nieuws om zich te informeren. De manier hoe we omgaan met nieuws zal de komende tien jaar drastisch veranderen.’

Het Vlaams Parlement wil een eigen tv-zender. Een goed idee ?

(denkt na) ‘Ik ben er niet uit.’

Veel politici klagen omdat ze te weinig in de media komen.

‘Alleen Vlaams Belangers hebben het recht om daarover te klagen.’

Uw partij komt toch al meer op Terzake en in De Afspraak.

‘Als het gaat over buitenlandse thema’s, over binnenlandse politiek niet. Over mijn boek heb ik welgeteld één kort interview gegeven, enkel voor het middagjournaal.’

 

‘ER BEWEEGT IETS OP RECHTS’

Vlaams Belang bestaat dit jaar overigens 40 jaar. Zijn er activiteiten gepland ?

‘Ja ! Op 1 oktober houden we in Antwerpen een groot partijfeest.’

Hoe ziet u de toekomst ? VB is momenteel een kleine partij en afhankelijk van wat LDD en Hendrik Vuye en Veerle Wouters gaan doen kan er concurrentie op rechts komen.

‘Concurrentie op rechts zou dom zijn. Hendrik, Veerle en Jean-Marie zijn altijd welkom maar ook niet ten koste van alles.’

Worden er gesprekken gevoerd ?

‘Mocht dat het geval zijn, dan nog zou ik het bevestigen noch ontkennen. Er zijn wel goede persoonlijke contacten. Dat is een goede eerste stap en daar houd ik het momenteel nog graag bij. Er beweegt alleszins iets op rechts. Er is nu drie jaar stilstand. Mensen blijven op hun honger zitten, zowel communautair als sociaaleconomisch.’

 

Foto’s (c) Gazet van Hove.