Georges-Louis Bouchez krijgt af te rekenen met links-liberale dissidentie
ANALYSE – door Christophe Degreef – www.doorbraak.be .
In Franstalig België ontstaat beroering over een nieuw politieke partij die in de steigers zou staan. Die partij zou bestaan uit leden van MR, DéFi en Les Engagés. Doel is om een links-liberaal ‘Macronistisch’ verhaal te brengen. Spilfiguur is de vorig jaar ontslagen Waalse ex-minister van financiën Jean-Luc Crucke.
Menselijk valt ze zeker te verklaren, de nieuwe franstalige centrumpartij waarover Sudinfo en ook Business AM berichten. Met het ontslag van Jean-Luc Crucke begin 2022 als Waals financiënminister, heeft Bouchez een deel van de oude garde van MR kwaad gemaakt.
Dat evenwicht was bij zijn aantreden al precair : er werd, toen hij een jaar voorzitter was, een heuse ‘raad van wijzen’ opgericht binnen de MR om de jonge voorzitter te begeleiden. Die raad van wijzen werd echter al gauw door Bouchez zelf begeleid. Bouchez’ stijl was wat de doorstofte MR nodig had, eerder dan andersom.
Bouchez legde de MR geen windeieren in de peilingen. Toch moest Bouchez’ populaire, trendy-rechts-liberale Belgicisme uiteindelijk ook eens met de realiteit geconfronteerd worden. En die realiteit is : er moet nog met de PS kunnen samengewerkt worden. Zowel in Wallonië als federaal. Bouchez zijn genadeloze inhakken op de Vivaldi-regering ten faveure van een erg blauw, ideologisch en flitsend verhaal doorkruist die realiteit. Het Waalse establishment, ook bij de MR, houdt alles graag bij het oude.
Tom Van Grieken
Jean-Luc Crucke kon Bouchez niet de baas als lid van die raad der wijzen. En als financiënminister ging Bouchez dus lijnrecht in tegen de ‘we houden de zaken graag zoals ze zijn’-mentaliteit van het Waalse establishment. Crucke werd toen gewoonweg ontslagen.
Maar toen begon Bouchez politieke inschattingsfouten te maken. Zoals in debat gaan met Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken op de Vlaamse televisie. Dat ging voor het Franstalige en Waalse establishment zeker te ver. Bouchez’ poging om dat debat te kaderen in een campagne die de middenklasse moest redden van de extremen door in debatten de argumenten van die extremen te weerleggen, vloekt immers met de heilige status die het cordon sanitaire in Franstalig België heeft. Bouchez moest nadien een pijnlijke bocht nemen. En verklaren dat het eigenlijk ook niet wenselijk is om met de PTB in debat te gaan. Sindsdien weet de MR-voorzitter dat er limieten zijn aan wat hij aan politieke vernieuwing kan brengen. Uiteindelijk wint de ‘raad van wijzen’.
Het gevecht om het midden
Hoe meer Bouchez de MR naar rechts trekt door een ‘proper’ alternatief te willen zijn voor rechtse middenklassebesognes, hoe meer hij een risico neemt. Als enige alternatief voor links en uiterst links in Wallonië, schrikt hij daarmee immers potentieel de meer gematigde kiezer af. De MR-voorzitter ligt daar niet van wakker en is bereid die gok te nemen. Sterker nog : Bouchez zijn deel van de MR wil zelfs in Wallonië komaf maken met regeringen met Ecolo. Dat is voor hen immers een extreemlinkse partij.
Politiek-inhoudelijk houdt een links-liberale politieke partij van het midden daarom steek in Franstalig België. Ecolo en PS worden door de aanwezigheid van de PTB naar links getrokken. Les Engagés is, naast een deel van de MR, de enige politieke factor die nog iets ziet in een these van het midden, maar staat alleen te zwak. Het zou van ideologisch inzicht van Jean-Luc Crucke getuigen om de sterkhouders van Les Engagés te proberen verleiden tot een nieuwe politieke partij. Zeker door daar ook DéFi (het voormalige FDF) bij te betrekken, een partij die nu al links-liberaal is. Les Engagés en DéFi zijn al langer inwisselbaar, wat enigszins vreemd is : DéFi is immers een radicaal seculiere partij. Toch delen zij een kiespubliek dat zich niet als links, maar ook niet als rechts ziet. Noem het gerust een apolitiek bourgeoispubliek.
MCC
Wat de vorming van een nieuwe links-liberale formatie kan tegengaan, is het feit dat er dan wel al lange tijd iets broeit tussen MR en een deel van Les Engagés, maar dat dat eerder om een christelijk-humanistische en licht conservatieve entente gaat. Dat werd duidelijk afgelopen zomer, toen op een plechtigheid voor de Ardense MR-coryfee Gérard Deprez meer sterkhouders van Les Engagés aanwezig waren dan toen Les Engagés zelf boven de doopvont werd gehouden. Zoals : voormalig CDH-voorzitter Benoît Lutgen, en voormalig minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet.
Toen eind jaren ’90 Gérard Deprez de PSC – de voorloper van CDH en Les Engagés – een liberaler economisch profiel wilde geven, werd hij door zijn partij aan de kant geschoven. Deprez stichtte dan maar de MCC, die uiteindelijk zou opgaan in de MR. Onder invloed van huidig voorzitter Marie-Christine Marghem profileert die beweging zich binnen de MR als gematigder en humanistischer dan Georges-Louis Bouchez’ populaire liberalisme. Een centrumpositie, maar wel geen links-liberale.
Macron ?
Tijdens de bovenvernoemde plechtigheid, bleek al dat Georges-Louis Bouchez het ook in die christelijk-humanistische kringen niet onder de markt had. Gérard Deprez zelf verklaarde toen dat hij Bouchez’ slogan ‘fier om liberaal te zijn’ maar flauw geneuzel vond. Lange tijd waren er in Franstalig België daarom geruchten dat het eerder waarschijnlijk zou zijn dat enkele CDH-oudgedienden zoals Milquet via de MCC naar de MR zouden overkomen, dan dat Les Engagés zich zou afsplitsen om met een deel van de MR en DéFi een links-liberale partij te vormen.
De moraal van het verhaal : de dagen dat Bouchez met alles weg kwam, zijn voorbij. Tenminste bij het Franstalige establishment. Wat dat establishment dan met een links-liberale partij, gemodelleerd naar de denkbeelden van de Franse president Emmanuel Macron, denkt aan te kunnen vangen – de nieuwe partij rond Jean-Luc Crucke zou de links-liberale mosterd in Frankrijk willen halen – lijkt een strategisch raadsel.
Onder Macron ontstonden immers de gele hesjes en werd de volkswoede onder de lagere middenklasse in Frankrijk groot.
CHRISTOPHE DEGREEF
Foto’s (c) Gazet van Hove.