door Wannes Neukermans in ’t Pallieterke .
In België is het spaargeld wettelijk beschermd door het Garantiefonds. Als uw bank failliet gaat, zal het Garantiefonds – gefinancierd door de Belgische financiële instellingen – erop toezien dat u uw spaargeld terugkrijgt. Maar stel dat er opnieuw een financiële crisis ontstaat en quasi alle financiële instellingen in moeilijkheden raken … Zal de Nationale Bank van België dan sterk genoeg staan om al die verliezen op te vangen ?
Bij Belgische banken is uw geld, op alle zichtrekeningen, spaarrekeningen, termijnrekeningen, kasbonnen… samen gewaarborgd tot 100.000 euro per persoon per bank. Dus wanneer u op de ene rekening bij Argenta 150.000 euro heeft staan, en er op een tweede rekening van bij AXA 320.000 euro staat en beide banken gaan failliet, heeft u recht op een vergoeding van maximaal 200.000 euro. Voor effecten, zoals aandelen en obligaties, geldt een maximale vergoeding van 20.000 euro.
Voor rekeningen op twee namen wordt de waarborg verdubbeld. Overal in Europa bedraagt de waarborg minstens 100.000 euro per bank en per persoon. In bijvoorbeeld Duitsland is die garantie bijna onbeperkt.
Stel dat er een wereldwijde, of louter Europese, financiële crisis uitbreekt. Banken gaan failliet of kunnen enkel nog met overheidsgeld – dat België niet heeft – overeind gehouden worden. Is ons spaargeld dan effectief beschermd ?
Herman Matthijs : “Hotels en olijfbomen. Voor de rest hebben de Grieken niets, geen industrie”
Realistisch ?
432.994.470.439 euro. Dat is wat het Belgische Garantiefonds naar schatting zou moeten ophoesten als álle Belgische financiële instellingen ten onder gaan. Een ondenkbare situatie, maar die dreigde wel in het verleden.
De reserves van de Nationale Bank bedragen naar schatting 6 à 7 miljard euro, maar die buffer dreigt tegen 2027 als sneeuw voor de zon te verdwijnen, want volgens eigen berekeningen zullen de opgetelde verliezen van de NBB tegen 2027 uitkomen op 9 miljard euro. Dat zijn schulden die je eigenlijk bij de schulden van de overheid moet tellen.
Barbara Pas : “Wij zetten in op lokaal verankerde spaarbanken”
Beschermt België ons spaargeld, of beschermt ons spaargeld België ?
Daarom rijst de vraag hoe sterk het Belgische spaargeld écht beschermd is. Kan België zijn burgers beschermen als de financiële instellingen in moeilijkheden raken ? Want momenteel geldt volgens verschillende internationale experten het omgekeerde. De dramatische budgettaire situatie van België wordt gemaskeerd door de grote hoeveelheid spaargeld. “Uw Vlaamse spaargeld is de waarborg voor de Belgische schulden.”
De internationale markten zien in België een arme overheid, maar ook rijke burgers en een performante industrie. Iets wat Griekenland tijdens de bankencrisis niet had. “Want wat is de Griekse economie ? Hotels en olijfbomen. Voor de rest hebben die niets, geen industrie”, vertelde professor overheidsfinanciën Herman Matthijs (UGent) daarover.
Sander Loones : “Spreid uw spaargeld en beleggingen, zo spreidt u het risico”
België niet in staat om banken te redden
Bij de bankencrisis van 2008 kapseisde Fortis in september 2008, terwijl Dexia en KBC dankzij massale overheidssteun overeind konden blijven. Toen was dat mogelijk : de schuldgraad ten opzichte van het bbp was in 2007 op het laagste punt sinds 1981 (86,9 procent). De economie draaide goed, de rente daalde naar 4 procent en dankzij die financiële ademruimte had België de mogelijkheid om Dexia te kopen en KBC financieel te ondersteunen. De redenering was toen dat het goedkoper zou zijn om die banken overeind te houden, dan het Garantiefonds de honderdduizenden gedupeerde klanten te laten vergoeden.
Momenteel ligt die schuldgraad op meer dan 112 procent ten opzichte van het bbp, dus is het geen zekerheid dat ons land die banken ook dan weer uit de nood kan (of moet) helpen. Daarom moeten we ons de vraag stellen of een splitsing van België, of toch minstens een splitsing van de Waalse en Vlaamse financiën, ervoor zou kunnen zorgen dat ons Vlaams spaargeld beter beschermd is. Zou een eigen Vlaamse Centrale Bank een grotere spaarpot kunnen aanleggen, of minstens beter in staat zijn om de financiële instellingen in Vlaanderen te beschermen ?
Vlaanderen zou er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om die depositogarantie hoger te leggen dan het Europese minimum van 100.000 euro. Los daarvan speelt in dit verhaal Europa ook een rol. Als er ergens een crisis is, voelt elk land dat en zal er druk gezet worden om solidair te zijn.
We legden de conclusies van de academici en experten voor aan politici van de twee V-partijen, Sander Loones (N-VA) en Barbara Pas (Vlaams Belang).
SANDER LOONES – KAMERLID (N-VA)
“Vlaanderen kan een baken van zekerheid zijn”
“Het stormt op vele fronten. Uw facturen zijn torenhoog, door inflatie smelt uw spaargeld weg, de Belgische begroting is een ramp. Als het stormt, hebben we ankers nodig. Bakens van zekerheid en stabiliteit. Zo’n baken is België totaal niet, Vlaanderen kan dat wel zijn. Het is de enige overheid in dit land die wel op de centen let. De Vlaamse begroting zal in 2026 terug in evenwicht zijn. Als er een nieuwe crisis uitbreekt, heeft dus alleen Vlaanderen de ruimte om opnieuw bij te springen.”
“Zou een eigen Vlaamse centrale bank daarnaast volstaan om uw spaargeld helemaal veilig te stellen ? Neen, daar moet je eerlijk in zijn. Heel wat beter wel dan de huidige situatie, maar nog niet genoeg. Waarom ? Omdat ook hier de Europese Unie speelt. En die drijft richting solidarisering van risico’s. Wanneer banken in andere lidstaten over de kop gaan, dreigen onze banken te worden meegesleurd.”
“Meer Vlaanderen is dus belangrijk, maar in de internationale financiële context niet genoeg. Om rustig te slapen kan u best ook zelf stappen zetten om uw centen te beschermen. Spreid uw spaargeld en beleggingen, zo spreidt u het risico. Zo mogelijk over meerdere sectoren en in verschillende regio’s. En denk daarbij aan de aankoop van fysiek goud, dat blijft een buffer in crisistijd.”
BARBARA PAS – FRACTIEVOORZITTER KAMER (VLAAMS BELANG)
“Investeringsbanken en spaarbanken van elkaar weghalen”
“Het Vlaams Belang pleit al jaren voor ‘schotten’ tussen investeringsbanken en spaarbanken. Dat is het belangrijkste wapen om een financiële ineenstorting, waarbij banken elkaar als dominoblokjes omverduwen, te voorkomen. Het was ook dé les uit de bankencrisis van 2008. Waarom zijn die er dan nog steeds niet ? Door het gelobby van grote internationale banken die het geld van spaarders willen blijven gebruiken voor hun riskant en speculatief gespin.”
“Wij zetten in op lokaal verankerde spaarbanken, omdat zij ongeschonden uit de crisis kwamen en échte belangen van échte mensen dienen. Als een grote bank bankroet gaat, dan moeten de aandeelhouders daarvoor opdraaien. Zij wisten waaraan zij begonnen. De risico’s van spaarbanken zijn kleiner, maar ook minder bekend bij gewone spaarders. Daarom worden zij beschermd met een depositoverzekering. Met een eigen Vlaams stelsel kunnen wij veel beter rekening houden met de specifieke krediet-, markt- en operationele risico’s van onze spaarbanken.”
Foto’s (c) Gazet van Hove.