Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert gaat voor Vivaldi : dat konden we gisteren in verschillende media lezen en horen. Lode Vereeck, ooit LDD, maar sinds 2014 terug bij Open Vld aangesloten, weet dit maar matig te appreciëren. Dat liet hij duidelijk blijken op Twitter. Wij vroegen hem om zijn mening.
Kan u de keuze van Lachaert bevestigen ?
Vereeck : ‘Ik zit niet meer in het partijbestuur en heb ook geen formeel contact meer met de partijtop, maar u weet, de Open Vld is zo lek als een zeef en er zijn altijd wel mensen die informeel praten. Ik kan dus bevestigen dat de partijtop die beslissing heeft genomen samen met Egbert Lachaert. Zij hebben die bocht genomen.’
Wat zijn volgens u de gevolgen van die beslissing?
‘Dat ziet er niet goed uit. Wat mij betreft leeft de partijtop in een bubbel, de bubbel van twintig noem ik die. Ik denk dat zij geen voeling meer hebben met de basis. Ik heb geen formeel contact meer met de top, maar nog wel met het lokale kader : burgemeesters, schepenen, gemeenteraadsleden en partijleden. Die zijn zwaar gechoqueerd. Die 61% die voor Lachaert hebben gestemd, hebben dat gedaan omdat ze in hem geloofden. En omdat hij paars-groen in de gracht had gereden, wegens imbuvable. Die mensen zijn zeer, zeer diep ontgoocheld.’
‘Er was een opportuniteit. Mocht N-VA wat meer naar links gaan leunen, dan zouden er wel wat liberalen de weg terug hebben gevonden naar Open Vld. Dat kan je nu wel vergeten. Paars-groen is nog linkser dan paars-geel. Dat gaat volgens mij tot een catastrofale verkiezingsuitslag leiden.’
Belgische trom
Vereeck begrijpt niet waarom bij Open Vld de belgicistische trom nu wordt geroerd. ‘Dat is een groot verschil met geloven in een federaal model, waarbij bevoegdheden vooral naar de regio’s gaan. Dat model is niet meer dan de toepassing van de principes van de homogene bevoegdheden en subsidiariteit. De zaken die nu waren uitgelekt (van de nota Magnette-De Wever, nvda) zijn helemaal niet zo spectaculair. Dat zijn uiteindelijk de voorstellen die ook vanuit PS en sp.a komen. Vande Lanotte (sp.a) en Di Rupo (PS) spreken ook van regionalisering van Justitie en Politie. Dat zijn zaken die ook door socialisten die wat gezond verstand hebben, worden onderschreven.’
‘Er zijn gewoon een aantal zaken die beter functioneren op het regionale niveau’, vervolgt Vereeck. ‘Sommigen willen dat omwille van Vlaamse gevoeligheden. Ik wil dat omwille van de efficiëntie, homogeniteit en subsidiariteit : je legt de bevoegdheden op een zo laag mogelijk niveau, dicht bij de mensen. Ik vind de zaken die ik gezien heb uit de nota Magnette-De Wever zeker niet revolutionair. Wel evolutionair, in de goede richting. Dit wordt gedeeld door rechts Vlaanderen én links Wallonië. Dan weet je dat je eigenlijk terechtkomt in de redelijkheid van het centrum.’
Kwalijke gevolgen van paars-groen
Vereeck lijst op wat volgens hem de directe kwalijke gevolgen gaan zijn van paars-groen. ‘Ten eerste krijg je kapitaalsvernietiging voor spaarders en investeerders door een vermogensheffing of een vermogensrendementsheffing. Dat laatste is een systeem waarbij de fiscus uitgaat van een vast rendement, los van het feit of je dat effectief haalt of niet. Daar word je dan op belast. Dat werkt echt kapitaalsvernietigend.’
‘Ten tweede komen er eindeloze begrotingstekorten, want door corona is er geen enkel Europese controle meer op dit vlak. En paars-groen heeft een slecht palmares wat dat betreft.’
‘Ten derde komt er meer CO2, omdat ze van kern- naar gascentrales gaan. Lachaert heeft nochtans altijd gepleit voor kernenergie, maar dat kan je met de Groenen vergeten.’
‘Als vierde punt komt het abortusthema, dat misschien wel goed ligt in het liberale kamp, maar waarover je in Vlaanderen toch een eerder conservatieve houding tegenover ziet. Ik vind, als democraat, dat je daar rekening mee moet houden.’
‘Als laatste kwalijke punt is er dan het feit dat er geen Vlaamse meerderheid meer is. Wanneer cdH erbij komt, zit in Vlaanderen 65% in de oppositie ! Dat kan toch niet !’
Negatief project
Het valt Vereeck vooral op dat het project eigenlijk negatief is. ‘Waarom gaat men nu plots naar paars-groen ? Eerst en vooral : ze zijn op hun tenen getrapt. Ja, sorry hé, wanneer je als politicus maatschappelijke en politieke keuzes gaat maken omdat ze op uw tenen hebben getrapt, dan is dat ronduit kleinzielig. Ik heb de afgelopen jaren wat meer moeten slikken… Daarnaast willen ze zich onderscheiden van de N-VA. Wat is dat voor onzin ? Ze gaan de Belgische trom roeren omdat de N-VA, waar heel wat liberalen bijzitten, Vlaamsgezind is. Dat is toch geen argument ? Het is toch belachelijk dat je je maatschappijvisie laat bepalen door tegen een andere partij te zijn ?’
Als laatste aanwijzing voor de negatieve invalshoek haalt Vereeck het anticonservatisme aan. ‘Open Vld is tegen de wat meer conservatieve mensen in onze samenleving die de abortusuitbreiding niet zien zitten. Ik herhaal, als liberaal kan je daarvoor pleiten, maar er is nu eenmaal een conservatieve meerderheid in Vlaanderen die daar niet achter staat.’
‘Het is alsof ze zich rond die ethische elementen verzamelen. Ik noem dat ethische troostprijzen, want de grote maatschappelijke thema’s, zoals euthanasie, abortus en het homohuwelijk, die zijn al binnen gehaald. Dat is niet de basis waarop je een liberaal regeerakkoord gaat bouwen.’
Hoe laag kan een lat liggen ?
Welke richting zou het volgens Vereeck dan wel moeten uitgaan ? ‘Voor mij is het duidelijk : mijn favoriete coalitie is blauw. Maar ik zie dat de meeste mensen voor geel-rood hebben gestemd in Vlaanderen en Wallonië. Dan vind ik, als democraat, dat dát de as moet zijn voor een regering. Dat is de meerderheid van de mensen. Dan kan je als liberale partij proberen om daar bij aan te sluiten en een aantal blauwe accenten te leggen.’
‘Ik weet alleen dat er in paars-groen niets meer overblijft voor de liberalen. De PS heeft al laten weten dat ze niets meer gaan toegeven op wat ze met de N-VA al onderhandeld hadden. Waarom zouden ze ook… Lachaert kon toen meedoen, waarom zouden ze nu plots minder van hem vragen ? En dan moeten ze Ecolo nog gaan tevreden stellen. Ik weet niet hoe laag de lat voor Lachaert nog kan…’
Oubollig belgicistisch of dynamisch Vlaams
‘Voor mij is het heel duidelijk wanneer je vraagt waar de partij naartoe gaat,’ verduidelijkt Vereeck. ‘Open Vld moet nu een keuze maken. Kiezen ze voor een oubollige, belgicistische partij of kiezen ze voor een dynamische Vlaamse partij die het opneemt voor de ondernemers ? Je hebt dan de bubbel van twintig in Brussel en je hebt de basis. Ik vertolk, samen met vele anderen, wat die basis wil.’
‘Bij Open Vld moeten ze goed beseffen dat hun electoraal succes — en dat is toch het streefdoel — vooral geboekt werd toen ze gefusioneerd zijn met grote stukken van de Volksunie. Toen was er wel een Vlaams verhaal, met Guy Verhofstadt op kop. Die stelde dat de fiscaliteit en de sociale zekerheid moest gesplitst worden. Ik ga zelfs niet zover. Wanneer ik nadenk over het land, dan denk ik dat er een aantal bevoegdheden nog steeds op het federale niveau horen : Defensie, Buitenlandse Zaken, Schuldbeheer… Maar ook Sociale Zekerheid, Dat geldt ook in een huwelijk. Wanneer je niet meer solidair bent, elkaar niet meer helpt, dan ben je eigenlijk gescheiden.’
‘Maar het punt is dat in die periode, met Guy Verhofstadt en een sterk Vlaams programma, de grote electorale winsten werden geboekt,’ benadrukt Vereeck. ‘Het hogere partijkader doet nu heel hard haar best om het tegendeel te beweren. Die weten dus écht niet wat er leeft en wat ik hier aan reacties binnenkrijg.’
Moeheid
De bevolking is het stilaan moe, volgens Vereeck. ‘Ik vind dat we de kaart van de verkiezingen mogen trekken. Het wordt stilaan écht gênant. Het wordt gewoon schadelijk. Er komt een moment dat de Belgische kiezer zal zeggen “Ga weg, laat ons opnieuw kiezen, want deze club van mensen kán het niet.” Er heerst bij iedereen moeheid over dit schouwspel.’
Bij nieuwe verkiezingen krijgen we natuurlijk weer dezelfde club voorgeschoteld. Vereeck wijst in dat verband nog op een oud liberaal zeer. ‘De liberale leden en het middenkader die dit allemaal aanschouwen, die weten dat de partijcongressen van Open Vld eigenlijk applauscongressen zijn. Ik vertel hier geen geheim. Op het moment dat iets moet worden goedgekeurd, worden alle medewerkers opgetrommeld om te komen stemmen en de top te ondersteunen. Ik denk dat er daar ook een stuk moeheid speelt. De leden kunnen toch niets veranderen, want de partijtop zorgt er voor dat hun punten er op een congres door geraken. Dit in tegenstelling tot de N-VA. De partijraad van de N-VA stemt autonoom. De voorzitter moet daar uit zijn pijp komen om een meerderheid te halen. Bij Open Vld zitten er — op een paar dissidenten na — voldoende partijapparatsjiks die stemmen zoals de top het wil. Dat veroorzaakt bij de leden een zekere apathie.’
‘Vandaag zit ik niet meer in het partijbestuur. Ik ben niet meer gebonden door enige zwijgplicht. Integendeel, ik moet nu van buitenuit duwen en trekken om de partij de juiste richting in te sturen. Ieder moet zijn rol spelen. Ik speel nu de mijne.’