door Filip Van Laenen in ’t Pallieterke .
Naarmate de verkiezingen van 2024 dichterbij komen, lijkt het wel of de Vlaamse kiezer zijn best doet om de kaarten zo moeilijk mogelijk te schudden. De laatste peiling voor VTM en Het Laatste Nieuws toont immers in Vlaanderen een partijpolitiek landschap waarbij de N-VA een moeilijke keuze zou moeten maken tussen Vlaams Belang, Open Vld, Groen of de PVDA.
Vivaldi kijkt in de Kamer tegen een licht verlies aan, maar behoudt dankzij de winst van Vooruit en MR wel een comfortabele meerderheid
Mogen we de septemberpeiling geloven, dan kunnen we de politieke partijen in het Vlaams Parlement in twee groepen opdelen. De eerste groep is die van de grote partijen, met Vlaams Belang en de N-VA. De andere groep is die van de kleintjes, met Open Vld, cd&v, Groen en PVDA. Daar tussenin zit Vooruit, die op dit ogenblik dichter bij de grote partijen dan bij de kleintjes zit. Zien we hiermee de contouren van het partijpolitieke landschap in Vlaanderen voor de komende jaren ?
Vlaams Belang en N-VA ex aequo
De twee V-partijen haalden in deze peiling een quasi identieke score (respectievelijk 21,6 en 21,5 procent). Voor Vlaams Belang is dat een mooie winst van drie procentpunt tegenover de vorige verkiezingen, voor de N-VA een verlies van vier procentpunt. Samen verliezen ze een procentpunt, en van een V-meerderheid is er dan ook geen sprake meer in deze peiling. Maar de N-VA blijft boven de twintig procent en is dus groot genoeg om haar rol als spelverdeler in het Vlaams Parlement te kunnen blijven vervullen.
Vooruit zoekt aansluiting bij de grote partijen
Het meest in het oog springende resultaat is de sprong die Vooruit maakt in deze peiling, van 10,8 procent bij de vorige verkiezingen over 14,8 in de junipeiling naar nu 16,8 procent. Die winst is daarmee dubbel zo groot als die van Vlaams Belang en de partij is ook dubbel zo groot als de naaste concurrenten Groen en de PVDA. Verwacht mag worden dat de partij en haar kopstukken de komende maanden zullen blaken van zelfvertrouwen.
Verliezers Open Vld, cd&v en Groen
Open Vld komt deze keer boven de tien procent uit, maar staat nog steeds op verlies tegenover 2019. Partijvoorzitter Egbert Lachaert koopt zich hiermee een beetje tijd, maar het blijft toch bang afwachten tot de decemberpeiling. Tegen dan moet de huidige score van 11,1 procent minstens vastgehouden worden, anders heeft hij een ernstig probleem.
Met 9,9 procent zakt cd&v opnieuw net onder de tien procent, maar het is te vroeg om partijvoorzitter Sammy Mahdi daar nu al over af te rekenen. Cd&v-burgemeesters die nu al aangekondigd hebben dat ze bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 onder een lokale naam zullen opkomen, zien zich bevestigd in hun gelijk, en andere cd&v-burgemeesters zullen hen nog volgen. Als de partij in december niet stevig boven de tien procent uitkomt dreigt er opnieuw onrust binnen de partij en ziet het er bijzonder slecht uit voor de nationale en regionale verkiezingen van 2024.
Groen herstelt zich wat tegenover de laatste peiling, maar blijft op een klein verlies staan vergeleken met de laatste verkiezingen. Met een verschil van amper 0,1 procentpunt is de achterstand op de communistische PVDA verwaarloosbaar, maar psychologisch valt dit natuurlijk opnieuw tegen. Positief voor het nieuwe voorzittersduo is wel dat de partij weer wat afstand neemt van de kiesdrempel, al kan het voor de federale Kamer nog steeds spannend worden in de kleinere kieskringen West-Vlaanderen en Limburg.
Tegenvaller voor PVDA/PTB
Voor de PVDA is deze peiling waarschijnlijk toch een kleine tegenvaller. In Vlaanderen blijft de partij ter plaatse trappelen, terwijl ze in Wallonië tegen een licht verlies aankijkt tegenover de vorige peiling. Bovendien moet ze er afstand laten tegenover de PS en MR. Ook in Brussel moet de partij een licht verlies incasseren, nadat ze bij de vorige peiling ook al enkele procentpunten verloor. Blijkbaar weet de partij ook in Wallonië de woede over de koopkracht (nog) niet te capteren, ondanks verwoede pogingen daartoe.
Tweestrijd tussen PS en MR, terwijl Ecolo moet lossen
Ondertussen leveren PS en MR een strijd om het marktleiderschap, en dat zowel in Brussel als in Wallonië. Beide partijen komen in beide landsgedeelten boven de twintig procent uit, wat vooral voor de PS in Brussel een grote opluchting moet zijn. Een half jaar geleden waren de Franstalige socialisten in Brussel met amper 15 procent lokaal de vierde partij, terwijl ze vandaag nipt op kop staan.
Ecolo ziet echter een kwart van haar kiezers wegtrekken in Brussel. In Wallonië zit de partij al een tijdje in een dalende trend, en staat nu voor het eerst sinds de verkiezingen van 2019 op een duidelijk verlies. De achterstand op de PTB bedraagt er ondertussen al bijna vijf procentpunten.
Gordiaanse knoop in het Vlaams Parlement
In de federale Kamer kijkt de huidige Vivaldi-regering tegen een licht verlies aan, maar behoudt dankzij de winst van Vooruit en MR wel een comfortabele meerderheid. Het zou wel eens kunnen dat men in enkele partijhoofdkwartieren al de redenering gemaakt heeft om na de verkiezingen snel-snel verder te gaan met die coalitie, kwestie van geen doos van Pandora te openen met lange onderhandelingen waarbij iedereen (behalve de PS en Vooruit) het risico loopt uit de boot te vallen.
In het Vlaams Parlement dreigt men een ware gordiaanse knoop dreigt te zullen ontdekken
Het is echter in het Vlaams Parlement dat men een ware gordiaanse knoop dreigt te zullen ontdekken. Sluiten we Vlaams Belang uit van de macht, dan zien we maar één coalitie van drie met een werkbare meerderheid, namelijk N-VA, Vooruit en Open Vld. Maar is de N-VA wel bereid om opnieuw met de Open Vld in een Vlaamse regering te stappen ?
Voor N-VA, Vooruit en cd&v is een meerderheid niet uitgesloten, maar eerder onwaarschijnlijk. Vivaldi op Vlaams niveau maakt nog minder kans op een meerderheid. Een coalitie van vier dan maar ? Dan kom je naast N-VA, Vooruit en cd&v toch weer bij Open Vld uit, tenzij de N-VA liever in zee zou gaan met Groen of de PVDA. Enige alternatief : N-VA en cd&v samen met of gedoogd door Vlaams Belang. We wensen de N-VA nu al veel goede moed bij de onderhandelingen voor de volgende Vlaamse regering !
Foto’s (c) Gazet van Hove