door Filip Van Laenen in ’t Pallieterke .
In de marge van de voorstelling van het boek ‘Wanhoop in de Wetstraat’ liet Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zich ontvallen dat hij alle coalities met de N-VA zal opblazen indien die partij ergens in zee zou gaan met Vlaams Belang. Volgens de woordvoerder van de partij kwam die uitspraak er spontaan. En inderdaad, het is maar de vraag hoe doordacht die uitspraak eigenlijk was.
Conner Rousseau heeft verleden week het cordon sanitaire enorm uitgebreid. Niet alleen weigert hij te onderhandelen of samen te werken met het Vlaams Belang zelf, maar voortaan dus ook met wie samen met hen bestuurt. Daar komt nog bij dat die uitbreiding geldt voor alle bestuursniveaus samen. Sluit de N-VA een bestuursakkoord met het Vlaams Belang in één van de kleinere gemeenten van Vlaanderen, dan blaast hij ook alle N-VA-Vooruit-bestuursakkoorden in de grote steden en de provincieraden op, tot zelfs op het Vlaamse en het federale niveau. En ook omgekeerd : een Vlaams regeringsakkoord tussen de N-VA en het Vlaams Belang betekent het einde van alle gemeentelijke bestuursakkoorden met de N-VA, tot in de kleinste gemeenten van Vlaanderen toe.
Naar honderd gemeenten met een V-meerderheid ?
Laten we toch eens doorrekenen wat dit allemaal kan betekenen. In elke peiling sedert de laatste verkiezingen klokken zowel N-VA als Vlaams Belang boven de twintig procent af, behalve één peiling waarin de N-VA ‘slechts’ 19,9 procent haalt. Er is geen enkele peiling waarin die twee partijen niet op de eerste twee plaatsen staan, met een ruime voorsprong op de anderen. Je mag er dus van uitgaan dat op dit ogenblik in ruim de helft van de 300 Vlaamse gemeenten Vlaams Belang en N-VA samen meer dan veertig procent van de nationale kiesintenties halen als de grootste twee partijen. Corrigeer voor een aantal lokale lijsten en eventueel een wat lagere aanhang voor Vlaams Belang en je hebt nog steeds een honderdtal Vlaamse gemeenten met een goed potentieel voor een lokale V-meerderheid.
Het gemeentelijke kiesstelsel in Vlaanderen bevoordeelt grotere partijen bij de zetelverdeling. In principe zijn dat dus N-VA en Vlaams Belang, maar verwacht dat nogal wat traditionele partijen lokale kartellijsten zullen indienen om te overleven of de grootste lijst te worden. Maar op veel plaatsen zal een kartellijst tussen Open Vld en cd&v alleen niet volstaan om N-VA en Vlaams Belang van de eerste twee plaatsen te verstoten, en ook een kartel tussen Vooruit en Groen zal niet altijd een garantie op succes zijn.
Eén lokaal akkoord met het Vlaams Belang en de N-VA is dankzij Conner Rousseau verzekerd van meer dan vijftig burgemeesters in Vlaanderen
Kettingreactie katapulteert N-VA naar de macht
Met die cijfers in het achterhoofd is het interessant eens na te gaan wat er gebeurt als een lokale afdeling van de N-VA scheep gaat met het Vlaams Belang, en niet teruggeroepen wordt door N-VA-nationaal. Dan weigert Vooruit nog met de N-VA te besturen, en we nemen aan dat Groen en PVDA voor hen niet onder zullen willen doen. In pakweg honderd Vlaamse gemeenten is de N-VA dan meteen verzekerd van de macht, indien niet met Open Vld en/of cd&v, dan toch met Vlaams Belang. In pakweg de helft van die gemeenten krijgt de N-VA automatisch de burgemeesterssjerp, en zelfs meer als de N-VA tactisch voor Open Vld en cd&v kiest waar Vlaams Belang groter is. Eén lokaal akkoord met het Vlaams Belang en de N-VA is dankzij Conner Rousseau verzekerd van meer dan vijftig burgemeesters in Vlaanderen. Vergelijk dat getal met de 51 burgemeesters die de N-VA vandaag heeft, verkozen in 2018 toen de partij in de peilingen ongeveer vijf procentpunten hoger stond dan vandaag.
Bovendien zullen er gemeenten zijn waar zich hetzelfde zal voordoen als op het Vlaamse niveau : geen V-meerderheid, maar ook geen meerderheid voor de Vivaldi-partijen. Aan Open Vld en cd&v om te kiezen of ze in die gemeenten de PVDA mee in het bestuur brengen, of dan toch maar N-VA met eventueel het Vlaams Belang. Met in dat laatste geval als gevolg dat Vooruit ook alle bestuursakkoorden met cd&v en/of Open Vld zal opblazen, ja toch ?
Blufpoker of boemerang ?
Conner Rousseau speelt dus blufpoker. Het is mogelijk dat zijn dreigement zal werken, ook dankzij de koudwatervrees van de N-VA voor een samenwerking met het Vlaams Belang en de bijna lijfelijke aversie in sommige geledingen van de N-VA tegenover de mandatarissen van het Vlaams Belang. Maar de traditionele partijen zijn vandaag een pak kleiner dan in de jaren negentig van de vorige eeuw, toen het cordon sanitaire voor het eerst in het leven geroepen werd. En het Vlaams Belang is geen partijtje meer dat in een gemeente hier of daar de laatste twee of drie zetels kan leveren voor een rechtse coalitie zonder Groen of Vooruit. Die rol is vandaag weggelegd voor Open Vld en cd&v. Wat die laatste betreft dan alleen nog in die gemeenten waar die partij nog onder die naam kan en durft op te komen. Het is aan de N-VA om zich niet te laten chanteren door de blufpoker van Conner Rousseau. Daarna hoeven ze bij Vlaams Belang alleen maar te hopen dat de voorzitter van Vooruit ook zijn woord zal houden.
Foto’s (c) Gazet van Hove.