Niet voor de kenner
www.doorbraak.be – door Harry De Paepe
Je hebt zo van die boeken die handig zijn om in de boekenkast te hebben. ‘Hoe zat dat nu weer ?’ Ik beken, in wikipediatijden klinkt dat behoorlijk ouderwets.
Kleine middeleeuwen, grote moderne geschiedenis
Het boekje van Niek Pas is zo’n werk. De auteur biedt de lezer een beknopt en heel pruimbaar overzicht van de geschiedenis van dat indrukwekkende land. Het werd oorspronkelijk geschreven in 2008, maar in het voorbije decennium gebeurde toch wel het een het ander. Daarom leek het voor de schrijver een goed idee om het te herwerken. Meteen een aan te stippen minpunt aan dit boek. Het gaat veel uitgebreider in op de geschiedenis van Frankrijk vanaf de nieuwste tijden. De Romeinse tijd en de middeleeuwen beslaan 58 blz tegenover 133 pagina’s voor de moderne geschiedenis. Nochtans is het middeleeuwse Frankrijk minstens zo kleurrijk.
Oude tweedeling
Pas licht bijzonder helder het contrast tussen Vichy Frankrijk en bezet Frankrijk toe tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij probeert de houding van maarschalk Pétain en zijn Vichy Republiek te verklaren. Voor de lezer wordt ook het voortdurende conflict tussen het conservatieve kamp en het progressieve kamp vanaf 1789 klaar uitgelegd. Van de slachting van de Zwitserse Garde in 1792 over de Commune van Parijs in 1871 tot ‘Nuits Debout’ en ‘La Manif pour tous’ in de voorbije jaren. Frankrijk is een land gespleten tussen de traditie van de monarchie en de traditie van de republiek.
Charles De Gaulle slaagde er door zijn persoonlijkheid in om deze twee tradities met elkaar te verzoenen in de Vijfde Republiek. Tot 1968. Vandaag ziet Niek Pas een gespleten samenleving. ‘Het enthousiasme voor de jonge president, diens elan en positieve en open blik op de wereld kunnen niet verhullen dat de Franse samenleving ten diepste is gespleten. Zowel langs de klassieke kloof van links versus rechts maar ook langs die nieuwe breuklijn van open versus gesloten samenleving.’
Grote uitdagingen
De auteur stelt immer vast dat de tanende macht van almaar meer multi-entnische Frankrijk leidt tot een groeiend onbehagen. De genoemde ‘jonge president’, Emmanuel Macron, staat volgens hem voor enorme uitdagingen : een hoge staatsschuld, een hoge jeugdwerkloosheid, een hoog begrotingstekort, een verouderde verzorgingsstaat, de nood aan een verduurzaming van de energie, terreur, grensbeveiliging, … ‘Hoe de crisis in de zelfperceptie, die onlosmakelijk is verbonden met nationale identiteit, te overkomen ? Macron wil op zoek naar nieuwe verbindingen, en die zijn nodig, want Frankrijk is verdeelder dan ooit over de manier van en toekomst van samenleven.’
De Frankrijk-kenner en -liefhebber is op zich niet veel met dit boek. Wie echter nog veel te leren heeft over het land kan het gebruiken als een eerste kennismaking.
