door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke
Voor een modaal Vlaams gezin stijgt de gasfactuur dit jaar naar 1.600 euro. Ook de elektriciteitsprijzen zijn hoog. Een van de oorzaken : de zware heffingen op energie. 21 procent van de gasfactuur zijn heffingen, bij elektriciteit bestaat 45 procent van de factuur uit belastingen. De politici voelen dat de burgers dit steeds moeilijke aanvaarden en denken eraan om de komende winter draaglijker te maken door aan de prijs te morrelen via een verlaging van de accijnzen. Gemakkelijk zal dat niet gaan. Het betreft hier een variatie aan taksen die bovendien door verschillende overheden worden geïnd. Een overleg tussen het federale niveau en Vlaanderen zal nodig zijn. Ten tweede belooft men die belastingverlagingen op een ogenblik dat de budgettaire toestand van de verschillende overheden verontrustend is. Accijnzen en andere taksen verlagen betekent dat men ze elders zal moeten verhogen. Voor de burger verandert er op het einde weinig.
De factuur stijgt door de vraag
De focus van de voorbije dagen op de energiefactuur maskeert trouwens een ander probleem. Dat de prijzen de pan uit swingen is niet alleen het gevolg van de hoge taksen op energie. Ze hebben ook te maken met de aantrekkende economie. Die draait nu op volle toeren en dat maakt dat de vraag naar fossiele brandstoffen als olie en gas toeneemt. Het is een kettingreactie. Niet alleen zijn er meer bestelwagens en vrachtwagens op de baan die brandstof slurpen. De industrie schakelt een versnelling hoger en verbruikt dus meer elektriciteit. De factuur stijgt door de vraag. Bovendien is een bijkomend effect van hogere gasprijzen door de tragere bevoorrading uit onder andere Noorwegen en Rusland. Dat werkt door tot in de elektriciteitsfactuur omdat een steeds belangrijker deel van de stroom wordt opgewekt door gascentrales. En dus is het realistisch te denken dat de gas- en elektriciteitsprijzen nog een tijdje zullen stijgen.
Dat is slecht nieuws voor de Vlaamse economie die onder andere door de chemiesector zeer energie-intensief is. Door de afhankelijkheid van dure stroom worden de hier geproduceerde producten duurder en dreigen we ons uit de markt te prijzen.
“Doordat we nu en in de toekomst voor de elektriciteit in belangrijke mate afhankelijk zijn van energie die wordt opgewekt door gas, zullen de prijzen hier hoger blijven dan elders”
Prijzen blijven hoger
Bijkomend nadelig effect is de oplopende inflatie door de hogere prijzen van allerlei producten. En dat heeft zogenaamde tweede ronde-effecten. Zoals bekend is België een van de weinige landen met een automatische loonindexering waarbij de lonen dus direct worden aangepast aan de levensduurte. De stijgende inflatie zal dus sneller dan in andere landen voor hogere loonkosten zorgen. De lonen worden aangepast aan de zogenaamde gezondheidsindex, een korf van producten wiens prijsevolutie de loonevolutie bepalen. Uit die gezondheidsindex zijn een aantal producten gefilterd die een te sterke loonkostenstijging moeten beperken, zoals de brandstof, maar dat is onvoldoende om de energie-inflatie te neutraliseren. Door de oplopende loonkosten dreigt een open exportgerichte economie als de Vlaamse verder marktaandeel te verliezen.
Het bewijs dat de keuze voor gascentrales in de overgang naar de kernuitstap geen goed idee is. Doordat we nu en in de toekomst voor de elektriciteit in belangrijke mate afhankelijk zijn van energie die wordt opgewekt door gas, zullen de prijzen hier hoger blijven dan elders.
De groenen denken niet meer helder
De groene partijen trekken er zich niet veel van aan. Ze gaan lustig verder met de strategie richting gascentrales. Op Vlaams niveau probeert bevoegd minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wat tegen te werken door geen vergunningen toe te kennen voor een Limburgse gascentrale.
In dat verband was de reactie van federaal minister Tine Van der Straeten (Groen) veelzeggend toen ze antwoordde “dat we al genoeg capaciteit hebben om kerncentrales te vervangen”. Welk ideologisch verstard spel speelt Groen hier en waarom dan nog overal nieuwe vervuilende gascentrales bouwen ? De afkeer voor kernenergie doet de groenen al een tijd niet meer helder denken.
Foto’s (c) Gazet van Hove.