door Picard in ’t Pallieterke .

Het verhaal van de ethische bank NewB is voorbij. Ze is er niet in geslaagd om 40 miljoen euro extra kapitaal op te halen zoals de Nationale Bank vroeg; geld dat nodig was om de verliezen weg te werken. NewB heeft geen toekomst meer en dat is niet alleen het resultaat van de moeilijke economische omstandigheden. Het bedrijfsmodel waarbij ethisch bankieren met onder andere Waals en Brussels overheidsgeld moest worden gepromoot, was een voorbeeld van linkse naïviteit.

We gaan even drie jaar terug in de tijd. Herfst 2019. Finance&invest.Brussels, de investeringsmaatschappij van het Brusselse Gewest, wil een miljoen euro in NewB investeren om ervoor zorgen dat ze een banklicentie krijgt. NewB is een jonge financiële instelling die focust op ethisch bankieren. Concreet betekent dit geen kredieten aan de wapensector, maar ook niet aan vervuilende bedrijven. Bedrijven en organisaties die focussen op duurzaamheid en ecologie zijn wel welkom. Alleen slaagt NewB er zeer moeilijk in om zijn activiteiten te ontwikkelen. NewB is al bezig sinds 2011, maar haalt uiteindelijk pas in 2020 een banklicentie binnen. 

Niet dat het daarna goed draait. De verliezen stapelen zich op en investeerders weigeren er geld in te steken. Of zijn zeer terughoudend. Institutionele beleggers hebben vragen bij de rendabiliteit van een project rond de vage term ethisch bankieren.

De Nationale Bank voerde van bij het begin de druk op, want een bank is geen gewoon bedrijf en moet aan een aantal strenge voorwaarden voldoen zoals kapitaalbuffers aanhouden. Aanhoudende verliezen zijn niet geoorloofd.

Maar niet getreurd, er was redding op komst, zo was te horen. NewB was van bij het begin een prestigeproject van links-groene stedelijke bobo’s, vooral Franstaligen, vaak met een link naar Ecolo. En jawel, via ngo’s en zelfs de Waalse en Brusselse regeringen werd er aanvankelijk geld gestopt in NewB. Meer bepaald 35 miljoen euro door de Franstalige overheden. Een regering die een bank helpt oprichten, het is niet logisch, maar het gebeurde toch.

Toch bleek NewB te slabakken en de Nationale Bank voerde de druk op. Indien NewB geen 40 miljoen euro aan extra kapitaal binnenrijft, is het gedaan met de banklicentie. Het geld lag er op 1 oktober niet en dus is het gedaan met NewB.

De 20.000 klanten die er hun spaargeld (tot 100.000 euro) aan hebben toevertrouwd, moeten niet bang zijn. Ze krijgen het geld terug via een staatsgarantie. Maar de 117.000 coöperanten of aandeelhouders zijn wellicht alles kwijt. En dat zijn dus niet alleen de Waalse en Brusselse regeringen, maar ook particulieren die het project hebben gesteund. In die zin is NewB het Arco van francofoon bobolinks geworden. Hetzelfde verhaal dus als de bank van de christelijke arbeidersbeweging. Een zelden geziene naïviteit heeft ertoe geleid dat mensen geld staken in een bodemloos vat.

Geen toekomst

Men dacht uit ethische overwegingen zomaar even een nieuwe financiële instelling te kunnen stutten. Maar dat businessmodel heeft geen toekomst. Waarom een bobobank oprichten als de bestaande financiële instellingen al focussen op ethisch beleggen en zelf zeer voorzichtig zijn in de keuze van de bedrijven die ze financieren?

Een ander voorbeeld. NewB wou vooral groene kredieten voor particulieren aanbieden voor investeringen in hernieuwbare energie (zoals warmtepompen en zonnepanelen) of duurzame mobiliteit (elektrische fiets of auto). Maar de gewone banken doen dat ook, en tegen nog lagere tarieven.

Vaak wordt ook vergeten dat de omstandigheden om zo’n bank te lanceren zeer moeilijk zijn. In een lagerente-omgeving is het eigenlijk zinloos om vanuit het niets met zo’n instelling te beginnen. En al zeker niet zonder een uitgebreide krediet- en investeringsportefeuille. Een constructiefout was ook dat de aandeelhouders blijkbaar geen klant wilden worden van de bank en er dus wel wat geld in staken, maar bij klassieke financiële instellingen bleven voor hun spaargeld, hypotheek of beleggingen. Wellicht omdat NewB geen diensteverlening die naam waardig had.  De bank was van bij de aanvang een doodgeboren kind.

Foto’s (c) Gazet van Hove.