Politiek is een soap geworden, omdat de hoofdrolspelers vastzitten in een structuur die hen daartoe verplicht. Politici en kiezers moeten daarop gewezen worden. Stilstand mag niet normaal worden.
Kibbelsoap
Neen, ik wil niet denigrerend spreken over politiek. Politiek is belangrijk. Het is het bestuur van het land, je daar op toeleggen is nobel. Het enige probleem is hoe dat wordt ingevuld. Een beetje waarnemer krijgt heimwee naar de periodes van de regering in lopende zaken. Zo’n regering in lopende zaken doet niet meer dan op de winkel passen. Maar laat ons eerlijk zijn. Dat is ook wat regeringen in volheid van bevoegdheid doen. Alleen doen die lopende zaken dat met veel minder theater.
Zeg nu zelf, de Zweedse regering was een kibbelkabinet. Maar hoe noem je dan Vivaldi ? Het is een verhaal met voorspelbare plotwendingen dat richtingloos voortkabbelt. Het leidt naar de vaststelling dat het in deze institutionele vorm, niet anders kan. Maar de structuur grondig veranderen, zijn ze daartoe nog in staat ? Een burgerbevraging zal hier geen soelaas brengen.
Voorzittersregering
Het belang van de partijvoorzitter in ons politieke systeem speelt daarin een rol. De partijvoorzitter heeft, onder andere door het financieringssysteem van de politiek, te veel macht. Het is dus logisch dat ze die ook laten gelden. Ook in de media. Doordat de voorzitter geen minister is, jagen ze de regering en hun ministers op. Ze brengen hun standpunten naar buiten als drukkingsmiddel op de regering. Dan komt er een opbouw van tegenstellingen, een crisis(je) en dan de loutering in een akkoord. Of een etentje met een collega om de plooien glad te strijken. En de plechtige belofte het anders aan te pakken.
Sterke premier gezocht
Wie daar iets kan aan doen is een sterke premier. Noch Charles Michel (MR), noch Alexander De Croo (Open Vld) waren of zijn een sterke premier. Ze lijken er niet in te slagen de ploeg echt te leiden en de lijnen uit te zetten. Het zijn leiders, veroordeeld om te volgen. Het is ook niet het recept voor een sterke ploeg. Iemand anders neemt de leiding.
Een sterke premier is wat deze regering in al haar ideologische verscheidenheid nodig heeft. Een leider die de dogmatische Schlitz (Ecolo) binnen de perken houdt en de pensioenminister Lalieux (PS) de levieten leest als ze eerst naar de pers stapt in plaats van naar de coalitiepartners. Welk beeld geef je dan ? Het lijkt er sterk op dat De Croo wordt ingehaald door zijn eigen voorspelling, een premier van de zevende partij is de dweil van de regering. Hij heeft niets in handen om echt door te drukken.
Hopen op stilstand
Zo moeten we de legislatuur uitzitten. En met de woorden van Bart De Wever op het Voka debat: ‘Op dit moment is de stilstand – bij gebrek aan cohesie binnen Vivaldi – wellicht het beste wat ons kan overkomen.’ Maar die stilstand blijft een achteruitgaan. Want anderen bewegen wel.
In de recente actualiteit zien we dat het pensioenvoorstel een stap achteruit is. De voorstellen om de langdurig zieken te activeren zijn een pas op de plaats. Het coronabestuur wordt meer en meer een probleem door de ideologische federale bril. De verschillen zijn te groot om alles in één beleid te duwen. En wat wordt het volgende week ?
Hervormen onder de paraplu
Maar geloof me de kans is klein dat er grote hervormingen komen. Belgische politiek leent zich daar niet toe. Zeker geen grote en niet zonder externe druk. Pas als onze politici de paraplu kunnen openen en verwijzen naar ‘Europa’, dan zijn ze in staat tot de nodige maatregelen. Dehaene had ‘Maastricht’ nodig om de ontsporende staatsfinanciën terug binnen de perken te brengen.
Hervormingen zijn nodig. Niet enkel in de arbeidsmarkt, pensioenen, begroting, sociale zekerheid en noem maar op. Maar het systeem is uitgewerkt. Vivaldi kan het niet, maar Zweeds kon het ook niet. Belgische regeringen zijn veroordeeld om te morrelen in de marge. Belgische premiers zijn veroordeeld om als slapjanussen de regering te ondergaan. Met rustige vastheid leiden Belgische regering het land steeds meer naar de rand van de afgrond. Ze kunnen niet anders.
Ook al is de analyse al vaak gemaakt. Helaas blijkt een oplossing zo goed als onmogelijk. Er zijn te veel tegenstrijdige belangen en belangetjes.
Brusselse toekomstvisioen
Als u wil weten hoe het België van de toekomst er uitziet ? Volg de Brusselse regering. Daar zie je tot wat de Belgische toestand echt kan leiden. Compleet gebrek aan verantwoordelijkheidszin, realiteitsbesef en politiek fatsoen. Compleet gebrek aan begroting ook of enig financieel beleid ook. ‘Ze doen voort’ is het enige dat je met goed fatsoen over de Brusselse regering kan zeggen.
Journalistiek werk
Politieke verslaggeving mag daar niet meer aan voorbijgaan. Frank Vandenbroucke komt te gemakkelijk weg met zijn ‘trajectbegeleiders’ voor langdurig zieken. Zijn maatregelen zijn een druppel op een hete plaat zijn. Welke journalist heeft hem dat voor de voeten geworpen ? De minister-academicus moet weten dat het niet genoeg is. Het politiek hoogst haalbare misschien, maar het helpt niet. Of bijna niet. Op die plek doet het pijn, daar moet geduwd worden.
Politieke journalistiek mag de fout niet maken van de wielerjournalisten in de epo-jaren. Ze wisten het maar ze zwegen. Nu zien en weten ze ook dat elke regering ons van de ondergang wil redden, maar niet kan. Daarop moet de focus gelegd worden. Die systeemfout moet onder de aandacht komen, telkens en telkens opnieuw. Dat is belangrijker dan de laatste tweets en de volgende rel of verhaal zonder plot. Hier ligt de knoop van deze politieke generatie. Hier moet het bij de verkiezing van 2024 over gaan.
Foto’s (c) Gazet van Hove.