Om vijf uur dinsdagochtend kwam minister van Justitie Vincent Van Quickenborne voor de aanwezige journalisten aan de Wetstraat 16 verkondigen dat er een akkoord was over de begroting 2022, over een tussenkomst voor de mensen die het meest te lijden hebben onder de hoge energiefactuur en een aantal arbeidsmarkthervormingen. Maar plots bleek dat voorbarig. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez kwam in de studio’s van de Franstalige nieuwszender LN24 verklaren dat er wel een akkoord was voor de Franstalige liberalen, maar dat de socialisten op het einde plots een aantal zaken in vraag stelden.

De PS wou ineens niet weten van de versoepeling van de regels rond nachtwerk. Wie in België na 20 uur ’s avonds werkt, verricht nachtwerk en dat wordt zwaarder belast en is ook minder aantrekkelijk voor werknemers. In de buurlanden begint het nachtwerk om 22 uur. Dat verklaart waarom er daar veel meer logistieke centra voor e-commercebedrijven zijn. De regels in België versoepelen kan voor extra tewerkstelling zorgen, maar de Franstalige socialisten hebben geen interesse in dat soort extra banen. Tegelijk eisten ze de afschaffing van de vrijstelling van sociale bijdragen bij de eerste aanwerving. Dat was voor de liberalen een no-gozone. Het leidde tot ruzie en gekletter en pas om 9 uur ’s ochtends zat iedereen op dezelfde lijn.

Beide partijen moesten inbinden. De MR krijgt zijn soepelere regeling rond nachtwerk niet. De zaak zal besproken worden in een conferentie en door de sociale partners. Om dus een stille dood te sterven. De PS moest de vrijstelling van sociale bijdragen aanvaarden, al werd er wel een soort van plafonnering van de bedragen ingevoerd.

Los van de techniciteit van deze dossiers toont dit aan hoe groot de spanningen tussen de Franstalige partijen zijn. En leidt het dus tot absurde situaties en onnozel theater. Groen-vicepremier Petra De Sutter kwam doodleuk verkondigen dat er een misverstand was en dat het niet voor iedereen duidelijk was of er een akkoord was. Overigens is dat nachtelijk overleg een zielige gewoonte geworden, als je ziet hoeveel eenvoudige maatregelen, zoals het afschaffen van de bijzondere sociale zekerheidsbijdrage of het gebruiken van een opzegvergoeding voor opleiding, overdag snel kunnen worden genomen. Zoals econoom Ive Marx terecht stelde : “Het maakt nauwelijks nog uit wat het theater der nachtelijke onderhandelingen baart. Het kan onmogelijk deugdelijk beleid zijn.”

“De premier heeft nagelaten de heikele dossiers tijdig te laten voorbereiden”

De verkiezingsmodus houdt aan

Maar terug naar de platte partijpolitiek : de ruzie tussen PS en MR zorgt voor chaos en is eenvoudig terug te brengen tot louter electorale overwegingen. Beide partijen zijn in constante verkiezingsmodus. De PS is angstig dat ze door de communisten van de PTB wordt overvleugeld, de MR heeft de wind in de zeilen volgens de peilingen en is niet bang om te provoceren.

Het is vergelijkbaar met het gekibbel tussen N-VA en CD&V in de vorige federale regering onder leiding van Charles Michel. De premier moest toen constant schipperen en verzoenen. Eigenlijk is dat nu ook de opdracht van Alexander De Croo, maar die kwijt zich duidelijk niet van deze taak.

Dat de beleidsverklaring van vorige dinsdag bijna moest worden uitgesteld, is niet enkel de schuld van de zelden geziene ruzie tussen PS en MR en het feit dat Alexander De Croo niet heeft proberen te verzoenen. De premier heeft ook nagelaten de heikele dossiers tijdig te laten voorbereiden door zijn kabinet. Daardoor kwam men op het einde in tijdsnood. Het is zo dat De Croo vooral bezig is met zijn buitenlandse contacten –  denk aan zijn recente speech voor de Verenigde Naties – met het oog op een internationale carrière. Ondanks de zaak rond zijn WhatsApp-gebabbel met de Italiaanse porno-actrice Eveline Dellai (een zaak die in de buitenlandse pers wel aan bod kwam), hoopt hij na zijn premierschap nog altijd op een interessante exit.

De Franse schaduw

Wat ook opvalt, is dat de besprekingen die aanvankelijk enkel over de begroting gingen, snel werden opengetrokken richting arbeidsmarktbeleid, activeren van langdurig zieken, fiscale hervorming en energiebeleid. Uiteraard lagen al deze dossiers aanvankelijk stil door corona. De indruk overheerst nu wel dat De Croo zoveel mogelijk dossiers wou afhandelen om te vermijden dat het gekibbel tussen PS en MR zou overslaan naar andere partijen en het al weinig indrukwekkende regeerwerk volledig zou stilvallen. “Vermijd een nieuw kibbelkabinet”, zou Vincent Van Quickenborne hem hebben gezegd.

Voorlopig lijkt de lont uit het kruitvat en de indruk kan ontstaan dat men met deze regering de rit wil uitrijden zonder teveel conflicten, maar dat is verre van zeker. De onstabiele factor blijft het Franstalige duo PS-MR of beter de voorzitters Paul Magnette en Georges-Louis Bouchez. De komende maanden staat immers iets te gebeuren dat de Belgische Franstalige politiek altijd beïnvloedt : de Franse presidentsverkiezingen.

Men kan er gif op innemen dat één of ander thema dat tijdens die verkiezingscampagne opduikt wordt overgenomen door Waalse politici. Aangezien links in Frankrijk niet echt meespeelt bij die stembusslag, zal het naar rechts kijken zijn. En dan vooral naar wat de verrassende Eric Zemmour nog in petto heeft. Bouchez weigert alvast om de publicist weg te zetten als een nazi of rechts-extremist. Welk thema de MR-voorzitter zal overnemen valt nog af te wachten, maar als het pakweg over migratie gaat, zal dat gelijk voor spanningen zorgen met PS en Ecolo. Zal De Croo dan alles opnieuw op zijn beloop laten ? Vivaldi zit zeker nog niet in rustig vaarwater.

Foto’s (c) Gazet van Hove.