door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .
Het voorstel van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) om een nieuwe taxshift door te voeren met lagere lasten op arbeid, werd nergens volledig afgebrand. Maar er zit een addertje onder het gras : de hervormingen in de personenbelasting zullen de Vlaamse begroting honderden miljoenen euro’s kosten, nochtans de enige overheid die de rekeningen op orde heeft.
Het is er dan toch van gekomen. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) heeft een goed jaar voor de verkiezingen een voorstel van fiscale hervorming op tafel gelegd. En blijkbaar is men binnen de Vivaldi-regering bereid om erover te praten, ook al staan de Franstalige liberalen op de rem.
Van Peteghem vermijdt te gevoelige thema’s aan te snijden zoals de herziening van het fiscaal voordelige systeem van bedrijfswagens of het belasten van reële huurinkomsten. Neen, het is een klassieke taxshift, namelijk een verschuiving van de belastingen op arbeid naar belastingen op kapitaal en consumptie. Een verhoging van de belastingvrije som en een aanpassing van de belastingtarieven in de personenbelasting zullen werken lonender maken en de koopkracht van de Belg versterken. Het lijkt zowaar een afkooksel van de taxshift van de regering-Michel, al was dat uiteindelijk een belastingverlaging.
Werkzaamheidsgraad verhogen
Van Peteghem hoopt dat vooral het optrekken van de belastingvrije som (dat deel van het inkomen waarop men geen belastingen betaalt) meer mensen ertoe zal aanzetten om uit de werkloosheid en de inactiviteit te gaan en een baan te zoeken. Want men kan dan meer verdienen. En via deze weg de te lage werkzaamheidsgraad van 72 procent te verhogen. Van de 80 procent die aan het begin van de legislatuur opdook, hoort men weliswaar niets meer en maar goed ook. Want behalve in Vlaanderen is die doelstelling nergens elders in dit land haalbaar.
Volgens berekeningen van het Vlaamse Steunpunt Werk is de potentiële werkzaamheidsgraad (dat is wanneer alle werklozen een baan hebben plus de inactieven die geen werk zoeken, maar eigenlijk beschikbaar zouden moeten zijn) voor België 78,8 procent. In Wallonië 75,7 procent, in Brussel 77,2 procent en enkel Vlaanderen zou met 81,1 procent de kaap van 80 procent ronden. Overigens berekende de Nationale Bank recent dat er daarvoor in heel België bijna 600.000 banen moeten bijkomen. Totaal onrealistisch. Maar goed, elke maatregel die werken interessanter maakt, is welkom.
Piggyback taks
Dus dan toch doorvoeren die fiscale hervorming ? Even wachten misschien, want in de hele discussie wordt één zaak over het hoofd gezien. De hervormingen in de personenbelasting zullen de Vlaamse begroting honderden miljoenen euro’s kosten, nochtans de enige overheid die budgettair relatief gezond is. Het was topambtenaar Koen Algoed, Vlaams secretaris-generaal bij het departement Financiën en Begroting, die op zijn Engelstalige blog op LinkedIn de kat de bel aanbond. Hij schrijft : “De personenbelasting is deels geregionaliseerd en is dus een ‘piggyback taks’ (of een belasting op een belasting) waarbij 25 procent van de verlaging in de personenbelasting op rekening van de Gewesten komt. Bij ongewijzigd beleid betekent dit dat de regionale begrotingen automatisch geïmpacteerd zullen worden à rato van meer dan een miljard euro.”
Waarover gaat dit ? Vlaanderen en de andere Gewesten heffen opcentiemen op de federale personenbelasting. Van zodra een federale taxshift een knip zet in die belasting, vallen de inkomsten uit de opcentiemen lager uit en verliezen de regio’s dus inkomsten. Dat was al het geval bij de taxshift van de vorige regering-Michel.
Zelf keuzes maken
In 2016 bleven die minderinkomsten voor Vlaanderen beperkt tot 69 miljoen euro, maar in 2018 liepen ze op tot 388 miljoen. In 2019 was er sprake van bijna 600 miljoen aan misgelopen belastinginkomsten om daarna jaarlijks op 800 miljoen euro minderinkomsten te hangen. Indien het plan van Van Peteghem wordt aangenomen, komt er nog wat bij. Vlaanderen en de andere gewesten kunnen natuurlijk hun belastingen verhogen om dat verlies te compenseren, zeggen economen. Of ze kunnen snijden in de uitgaven. Dat klopt. Maar misschien zou het beter en vooral billijker en transparanter zijn dat Vlaanderen zelf volledig verantwoordelijk is voor het bepalen van de tarieven in de personenbelasting in plaats van af te hangen van federale keuzes.
foto’s (c) Gazet van Hove & wikipedia.