Eerst wat theorie:
Een monument is een overblijfsel van kunst, cultuur, architectuur of nijverheid dat van algemeen belang wordt geacht om de historische, volkskundige, artistieke, wetenschappelijke, industrieel-archeologische of andere sociaal-culturele waarde.
Er bestaan ook natuurmonumenten, landschapsmonumenten en aardrijkskundige monumenten.
Een onroerend (bouwkundig) monument is het toonbeeld voor een bepaalde stijl van bouwen, of heeft anderszijds een belangrijke betekenis als tekenend bouwwerk voor een bepaalde periode in de geschiedenis.
Sedert 1989 wordt er in Vlaanderen een indeling gemaakt tussen ‘roerend’ en ‘onroerend’ erfgoed. De bescherming van monumenten en landschappen (onroerend erfgoed) is een gewestelijke bevoegdheid.
- Het roerende culturele erfgoed omvat musea, beeldende kunsten (theater, optredens), erfgoedcellen, archieven, enz. evenals het immateriële erfgoed : verhalen, volkscultuur (dansen, liederen), tradities, gebruiken, enz. Het roerend erfgoed valt onder de bevoegdheid van de minister van cultuur.
- Het onroerend erfgoed omvat alles wat te maken heeft met archeologie, monumenten en landschappen, aangevuld met het varend erfgoed, en een kleinere bevoegdheid : heraldiek (vlaggen en schilden). Het valt onder de bevoegdheid van een eigen minister.
Onroerend erfgoed in Hove
Onze gemeente heeft meer onroerend erfgoed dan de meeste inwoners denken.
In verschillende afleveringen brengen we al het onroerend erfgoed van Hove onder ogen, vaak met authentieke fotos van de betrokken panden die men kan vergelijken met actuele fotos.
Als eerste komt de Sint-Laurentiuskerk aan bod.
Beschrijving:
Parochiekerk Sint-Laurentius. Uit witte zandsteen opgetrokken laatgotische kruiskerk met W.-toren; vroeger kerkhof (ontruimd in 1950) vervangen door pleinaanleg met grasperken en parkeerterreinen. Parochie opgericht circa 1200. Huidige kerk dateert uit XVI B en zoals zovele in verschillende fasen gebouwd; volgens F. Donnet daterend uit XV. Geteisterd tijdens Beeldenstorm in XVI, tijdens Spaanse Furie werd het dorp grotendeels verwoest en vermoedelijk ook de kerk. Hersteld in 1649-1659 en in XVII werden aan beide zijden van het koor bakstenen gebouwen toegevoegd namelijk sacristie en magazijn. Laag tentdak van de toren in 1827 vervangen door naaldspits, vermoedelijk naar ontwerp van J. Steerlinck (maakte bestek). Ook werd toen het voegwerk van de toren hersteld en de steunberen vervangen door pilasters. In 1866 naar ontwerp van E. Gife enkele werken aan toren en kerk namelijk terugplaatsen steunberen, hervoegen en plaatsen neogotische traceringen in de spitsboogvensters.
Herstelling van enkele daken in 1873 en kleine herstellingen aan parament, schaliën, en goten in 1887. Herstel oorlogsschade nl. nieuwe torenspits, herstel toren, steunberen naar ontwerp van J. Sel in 1923. Gedeeltelijke vergroting in 1967-1969 naar ontwerp van J.L. Stynen en R. De Bruyn omvattende het bouwen van zijbeuken, sacristie en doopkapel, alsook een grondige wijziging van het interieur namelijk verbinding schip met nieuwe zijbeuken; ontpleistering waardoor houten spitstongewelf in schip en transept, en een spitstongewelf uit XVII met gordel bogen en nokbalk in koor, vrijkwamen.
Plattegrond omvat een W.-toren, eenbeukig schip van twee traveeën geflankeerd door rechth. zijbeuken, transept van één travee met vlakke sluiting, koor van twee traveeën en driezijdige sluiting, vierkante zijkapel en doopkapel.
Vierkante W.-toren van vijf geledingen onder achtzijdige ingesnoerde naaldspits (leien). Overhoeks geplaatste steunberen met zes versnijdingen. Polygonaal traptorentje in N.W.-hoek. Korfboogdeur in geprofileerde omlijsting onder rechthoekige arduinen gedenksteen met opschrift “Anno MDCCXLIX P.J. Daem Pastor, J.F. Gellynck, burgemeester. Anno 1827.” (verwijzend naar herstelling in 1827 en vermoedelijk nog een van 1749 (?). Groot spitsboogvenster met neogotische tracering (XX c) en spitsboogvormige galmgaten (begin XIX).
Schip, transept en koor onder zadeldaken (leien); travee-indeling door middel van steunberen. Spitsboogvensters met neogotische tracering (XIX c). Lage zijbeuken, doopkapel en zijkapel onder platte daken (XX c)
Interieur: bepleisterde en lichtbeige geschilderde vlakke muren, uitgezonderd onder toren. Houten spitstongewelf in schip en transept; spitstongewelf met gordelbogen en nokbalk uit XVII in kruising en koor. Bij het aanbrengen van de vlak afgedekte zijbeuken, doopkapel en zijkapel in 1967-1969 bleef het eenbeukig karakter bewaard; deze werden door middel van betonnen pijlers verbonden met schip en transept.
Mobilair: Beeld Heilige Laurentius, XVII A; gekruisigde Kristus, van voormalige calvarie, XIX. Lambrizering gedateerd 1666 met biechtstoel door Joos Pasteels van 1668, bekroning met Onze-Lieve-Vrouwebuste en twee hermen; lambrizering, gedateerd 1712 met biechtstoel door Joos Pasteels (?) uit 1668 (?), bekroning met buste van Heilige Laurentius en twee rouwende engelenhermen; lambrizering met kruisweg, XIX; lambrizering van voormalig koorgestoelte door Jan Suetinckx, XVIII (waarvan zit- en bidbanken werden verwijderd).
Orgelkast, XVIII (?) geplaatst in koor. Arduinen romaanse doopvont met voorstelling van dieren op kuip, uit XII gerestaureerd in 1969.
Bronnen :
- PAA, Kerken, Hove, Sint-Laurentius, doss. 1,2,3,4,6,7,11.
- [DONNET F.], Inventaris der kunstvoorwerpen in de openbare gestichten bewaard, dl. III, Antwerpen, 1909, p. 314-323; dl. XVIII, Antwerpen, 1922, p. 1384-1385.
- FAUCONNIER A. en ROOSE P., Het historisch orgel in Vlaanderen, dl. III a, Antwerpen -Arr. Antwerpen, Brussel, 1983, p. 498-502.
- Plomteux G., Steyaert R. & Wylleman L. 1985 : Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N2 (Ho-Ra), Brussel – Gent.
- Auteur : Wylleman, Linda
