MEDIA
Van tsjeef tot woke
ACTA SANCTORUM – door Johan Sanctorum – www.doorbraak.be .
Vlaanderens spreekbuis van de cancelcultuur is aan een nieuwe reclamecampagne toe, die cynisch genoeg ‘de kritische massa heet’. Dat vraagt om een opfrissing van het geheugen. Sommige lieden schijnen te denken dat De Standaard ooit een Vlaamsgezinde krant was. Dat is een misverstand.
De krant heeft haar voorliefde voor de CVP nooit onder stoelen of banken gestoken, en ik volg ze al een halve eeuw, van toen mijn ouders geabonneerd waren. Als flaminganten jawel. De ‘V’ in het logo was – toen al – een verkooptruc. Ik had snel door hoe de vork aan de steel zat, toen Manu Ruys de vrijdag voor de verkiezingen schreef dat hij zijn lezers geen stemadvies wou geven, maar hen wel vroeg hun ‘kristelijke inspiratie’ in het stemhokje te laten spelen. 24 karaats tsjeventaal. Ruys was zowat God in die tijd.
Verpulping
Met het aantreden van Peter Vandermeersch in de jaren ’90 verdween dat AVV/VVK-logo en gold het nieuwe motto ‘alles voor de commerce’. De man die tot Marketeer van het Jaar werd uitgeroepen in 2007, voltooide de ontzuiling door De Standaard te hermodeleren tot een hip, gestroomlijnd papieren medium met veel weekendbijlagen. Vlot weglezende, licht verteerbare journalistiek moest lezers aantrekken, de oplage opkrikken en hogere advertentietarieven mogelijk maken. Met dit motto van de verpulping heroriënteerde Vandermeersch de ‘kwaliteitskrant’ – een etiket dat men zou blijven claimen – tot een lichtvoetig en vooral politiek correct tabloid, in een tijd dat het internet nog niets betekende en alleen de televisie concurreerde.
Dat was een makkelijke strijd, want televisie was per definitie een vluchtig, banaal medium. Voor echte, ‘diepgravende’ journalistiek moest je de krant lezen. Dat waanidee was definitief van de baan met de opgang van de sociale media, waar iedereen journalist werd en de mainstream pers weer op achtervolging was aangewezen.
En zo kwam De Standaard uit bij de hedendaagse opvolger van het tsjevendom : het wokisme. In feite twee tamelijk gelijkaardige consensus-ideologieën die geen tegenspraak dulden
Krant zoekt missie. Terug paaps worden lag moeilijk, de klassiek-linkse niche was al bezet door De Morgen en Knack. En zo kwam De Standaard uit bij de hedendaagse opvolger van het tsjevendom : het wokisme. In feite twee tamelijk gelijkaardige consensus-ideologieën die geen tegenspraak dulden en moral high ground claimen. Dat resulteerde in regenboogflatulentie rond onderdrukte minderheden, schuldbekentenissen van de geprivilegieerde witte Europeaan, veel opiniestukken van gekleurde mensen ofwel roodgroene stemmen uit het Dansaert-universum, en dat allemaal gelardeerd met eenzijdig gekleurde informatie die rechtse maatschappijkritiek en anti-establishment-stromen zorgvuldig uit het beeld hield.
Te mijden lectuur
Wie wil nu geen boek lezen dat door De Standaard wordt afgeraden ?
De Standaard maakt van die activistische missie zelfs geen geheim : je informeert lezers niet zomaar, je geeft ze ook de ‘handvaten’ mee waarmee ze de realiteit kunnen/mogen lezen. Ook wel ‘framing’ genoemd. Over de manier waarop de in een politierazzia omgekomen Yannick Verdyck tot de spil van een extreemrechts netwerk werd gebombardeerd – waartoe zelfs de brave Rik Torfs bleek te behoren – hebben we het al gehad. De Standaard doet aan zuiveringsdenken en wil de vrije meningsuiting versmallen tot een multiculturalistisch mantra met een Belgicistische inslag.
Alles wat niet binnen die bandbreedte valt, wordt onherroepelijk weggezet als ‘racistisch’ of extreemrechts. Het zopas verschenen boek van ondergetekende, ‘Kakistocratie – Pleidooi voor méér antipolitiek’, na twee weken al aan herdruk toe, kreeg de aanbeveling mee ‘niet lezen’, zoals de vroegere Standaard van mijn jeugd de index van de Katholieke Filmkeurraad publiceerde, met een categorie ‘te mijden’.
Met een krimpende dagbladmarkt, en peilingen waarin een kwart van de Vlamingen voor een verboden partij zou stemmen, lijkt DS de afspraak met het lezerspubliek te gaan mislopen
Deze waarschuwing is natuurlijk vermakelijk, en werd dankbaar aangewend als extra publiciteit. Wie wil nu geen boek lezen dat door De Standaard wordt afgeraden ? Dit soort manifeste canceloperaties, die veeleer aan totalitaire regimes doen denken, maakt de krant echter ook steeds minder interessant bij mensen die wel eens willen weten wat er omgaat buiten de pensée unique. Dat voelt zelfs hoofdredacteur Karel Verhoeven aan zijn grote teen. Met een krimpende dagbladmarkt, en peilingen waarin een kwart van de Vlamingen voor een verboden partij zou stemmen, lijkt DS de afspraak met het lezerspubliek te gaan mislopen.
‘Een attitude installeren’
Tijd voor rebranding zoals dat heet. Met nieuwe blabla proberen de oude wijn te verpakken. Daartoe werd het communicatiebureau Mutant aangesproken, dat een kersvers concept verzon waarmee De Standaard de lezersmarkt wil aanspreken : ‘kritische massa’. U bent kritisch, én positief ? U zoekt vooral verbinding (hét modewoord) via muziek, humor en entertainment ? U vindt niet dat de politiek en de politici streng moeten worden aangepakt, maar dat het allemaal wat zachter en speelser kan ? Dan moet u dringend De Standaard lezen.
De slogan is op het randje van het lachwekkende. Alleen reclamelui kunnen zoiets verzinnen, want een pluralistische vrije meningencultuur interesseert deze krant al lang niet meer
Mutant wil, naar eigen zeggen, niets minder dan ‘een attitude installeren’. Ook dat is een kanjer van een verspreking : wie koopt er nu in de 21ste eeuw een krant om zich een attitude te laten aanpraten ? DS is daarbij op een punt gekomen dat ze in haar eigen peptalk gelooft. Drie artiesten waren bereid het glijmiddel te leveren voor deze herpositionering : een zwarte zangeres, een drummer en een video-artiest. Allen willen ze al ‘entertainend’ aan kritische journalistiek doen. De youtube-filmpjes zie er zo authentiek uit als deze van influencers die een schoenenmerk aanbevelen. ‘Kritische massa’ dus. De slogan is op het randje van het lachwekkende. Alleen reclamelui kunnen zoiets verzinnen, want een pluralistische vrije meningencultuur interesseert deze krant al lang niet meer.
Het reclamebureau Mutant begeleidde in het verleden ook de naamsverandering van de SP.A tot Vooruit, en tekende voor de Ramadan-campagne van StuBru (‘Ramadamadingdong’). Het bureau behoort zelf tot de woke-subcultuur en levert gebakken lucht aan instituten en media die blijven geloven dat de politiek onbekwame Vlaming aan een langlopend heropvoedingsproject moet worden onderworpen. Met de genereuze overheidssubsidies aan de papierpers kan De Standaard deze waan nog wel een tijdje volhouden, tot ook die kraan droog staat. Iets zegt me dat de kritische massa er geen traan om zal laten. En dat het tijdperk van de mainstream media tanend is.
JOHAN SANCTORUM
Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.
Foto’s (c) Gazet van Hove.