In Nederland hebben we een ‘intelligente’ lockdown. Wat dat precies inhoudt, weet niemand, behalve dan dat je naar buiten mag en bepaalde winkels continu open zijn gebleven (Action, Kruidvat, supermarkten, slagers, Blokker, Praxis, Gamma, Hornbach, ijszaken, patatboeren, bloemisten, Mediamarkt, apothekers). Daarnaast wordt aangeraden om oudere mensen van jongere te scheiden. Als je ouders ouder dan zestig zijn, is het ‘verstandiger’ om weg te blijven.
Ook mag je met niet meer dan drie mensen over straat – in sommige steden zelfs maar twee -, tenzij je een familie bent. En als je dan zo nodig met anderen moet verkeren, doe dat dan op anderhalve meter afstand, is het advies. Succes ermee. Kun je net zo goed thuisblijven.
Dat is dan ook precies het advies dat onze minister-president ons geeft: “Blijf thuis, restez à la maison, bleib zu Hause.” Waar er in Europa nog burgers zijn die denken de toerist uit te kunnen hangen, weet ik niet. Hoe ze hierheen zouden moeten komen met de gesloten grenzen, is mij een raadsel. Het enige besluit dat we kunnen trekken, is dat waar eeuwig over geruzied werd in tijden die nu ver weg lijken: de grenzen blijken dicht te kunnen. Het is een wonder.
Het nieuwe normaal
Anders dan in andere landen is het in Nederland niet verboden om naar buiten te gaan of om andere mensen te ontmoeten. Voor mensen met een kantoorbaan blijkt het thuis-zijn desondanks een mentale dobber: het hele gezin is thuis. De hele dag. Opeens besef je dat kinderen aandacht nodig hebben, dat die partner er ook is als je ‘me-time’ nodig hebt en wordt ‘multitasken’ nu pas een uitdaging. Tussen al die mensen met wie je normaliter een geheel andere interactie hebt dan de zakelijke, moet je ook nog werken. Er zijn mensen voor minder van het dak gesprongen.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er voor mij weinig veranderd is: ik woon alleen en werk vanuit huis. Door de ‘intelligente’ lockdown zijn alle externe prikkels weggevallen. De rust in mijn lijf en geest zijn zoals tijdens een vakantie in tropische oorden. Met dat verschil dat ik me realiseer dat die tropische oorden in de nabije toekomst een illusie zullen blijken. De lockdown, al dan niet intelligent, heeft als gevolg dat onze economie volledig tot stilstand is gekomen. Het besef bij de jammerende thuiszittende mensen daalt echter extreem langzaam in. Als we maar braaf doen, dan waait het virus voorbij en gaan we weer ‘normaal’ doen. Ondertussen hamert onze minister-president op een ‘nieuw normaal’ : de anderhalve-meter-maatschappij.
Morele verontwaardiging
Waar de thuiszittende loonslaven zich afvragen hoe het zit met de vakantiedagen en of het vakantiegeld wel wordt uitbetaald, happen ondernemers naar adem terwijl ze kopje onder gaan. Er zijn 150.000 faillissementen voorspeld in Nederland. Dat we straks allemaal werkloos (kunnen) zijn, wil niet doordringen tot de massa. Deze week zijn bedrijven begonnen met het vragen van loonoffers aan hun werknemers. 20 procent ‘vrijwillige’ salarisinlevering, anders kan het bedrijf niet garant staan voor continuïteit van de onderneming dan wel banen. Hoe kan een lockdown, al dan niet ‘intelligent’, het failliet van een land rechtvaardigen? Het is de discussie die inmiddels voorzichtig geopperd wordt: ja, er sterven mensen aan corona, maar is sterven niet menselijk? Zeker als het om ouderen gaat ?
De morele verontwaardiging bij het opwerpen van die vraag, is groot. Net zoals de morele verontwaardiging groot is als je naar buiten gaat, vrienden ontmoet, samen wandelt en je ouders bezoekt. ‘Mag niet !’ is de reflex. En dat terwijl het mag in Nederland. Het mág. De waanzin is echter absurd. Zelfs zonder viroloog te zijn, begrijpt eenieder dat een virus zich niet aan grenzen houdt. Alle landen hebben een andere aanpak, overal zijn doden en de toekomst is niet voorspelbaar. Pas achteraf valt te beoordelen wat de beste aanpak zou zijn geweest. De vraag is of dat een leefbaar, geweldloos ‘achteraf’ is geworden waarbij iedereen nog een dak boven zijn hoofd heeft en een variant op een baan. Achteraf weten we pas wat de gevolgen van de lockdown voor de economie zullen zijn, al dan niet intelligent. Dat er een crisis aankomt, is evident. En om dat te zien, is realiteitszin nodig in plaats van ‘intelligentie’. #staysafe zeggen we in Nederland. En #houvol.
Foto’s (c) Gazet van Hove.