Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir stelt vanaf deze zomer én op kosten van de verpakkingssector 30 extra handhavers aan die zich uitsluitend bezig houden met het controleren op zwerfvuil. Daarnaast krijgen 273 bestaande handhavers van de Vlaamse overheid de bevoegdheid om GAS-boetes uit te schrijven voor zwerfvuil. “De tijd van vooral sensibiliseren is gedaan. Wie koppig blijft sluikstorten, moet dat in zijn portemonnee voelen”, zegt Zuhal Demir.

Zwerfvuil steeg met 14 procent

Afgelopen december bracht Demir de cijfers nog zelf onomwonden naar buiten. De geschatte totale hoeveelheid zwerfvuil in Vlaanderen steeg met 14 procent, terwijl de doelstelling is om tegen 2022 twintig procent minder zwerfvuil te hebben. Ze kondigde samen met een hele reeks bijkomende maatregelen meteen ook aan dat handhaving voortaan een prioriteit zou worden.

GAS-boete voor wie betrapt wordt

Meer handhaving is echter niet altijd evident voor de lokale besturen. Het is tijdrovend en in tegenstelling tot sluikstort zijn de daders moeilijker te achterhalen of te betrappen. Tegelijk beschikt de Vlaamse overheid al over 273 milieu-handhavers zonder de bevoegdheid om boetes uit te schrijven voor sluikstorten. Daarom besliste de regering alle 273 de zwerfvuilbevoegdheid toe te kennen binnen hun werkgebied

Onder meer inspecteurs van de Vlaamse Milieumaatschappij, de Vlaamse Landmaatschappij, de Omgevingsinspectie, de park- en boswachters, … krijgen zwerfvuil er dus bij op hun controlelijst. Zij kunnen van de lokale besturen de bevoegdheid om GAS-boetes uit te schrijven voor wie betrapt wordt op het weggooien van zwerfvuil. Die GAS-boetes worden op vraag van Demir wellicht verhoogd naar 500 euro door de federale regering.

30 extra handhavers enkel en alleen voor zwerfvuil

Demir zelf stelt dertig extra handhavers aan die zich enkel en alleen zullen bezig houden met controle op zwerfvuil. Deze handhavers kunnen in heel Vlaanderen actief zijn en gaan daarbij specifiek aan de slag op plaatsen die gekend zijn als zwerfvuil-hotspots of op zwerfvuilgevoelige momenten, zoals evenementen.

Lokale besturen kunnen beroep doen op de diensten van de handhavers. Ze kunnen onder meer ingezet worden als mobiele controle-brigade, bijvoorbeeld bij de organisatie van een evenement. Over de acties en de resultaten van de handhavers zal ook regelmatig gerapporteerd worden.

Verpakkingsproducenten financieren handhavers

De verpakkingsindustrie zal instaan voor de financiering van de handhavers, die vanuit de overheid zullen worden aangestuurd, zegt Demir. “Het was voor mij enorm belangrijk dat niet de belastingbetaler, maar wel de sector zelf mee haar verantwoordelijkheid nam. Ook als het gaat over handhaving. De aansturing blijft natuurlijk strikt onder de overheid zitten.”

Wie tegen een werkstraf aankijkt, zal weldra ook sneller ingeschakeld worden in zwerfvuilprojecten. “De Justitiehuizen gaan daarvoor samenwerken met OVAM en Mooimakers. Tijdens de coronacrisis was het niet evident om voldoende werkplaatsen te vinden voor werkgestraften. Onder meer dankzij lokale besturen en Natuur en Bos konden we bijkomende plaatsen voorzien, maar door hen voortaan ook in te schakelen voor het opruimen van zwerfvuil, zorgen we voor een win-winsituatie waar Vlaanderen enkel beter van wordt”, besluit Demir.

Foto’s (c) Gazet van Hove.