Door Pieter Bauwens – www.doorbraak.be
N-VA kan toch verliezen en Groen wordt toch niet dé uitdager. Vaams Belang en CD&V zijn in de campagne gekomen.
Vlak voor de moeder aller verkiezingen ziet de campagne er helemaal anders uit dan in het begin. N-VA kan toch verliezen en Groen wordt toch niet dé uitdager. Vlaams Belang en CD&V zijn in de campagne gekomen.
Op 1 mei leek de campagne eenvoudig. De race werd gelopen tussen de N-VA en Groen. Iets waar ze allebei beter van werden. Het opbod zou hen beiden hoger stuwen. CD&V deed een wanhoopspoging door ‘Hilde’ in de race te brengen. Over Vlaams Belang werd niet gesproken. De grote veranderingen in de campagne lijken peilingen, ondoordachte programma’s en Facebook.
Boeken, wijn en salariswagens
Eerst de ondoordachte programmapunten. Groen liet zich genadeloos framen als de partij die u zou belasten op uw boeken en dure wijn. Misschien onnozel, maar ze hebben wel zelf aanleiding gegeven tot die interpretatie. Een vermogenskadaster werd eenzelfde onverkoopbaar standpunt als het rekeningrijden van de N-VA.
Er is werk voor de communicatieafdeling van Groen
Al eerder had Groen zich laten vastrijden in de discussie over de salariswagens. Groen wil die afschaffen en de opbrengst daarvan herverdelen. Een verdedigbare stelling voor een sociaaleconomische linkse partij, maar Groen lijkt daar zelf beschaamd over te zijn. Ze slagen er niet in dat goed, open en frank te communiceren en worden zo de partij die werkenden 500 euro per maand wil afnemen. Een vraag van een journalist daarover en de Groen-boegbeelden schieten in een kramp. Daar win je geen nieuwe kiezers mee. Er is werk voor de communicatieafdeling van Groen. Ofwel verdedig je dat en zorg je voor een goed verhaal ofwel voer je dat punt af, zoals N-VA deed met het rekeningrijden.
Klimaat
Daarnaast is in het ‘geweld’ van de campagne het klimaat als thema zo goed als verdwenen. Het gaat wel over de energiefactuur, maar de gemiddelde kiezer lijkt niet wakker te liggen van de kernuitstap. En over de klimaatbetogingen horen we ook alsmaar minder. Zoals enkele commentatoren zeiden toen de klimaatmarsen gestart zijn : te vroeg gepiekt.
Alsof ze de mensheid verraden bij het eten van een biefstuk
Daarnaast schrikt de hele retoriek over het klimaat ook kiezers af. Een politicus merkte me onlangs op dat hij een afkeer merkt bij kiezers van de betutteling in het klimaatdebat. Ze willen niet dat iemand hen zomaar de regeltjes komt voorschrijven hoe een goed mens te zijn. Alsof ze de mensheid verraden bij het eten van een biefstuk of een familiebarbecue, met diesel rijden en een open haard hebben. Ook dat straalt af op Groen.
Peilingen
Peilingen maken meer en meer deel uit van de journalistiek. Ze zijn een journalistieke realiteit. Het lijkt een dagelijkse overhoring onderweg naar het examen op verkiezingszondag. Elke relativiteit van de peilingen wordt vergeten. Verkiezingszondag wordt ook altijd opnieuw verwezen naar de peilingen. Een peiling kan een partij nog voor de verkiezing tot verliezer bombarderen, of omgekeerd.
Plots leek niet langer Groen, maar Vlaams Belang de grote uitdager van de N-VA
Die peilingen deden alle spots draaien richting Vlaams Belang die van flirten met de kiesdrempel steeg in de peilingen richting 15%. Plots leek niet langer Groen, maar Vlaams Belang de grote uitdager van de N-VA. Iets wat vele N-VA’ers al eerder hadden aangevoeld. Want er leeft iets bij ‘de mensen’ in verband met ‘vreemdelingen’. Dan wordt één amalgaam gemaakt van de transmigranten, vluchtelingen, asielzoekers en migranten, bovenop de ergernis over Poolse bouwvakkers en Roemeense vrachtwagenchauffeurs. Irrationeel, maar wel reëel. Veel kiezers willen dat er iets gebeurt, liefst ook nog dringend. Twee partijen spreken daarin door, maar N-VA draait iets meer de tong dan Vlaams Belang.
N-VA of Vlaams Belang ?
De vraag is in hoeverre N-VA en Vlaams Belang communicerende vaten zijn. Te meer dat de communicatie van de N-VA zeer mild is. Ze leken zich deze campagne eerder te richten op de centrumkiezer dan op het behoud van de Vlaams Belangkiezer. Een analyse die Bart Maddens op onze podcast maakte. Dat is een logische keuze als de belangrijkste tegenstander Groen is. Maar is het dat ook nu nog ?
We mogen niet onderschatten dat heel wat mensen de stijging van de energiefactuur echt voelen. Dat mensen ongerust zijn dat hun kinderen het slechter zullen hebben dan zijzelf. Kiezers zijn niet dom. De begroting komt misschien niet veel in het nieuws, maar ze beseffen dat én besparen op de begroting én besparen om de vergrijzing te betalen hard zal aankomen. Vlaams Belang heeft daarbij een uitgesproken linkser of -zoals ze zelf zeggen- socialer profiel. N-VA is een regeringspartij die dus medeverantwoordelijk is voor de huidige toestand.
Quid CD&V ?
de perceptie is dat CD&V het goed doet
Wat dan met de CD&V ? Ook die is door de peilingen opnieuw in de campagne gekomen. Al blijkt in die peilingen niets meer dan dat CD&V niet te veel verliest. Perceptie is realiteit en de perceptie is dat CD&V het goed doet. Afgeschreven op 1 mei, tweede partij in de peiling een week voor de verkiezingen. Het kan.
Het kan ook dat er kiezers zijn die meegaan in het discours van CD&V die ‘kiezen voor mensen’ of ‘kiezen voor oplossingen’. Pragmatisme als politieke filosofie, spreekt het kiezers aan in onzekere tijden ? Normaal gezien doen zo’n partijen het niet goed als er grote tegenstellingen zijn. Maar de CD&V kan altijd verrassen. Het zou niet de eerste keer zijn. Vergeet ook hun verwevenheid met het Vlaamse middenveld niet, hun aanwezigheid onder de Vlaamse kerktorens, die is er nog altijd. Ook CD&V lijkt in de laatste rechte lijn Groen verdreven te hebben als uitdager van de N-VA.
Quid Volksfront
Zondag moet het gebeuren. Tot dan zijn de speculaties over een mogelijke coalitie als praatjes over het weer van volgende maand. Er is te weinig informatie om er iets zinvol over te zeggen. Hetzelfde geldt voor veto’s. Het is leuk om vandaag te zeggen dat u volgende maand zeker uw paraplu zal bij hebben, maar als het die dag 30 graden is staat u voor aap. Iemand zou dat op Twitter ‘getater, getoeter en gekwaak’ noemen.
Anderzijds schijnen wij bij deze verkiezingen te vergeten dat er ook een Franssprekend deel is, die andere democratie. De krachtsverhoudingen daar zijn zeer belangrijk, want in het verleden zijn de federale regeringen gevormd in het Franstalig landsgedeelte. Ook daar zijn peilingen en die tonen een heel ander beeld dan in Vlaanderen.
Zondag begint alweer een nieuwe politiek periode in een nieuwe politiek realiteit. Ook die zal helemaal anders zijn dan nu en kan volgende maand nog anders zijn.
PIETER BAUWENS
Pieter Bauwens is sinds 2010 hoofdredacteur van Doorbraak.
Foto’s © Gazet van Hove.