In deze aflevering van Doorbraak Radio bespreken Bart Maddens en Pieter Bauwens de politieke actualiteit. Naast de coronacrisis en de aangekondigde versoepelingen die de actualiteit blijven domineren kwam er deze week een nieuw voorstel voor de toekomstige staatshervorming bovendrijven. Kan België werken volgens een Zwitsers federaal model ?
Het Zwitsers federale model
In de denkoefening over een nieuwe staatshervorming lanceerde CD&V-voorzitter Joachim Coens afgelopen week het Zwitsers model, waarbij het beleid principieel vertrekt vanuit de gemeente. Het zwaartepunt van de Belgische staat komt dan op het lokaal niveau te liggen. Maddens denkt niet dat dit de ideale oplossing is voor België. ‘Er wordt vaak onterecht naar het Zwitsers model verwezen, ook door Vlaams-nationalisten.’ Het voorstel van Coens blijft ook zeer vaag. Hij verwijst wel naar het subsidiariteitsprincipe maar zonder concreet te vermelden wat dat zou betekenen voor België, zegt Maddens. Verder wordt in het voorstel van Coens de positie van Brussel, het grote knelpunt van de Belgische staatsstructuur, niet duidelijk aangepakt. De blauwdruk van de staatshervorming zou het 2+2-federalisme moeten blijven met een sterke positie van Vlaamse en Franse Gemeenschap, vindt Maddens.
Vele ideeën over de toekomstige staatstructuur zijn inwisselbaar, vindt Bauwens. ‘Dit is geen inhoudelijke discussie over een staatshervorming.’ Bauwens is niet verbaasd dat het voorstel van een Zwitsers model van CD&V komt. ‘Het lokale niveau is de machtsbasis die de CD&V op dit moment nog overhoudt.’
De Schotse verkiezingen
Niet enkel in België wordt er gedebatteerd over hoe de staatsstructuur moet aangepakt worden, ook in Schotland lijkt er weer heel wat te bewegen. De Schotse nationalisten (SNP) van premier Nicola Sturgeon behaalden een grote zege bij de regionale parlementsverkiezingen. Een absolute meerderheid behaalden ze niet, maar door steun van de Groene Partij komt een referendum over de Schotse onafhankelijkheid weer een stap dichterbij. Toch moeten we de verkiezingsresultaten kritisch bekijken, vindt Maddens. De Groene Partij zou dan wel achter het referendum staan om een zelfstandig Schotland weer bij de Europese Unie te laten aansluiten, het is niet zo dat alle kiezers van de Groene Partij hier voorstander van zijn. ‘Het electoraat van de Groene Partij mag niet zomaar worden toegevoegd aan de kiezers die voor onafhankelijkheid zijn.’
De SNP lokt vooral kiezers met de belofte dat een onafhankelijk Schotland terug lid zal worden van de EU, maar we mogen niet vergeten dat veel SNP-politici in feite eurosceptisch zijn en dus niet warmlopen voor een aansluiting bij de EU, zegt Maddens.
De gelijkenissen tussen Schotland en Vlaanderen
Het is altijd moeilijk om landen met elkaar te vergelijken, zegt Bauwens. ‘Het referendum is nipt maar slecht afgelopen voor de Schotse nationalisten en uiteindelijk moeten ze zich daarbij neerleggen.’ De situatie is nu wel veranderd door de Brexit maar de argumenten zijn grotendeels hetzelfde gebleven. ‘Het is geen goed idee voor de Schotse politiek om zich nu uitsluitend toe te spitsen op de onafhankelijkheid.’
Wat wij wel vaak vergeten in Vlaanderen is dat wij Vlamingen geen minderheid zijn zoals de Schotten wel een minderheidsgroep zijn in het Verenigd Koninkrijk, benadrukt Bauwens. ‘Maar we mogen ons daar ook niet blind op staren, we hebben onze eigen politieke realiteit.’
De situatie in Catalonië
Op 14 februari trokken de Catalanen naar de stembus voor de regionale verkiezingen, maar de onderhandelingen over het vormen van een regering lopen er niet vlot. De socialisten wonnen in Catalonië, maar het is een overwinning zonder zicht op een regering. De Catalanen stemden erg versnipperd, maar de separatistische partijen halen samen wel een meerderheid. Toch slagen de separatistische partijen er niet in om samen een regering te vormen, zegt Bauwens. Indien er tegen 26 mei geen nieuwe regering is komen er opnieuw verkiezingen. Mogelijks lukt het dankzij deze deadline dus nog wel om een nipt een nieuwe regering te vormen, denken Maddens en Bauwens.
De beslissingen van het overlegcomité
Naast het nieuws over de toekomstige staatshervormingen en verkiezingen in het buitenland is ook de coronacrisis nog steeds niet weg te slaan uit de actualiteit. Het overlegcomité kondigde afgelopen dinsdag een hele reeks versoepelingen aan met perspectief voor de zomer. Het leek alsof ze elkaar wouden overtreffen in versoepelingen, zegt Bauwens. ‘Het bondgenootschap tussen Vandenbroucke en De Croo die lang op de harde lijn zaten lijkt definitief voorbij.’ Van de federale tandem leek deze keer geen sprake meer en Vandenbroucke was de opvallende afwezige op de persconferentie. Mogelijks is er vanuit de Vlaamse regering meer druk komen te liggen op Open VLD en CD&V, het communautaire is nooit veraf, zegt Bauwens.
De experts namen tijdens deze crisis vaak de bovenhand, de politiek lijkt het nu opnieuw over te nemen. Toch zijn er een aantal zaken die we kritisch moeten blijven bekijken, vinden Maddens en Bauwens. ‘Het coronapaspoort, dat vorig jaar nog veel weerstand kreeg, lijkt nu aanvaard te worden.’
De vaccinrel rond Veerle Heeren
Nadat uitlekte dat de burgemeester van Sint-Truiden, Veerle Heeren, zichzelf en haar entourage voorrang gaf op een vaccin zet ze als burgemeester voor onbepaalde tijd een stap opzij. Voor Maddens is dit verhaal een voorbeeld van hoe de media op details focussen in deze coronacrisis. ‘Heeren heeft inderdaad een fout gemaakt maar we mogen daar niet te zwaar aan tillen.’ Het uitvergroten van dit verhaal door de media kadert in de beeldvorming over de vaccinatie, waar de vaccinatiecampagne wordt bekeken als de toegangspoort tot de vrijheid. ‘Iemand die voorsteekt in die rij kan dan niet volgens de klassieke media.’ Bauwens denkt dat Veerle Heeren niet de enige burgemeester is die reeds gevaccineerd is.
Sanctionering Theo Francken
Na een “loslippige” tweet wordt Theo Francken tijdelijk geweerd uit geheime Kamercommissies. Bovendien wordt zijn parlementair loon tijdelijk verminderd. Die beslissing is het gevolg van een tweet die Francken in maart postte over de Belgische missie in Mali. Bauwens vindt het gevaarlijk dat een kritisch kamerlid op deze manier wordt gesanctioneerd door een Kamervoorzitter die deel uitmaakt van de meerderheid. ‘Het parlement maakt geen sterke beurt.’ Het parlement loopt aan het handje van de regering, zegt Bauwens.
Auteur artikel : Rani De Leeneer.
Foto’s (c) Gazet van Hove.